به گزارش حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، پس از انتشار خبر دستگیری روح الله زم موسس کانال دروغ‌پرداز آمدنیوز و بازتاب گسترده خبری آن برنامه بحث روز گروه سیاسی رادیو ایران به همین بهانه به بررسی موضوع فیک نیوز‌ها، افزایش سواد رسانه‌ای و مقابله با کانال‌های دروغ پرداز همچون آمدنیوز پرداخت.

نقش برخی چهره‌های فرهنگی در رشد آمدنیوز

زهیر اصفهانی استاد دانشگاه و کارشناس ارشد رسانه با اشاره به نقش برخی چهره‌های فرهنگی در رشد جعل خبری، چون آمدنیوز در سطح جامعه گفت: اگرچه در اینجا نمی‌توان نام این افراد را برد، اما به خاطر وجود این افراد و نیز وجود برخی عناصر مرتبط با وی در کشور کانال آمدنیوز که از سال ۹۴ تا ۹۵ تنها حدود ۳ هزار و ۵۰۰ دنبال کننده داشت به یکباره با یک جهش تعداد اعضا روبرو شد تا جایی که این کانال شایعه پراکن در برخی موارد ایجاد مشکل کرد.

وی روشنگری نکردن به موقع رسانه‌ها را از مشکلات کشور دانست و گفت: به همین دلیل است که در نبود خبر درست شایعه سازان رشد پیدا می‌کنند.

اصفهانی شگرد «فریب اقناعی» را یکی از محور‌های کانال‌های شایعه پراکن مانند آمدنیوز دانست و عنوان کرد: در این تکنیک بخش کوچکی مثلا حدود ۳۰ درصد از یک خبر درست عنوان می‌شود، اما آن را با بخش بزرگی از اخبار خودساخته و دروغ تلفیق می‌کنند تا مخاطب آن را باور کند.

این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: زم خود به تنهایی یک فرد دسته چندم بود، اما با اتاق فکری که وی را حمایت می‌کرد به اینجا رسید و با انتشار اخبار موجب ایجاد التهاب در کشور شد.

وی سواد رسانه‌ای را از ضروریات امروز دانست و تاکید کرد: ما بایستی بتوانیم نحوه صحیح دریافت، مصرف و تحلیل اخبار را با استفاده از این موضوع کسب کنیم تا بتوانیم براساس آن درست تصمیم بگیریم.

اصفهانی با انتقاد از برخی همایش‌ها که در آن سواد رسانه‌ای را با زبانی پیچیده به مردم معرفی می‌کنند، تصریح کرد: گاهی شاهدیم که سواد رسانه‌ای را با کلماتی سنگین و پیچیده به مردم معرفی کرده و آن را بسیار سنگین جلوه می‌دهند. درحالی که سواد رسانه‌ای به زبان ساده یعنی نحوه استفاده درست از رسانه را بدانیم.

وی یکی از مشکلات کشور را در این زمینه کمبود مطالعه عمومی دانست و گفت: نبود سواد رسانه‌ای تنها دربرگیرنده افراد باسطح تحصیلات پایین نیست بلکه گاهی می‌بینیم افرادی با مدارج بالای دانشگاهی هم از آن بی بهره اند.

این استاد دانشگاه توانمندی غربی‌ها در حوزه رسانه را یادآور شد و تصریح کرد: متاسفانه باید اعتراف کنیم که آن‌ها در این زمینه از ما قوی‌تر بوده و زمین بازی را به اصطلاح یاد گرفته اند. به عنوان نمونه ناوگان دهم نیروی دریایی آمریکا یا ناوگان ۲۴ هوایی آن بدون داشتن حتی یک ناو یا هواپیما به صورت متمرکز بر روی عملیات سایبری کار می‌کند. این یعنی توجه ویژه‌ای که آن‌ها به فضای مجازی دارند.

اصفهانی در پایان صحبت هایش به شگرد چند روز اخیر رسانه‌های بیگانه در اعتبارزدایی از عملیات مقتدرانه سپاه هم گریزی زده و گفت: آن‌ها در اخبارشان این گونه وانمود می‌کنند که ایران شبکه‌های پیام رسان خارجی را در حوزه انتشار اخبار جعلی می‌خواند، اما از آن سو دستگیری روح الله زم را یک موفقیت بزرگ جلوه می‌دهد تا بدین وسیله از صحبت‌های مقامات ایران درباره استفاده از پیام رسان‌های بومی اعتبار زدایی کنند. این در حالی است که بنابر اذعان خود این شبکه‌ها شبکه‌ای همچون تلگرام به اطلاعات شخصی کاربران خود دسترسی دارد.

باید خط قرمز‌های مصنوعی را برداریم

احمد برزگر تحلیلگر مسائل سیاسی هم در گفت‌وگوی تلفنی در برنامه بحث روز عنوان کرد: پس از گذشت چهل سال از رویارویی جبهه استکبار با انقلاب اسلامی آن‌ها به این نتیجه رسیدند که به جای جنگ سخت باید به سراغ جنگ نرم بروند.

وی افزود: از این رو ابزار رسانه مهمترین وسیله برای جنگ نرم آن‌ها به شمار می‌آید چرا که افکار، باور‌ها و اعتقادات افراد را هدف قرار می‌دهند.

تحلیلگر مسائل سیاسی در پایان صحبت‌های خود تصریح کرد: باید در زمینه انتشار اخبار خطوط قرمز تصنعی را در هم بشکنیم و گمان نکنیم که با بیان واقعیت‌ها جامعه دچار التهاب می‌شود. زیرا در نبود اخبار درست امثال آمدنیوز‌ها هستند که رشد می‌کنند.

در موضوع سواد رسانه‌ای مردم و مسئولین با هم وظیفه دارند

محمد مهدی مومنی‌ها کارشناس فضای مجازی هم دیگر میهمان برنامه بحث روز بود . وی با واکاوی اجمالی از سیر ظهور و اوج گیری کانال آمدنیوز عنوان کرد: جریانی که در سال ۹۴ منجر به ظهور کانال دروغ پراکن آمدنیوز شد که خیلی به آن توجه نمی‌شد، عملکرد آن با دو سال پایانی عمر این کانال کاملا متفاوت است. در آن زمان شاهد بودیم روح الله زم در کانال خبری خود از برخی قسمت‌های دولت حمایت کرده و برخی دیگر را مورد انتقاد قرار می‌داد، اما از سال ۹۶ و به ویژه در بحران دی ماه آن سال می‌بینیم که این کانال به صورت روشن با اساس انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران مخالفت می‌کرد تا جایی که در همان روز‌ها روش آموزش ساخت بمب‌های دستی را هم برای ایجاد آشوب در کشور آموزش داد.

وی ویژگی مهم شبکه‌های اجتماعی را در ایجاد تهدیدات مردم محور؛ فراگیری آن‌ها خواند و ادامه داد: به دلیل در دسترس بودن این شبکه‌ها بروی گوشی‌های تلفن همراه اخبار منتشر شده در آن‌ها به سرعت فراگیر شده و می‌تواند تبدیل به جریان شود.

مومنی‌ها یکی از ضرورت‌های مهم در استفاده از شبکه‌های اجتماعی را یادآور شد و بیان کرد: از این رو باید همواره در نظر داشته باشیم که همواره به اخبار دریافتی در داخل این گونه شبکه‌ها با شک نگاه کنیم و به سرعت آن‌ها را رد یا قبول نکنیم. به عبارتی دیگر با این کار علاوه بر کاهش نفوذپذیری از رسانه‌های بی اعتبار می‌توانیم خود به عنوان یک عنصر تاثیرگذار در این فضا تبدیل شویم.

این کارشناس فضای مجازی افزود: در موضوع سواد رسانه‌ای همه اعم از مردم و مسئولان وظیفه دارند. از این رو مردم برای دریافت خبر بایستی به شبکه‌های مرجع و معتبر مراجعه کنند.

مومنی‌ها در پایان یادآور شد: اگرچه گاهی برخی حتی رسانه‌های معتبر هم اخبار نادرست را منتشر می‌کنند، اما با این حال حدود ۸۰ درصد موارد اخبار آنان درست است. همچنین در رویارویی با اخبار دریافتی از شبکه‌های اجتماعی با جستجو در فضای اینترنت در صورتی که خبر در پایگاه‌های اینترنتی معتبر منتشر شده باشد یا به عکس می‌توان دریافت که خبر با چه میزان درست است.

انتهای پیام/