دستیابی متخصصان کشورمان به فناوری طراحی و ساخت موتور‌های رمجت، امکان ساخت موشک‌های ضدکشتی فراصوت بدون استفاده از موتور‌های توربین گاز را تسهیل می‌کند.


به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از اخبار مهم در حوزه فناوری‌های پیشرفته هوافضا که در روز‌های اخیر منتشر شد، خبر ساخت موتور رمجت توسط یک شرکت دانش بنیان فعال در زمینه پیشرانش هوایی بود که چندان مورد توجه قرار نگرفت. البته کمی قبل‌تر و جریان بازدید رهبر معظم انقلاب اسلامی از نمایشگاه محصولات شرکت‌های دانش بنیان، تصویری از دو محصول شرکت فوق مشاهده شده بود که شامل یک موتور توربوجت (و احیانا) بخش‌هایی از بدنه بیرونی یک موتور «رمجت» است.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

بخش‌هایی از بدنه موتور رمجت ساخت یک شرکت دانش بنیان ایرانی

موتور رمجت (Ramjet) چیست؟

تمامی انواع موتور‌های توربین گاز، موتور‌های راکتی شامل سوخت مایع و جامد و نیز موتور‌های رمجت، اسکرمجت و... پیشرانه‌هایی هستند که بر اساس قانون عمل و عکس العمل کار کرده و از جت خروجی سیال، نیروی رانش را ایجاد می‌کنند. در این بین، موتور‌های توربین گاز به عنوان موتور‌های هواتنفسی و موتور‌های راکتی به عنوان پیشرانه‌هایی که سوخت و اکسیژن لازم برای احتراق را با خود حمل می‌کنند، بسیار پرکاربرد هستند. هر دو دسته این موتور‌ها قابلیت کار در گستره بسیار وسیعی از سرعت شامل لحظه سکون وسیله تا سرعت‌های بالاتر از سرعت صوت را دارند.

اما در بین این پیشرانه‌ها به جز راکت سوخت جامد، سایر انواع، دارای اجزاء متعدد مکانیکی بوده که هم هزینه تمام شده توسعه، ساخت و آزمایش را بالا می‌برند و هم برای کسب قابلیت اطمینان کافی در سری‌های تولیدی باز هم به صرف هزینه‌های بالا احتیاج است. هزینه‌های سنگین دیگری نیز برای دوره عمر این موتور‌ها باید صرف نگهداری و تعمیرات شود.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

شکل گرافیکی از اجزاء داخلی یک موتور توربین گازی توربوجت که از صد‌ها قطعه متحرک ساخته شده است.

اما موتور رمجت که ایده اولیه آن توسط یک مهندس فرانسوی در ۱۹۱۳ داده شد، به طور کلی یک محفظه تقریباً خالی است که تعدادی نازل سوخت پاش در داخل آن قرار گرفته و به طور عمومی به هیچ جزء مکانیکی متحرک دیگری شامل کمپرسور، توربین، شفت و یا فن (در موتور‌های توربوفن) احتیاج ندارد. در نتیجه این نوع موتور فرایند ساخت و تولید ساده تری داشته، سبک‌تر و کم حجم‌تر بوده و در دوره عمر نیز هزینه‌های پائینی دارد. به علاوه با توجه به اینکه پس از محترق شدن ترکیب هوا و سوخت بر خلاف موتور‌های توربین گاز که گاز داغ به توربین برخورد کرده و برای چرخاندن آن، بخشی از انرژی جنبشی خود را از دست می‌دهد، در موتور‌های رمجت، هیچ بخشی از انرژی جنبشی گاز حاصل از احتراق توسط هیچ جزئی گرفته نمی‌شود، زیرا قطعه متحرکی وجود ندارد که به واسطه توربین نیاز به چرخاندن آن وجود داشته باشد.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

شکل گرافیکی یک موتور رمجت

اما این نوع موتور‌ها دارای یک مشکل بزرگ هستند و آن اینکه برای شروع کار خود، نیاز به دریافت انرژی از منبع بیرونی دارند. به بیان ساده تر، این موتور‌ها باید توسط موتور دیگری به حرکت درآیند و پس از رسیدن به سرعت مشخصی، قابلیت کار خواهند داشت.

مشکل دیگر این موتورها، پیچیدگی‌های خاص دانشی در مرحله توسعه است تا موتوری با عملکرد بهینه حاصل شود. البته راه دیگر، استفاده از سطوح متحرک در ورودی و خروجی این موتور‌ها برای ایجاد کنترل بهتر روی فرایند تولید نیروی پیشران است.

یکی دیگر از چالش‌های توسعه موتور‌های رمجت، دشواری کنترل فرایند احتراق در آن‌ها نسبت به موتور‌های توربینی که از چندین محفظه احتراق بهره می‌برند است. در واقع رمجت‌ها تنها از یک محفظه احتراق استفاده می‌کنند که آن هم خود بدنه داخلی موتور است. مشکل دیگر همینجا بروز می‌کند و آن هم مسائل مربوط به انتقال حرارت در داخل موتور و مواد مقاوم به حرارت است.

تفاوت موتور‌های اسکرمجت با رمجت نیز در رخ دادن فرایند احتراق در سرعت مافوق صوت در این موتور‌ها است در حالی که در موتور رمجت، سرعت هوا به زیر سرعت صوت در داخل موتور کاهش یافته و احتراق در سرعت فروصوت، ولی بالاتر از سرعت جریان در محفظه احتراق موتور‌های توربین گاز به انجام می‌رسد. همین لزوم کاهش سرعت در موتور رمجت، عامل کاسته شدن از کارایی آن است به طوری که در سرعت‌های بالای ماخ ۵، موتور‌های رمجت، بازدهی بسیار پائینی دارند، زیرا باید سرعت هوا در داخل آن، به یک پنجم کاهش یابد. برای بهبود عملکرد در این شرایط، موتور‌های اسکرمجت توسعه یافتند.

لازم به ذکر است توسعه موتور‌های اسکرمجت همچنان یکی از موضوعات مورد بررسی در بین زمینه‌های تحقیقاتی در نیروی هوایی آمریکا است.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

نمای نزدیک بخشی از بدنه موتور رمجت ساخت ایران

بر اساس توضیحات فوق می‌توان نتیجه گرفت که متخصصان کشورمان موفق به دستیابی و پیاده سازی دانش طراحی موتور‌های رمجت، کنترل فرایند احتراق در آن‌ها و مواد مقاومت به حرارت برای ساخت این نوع موتور شده اند.

نکته مهم‌تر و بسیار امید بخش، دستیابی به این فناوری‌ها و ساخت محصول در یک شرکت دانش بنیان است که در صورت حمایت و تثبیت رویه مشابه در شرکت‌های دیگر، قطعاً به شتاب بسیار بیشتر در توسعه محصولات دفاعی کشور با فناوری‌های روز و کارایی بالا می‌انجامد. گام بعدی قابل اجرا در این چنین شرکت‌هایی در صورت حمایت، توسعه اولین موتور اسکرمجت ایرانی می‌تواند باشد.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

بخشی از بدنه موتور رمجت ایرانی

کاربرد موتور‌های رمجت

با توجه به مطالب فوق و اینکه موتور‌های رمجت در صورت طراحی صحیح، بازدهی بالاتری نسبت به موتور‌های توربین گاز دارند، علاقمندی بالایی برای به کار گیری آن‌ها در موشک‌ها و برخی پهپاد‌ها وجود دارد.

چندین نوع موشک پدافند هوایی ساخت انگلیس، آمریکا و شوروی سابق، چند نوع موشک هوا به سطح ضد کشتی و ضد رادار و نیز موشک هوا به هوا با این نوع موتور در دنیا ساخته شده است. در مجموع کشور‌های آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین، تایوان و ژاپن از جمله کشور‌هایی هستند که موشک‌هایی را با موتور رمجت توسعه داده‌اند.

پهپاد‌هایی که از موتور‌های راکتی برای تأمین انرژی اولیه استفاده می‌کنند نیز کاندیدای به کار گیری موتور‌های رمجت هستند. البته با توجه به اینکه برتری و کارایی موتور‌های رمجت در سرعت‌های بالا بیشتر است، در پهپاد‌هایی که برای سرعت‌های فراصوت طراحی می‌شوند مانند پهپاد‌های هدف این نوع موتور عملکرد بهتری نسبت به انواع توربوجت دارد.

دو نمونه از هواپیما‌های سرنشین دار و بدون سرنشین برخوردار از موتور رمجت، SR-۷۱ و D-۲۱ هستند که هر دو ساخت شرکت لاکهید و با مأموریت شناسایی بودند. این هواپیما‌ها به سرعت پروازی بالای ۳ ماخ دست می‌یافتند. هواپیمای SR-۷۱ از موتور ترکیبی توربوجت و رمجت استفاده کرده و پهپاد D-۲۱ نیز توسط یک هواپیما یا بوستر راکتی، مأموریت خود را شروع می‌کرد.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

پهپاد D-۲۱ (بالا) و هواپیمای SR-۷۱ (پائین)

خانواده موشک‌های ۳M۹ مورد استفاده در سامانه مشهور پدافند هوایی سام-۶ روسی که ساخت آن به دهه ۱۹۶۰ میلادی باز می‌گردد یکی از پرتولیدترین محصولات موشکی با موتور رمجت است. البته یک موتور راکتی سوخت جامد، انرژی اولیه برای حرکت این موشک از سرعت و ارتفاع صفر را تأمین می‌کند.

همچنین در بین محصولات جدید موشکی می‌توان به موشک هوا به هوای میان برد اروپایی متئور اشاره کرد که از موتور رمجت استفاده کرده و به برد اعلام شده ۱۵۰ کیلومتر دست می‌یابد. این موشک ۱۹۰ کیلوگرمی از سال ۲۰۱۶ وارد خدمت شده است.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

موشک هوا به هوای متئور

همچنین موشک‌های کروز خصوصاً انواع ضدکشتی نیز از جمله مشتریان استفاده از موتور‌های رمجت هستند. موشک ضدکشتی فراصوت مشهور روسی P-۸۰۰ اونیکس که به نام یاخونت نیز معروف است، از موتور رمجت برای مراحل پروازی پس از سرعت گرفتن توسط یک شتاب دهنده سوخت جامد راکتی استفاده می‌کند.

این موشک توانایی رسیدن به سرعت ۱.۲ تا ۲.۵ ماخ (۲.۵ برابر سرعت صوت) را دارد. نمونه توسعه مشترک هند و روسیه از این موشک به نام براهموس نیز با سرعت ۲.۸ ماخ توسعه یافته است. برای مقایسه باید گفت سرعت موشک‌های ضدکشتی کروز فعلی معرفی شده ایران در محدوده زیر یک ماخ است.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

موشک مشهور یاخونت

یکی دیگر از موشک‌های مشهور ضدکشتی که هم به صورت سطح به سطح و هم هوا به سطح استفاده می‌شود و از پیشرانه رمجت استفاده می‌کند، موشک P-۲۷۰ موسکیت است که به نام سانبرن نیز شناخته می‌شود. این موشک با سرعت ۳ برابر سرعت صوت حرکت کرده و به برد بیشینه ۲۵۰ کیلومتر دست می‌یابد. این موشک چهار ورودی هوا در اطراف بدنه خود دارد که هوای لازم برای موتور رمجت را تأمین می‌کنند.

ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور «رمجت» / گام بلند برای ساخت موشک‌های کروز مافوق صوت

موشک سانبرن

بنابراین دستیابی متخصصان کشورمان به فناوری طراحی و ساخت موتور‌های رمجت، امکان دستیابی به موشک‌های ضدکشتی فراصوت بدون استفاده از موتور‌های توربین گاز را تسهیل می‌کند و صرفه جویی وزنی حاصل از حذف موتور‌های توربین گاز، صرف حمل سوخت بیشتر برای دستیابی به سرعت و برد مد نظر طراح می‌شود.

همچنین امکان ساخت پهپاد‌های با سرعت فراصوت خصوصاً برای عملیات هدف پروازی و یا در صورت نیاز برای عملیات‌های شناسایی نیز با ساخت موتور‌های رمجت برای صنعت دفاعی کشور با دشواری‌های کمتری ممکن می‌شود.

منبع: تسنیم

انتهای پیام/

 

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۴
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
محسن نوروزی
۱۳:۳۸ ۱۲ آبان ۱۳۹۸
درود ...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۵۹ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
روی توپهای لیزری کار کنید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۲۴ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
بیاری خدا و تلاش این ملت بزرگ در لبه های دانش و فناوری جهان حرکت میکنیم و به پیش می‌تازیم.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۱۹ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
احسنت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۲۹ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
آفرین يه گام کوچکی هم در ساخت خودرو باکیفیت و ارزان بردارید
Iran (Islamic Republic of)
نوید
۱۵:۱۲ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
بر طبل ها بکوبید شیپور ها بزنید ما موتور جهانی ساختیم از هیچ کس هم کمک نگرفتیم ما ابر قدرتیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۱۲ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
اگه نصف این روحیه انقلابی و جهادی در یکسری از مدیران دولتی بود خدامیدونه که الان کشور و نظام عزیزمون کجا بود اگه مدیران کشور مثل این نیروهای انقلابی بیشتر نگاهشون به داخل بود مطمعنن اوضاع اقتصادی هم خیلی خوب بود نود درصد مشکلات کشور از بی لیاقتی و خیانت مدیران داخلی است
Iran (Islamic Republic of)
علی خدایی
۱۴:۳۰ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
ماشتلله خدا را شکر باید در بخش تکنولوژی به سرعت به پیش برویم درسته که عقب هستیم در خیلی از حوضه ها دیر شروع کرده ایم اما خدا را شکر که به قابلیت های بسیار بزرگی هم دست یافته ایم و کم مونده به این توانمندی ها برسیم با تلاش و زحمت میشه رسید.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۲۱ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
آفرین بارک الله
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۵۷ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
امیدواریم هرچه زودتر تولید انبوه موشکهای مافوق الصوت درکشور کلید بخوره.انشائاللله
Iran (Islamic Republic of)
سیاوش
۱۰:۵۴ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
عالی دمشون گرم
Sweden
سعید نعمتی
۱۰:۰۵ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
به نظر میرسد اگر ما میخواهیم در صنعت هوافضا حرفی برای گفتن داشته باشیم باید این نوع موتور ها را توسعه دهیم .با دیدین هواپیمای سرنشین دار معروف امریکای SR_71 به بخشی از سوالاتم با خواندن این مقاله جواب داده شد .خوشحال هستم که دانشمندان ما مسیری را انخاب کرده اند که منجر به تولید چنین هواپیما های خواهد شد .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۲۶ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
جالبه بدونی که اون اس اق 71 رو 50سال پیش ساخته شده ولی هنوز رو دستش نیامده رمجت ها مشکل زیاد دارند هنوز خود امریکایی ها بعد از 50 سال نتونستن اصلاحش کنند(یکم در مورد موتور کوانتومی بخون مغزت صوت بکشه)
Iran (Islamic Republic of)
جیر جیر
۰۹:۳۶ ۱۱ آبان ۱۳۹۸
ان شاء الله موتور هواپیمای مسافربری