به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند ، یک تاجر سودآوریش در صادرات کالاست و زمانی که نتواند کالای خود را از مرز رسمی صادر کند، روال کاریش مختل می‌شود. ۴ سال و ۵ ماه است تاجران خراسان جنوبی در انتظار بازگشایی مرز‌های مشترک با افغانستان  برای صادرات کالاهایشان هستند.

بازارچه ماهیرود در شهرستان سربیشه در این سال‌ها فعالیت تجاری خود را لنگ لنگان ادامه داده؛ اما ۳ بازارچه یزدان، گلورده و دوکوهانه با تعطیلی رونق خود را از دست داده اند.

بازارچه‌هایی که روزگاری رتبه‌های خوبی در زمینه‌های صادرات در کشور داشته اند.  علیرضا خامه زر فعال بخش خصوصی می‌گوید: «بسته شدن یک طرفه بازارچه‌ها از سوی کشور افغانستان باعث شد تعدادی از خرده فروشان نتوانند به فعالیت شان ادامه دهند و بیکار شدند».

به گفته او  برای ترغیب مسئولان افغانستان در بازگشایی و رونق بازارچه‌ها باید در مرز‌های استانی تنها محصولات اساسی شان مانند مشتقات نفتی، آرد و سیمان تامین کنیم  و هر بازارچه را مختص صادرات یک محصول قرار دهیم.

خامه زر معتقد است: «افغان‌ها با بازارچه ولو بصورت نیمه تعطیل مشکل دارند. اگر این بازارچه‌ها  به مرز رسمی ارتقا پیدا کند و امکانات گمرک مرزی مستقر شود به بازگشایی مرز‌ها موافق خواهند بود».

مرز؛ فرصتی برای رونق اقتصادی

مرز‌های شرقی کشور آنقدر اهمیت دارند که رئیس جمهور ۷ آذرماه پارسال، در جلسه معارفه استاندار خراسان جنوبی در کابینه دولت، رسیدگی به مرز‌ها را مأموریت ویژه محمد صادق معتمدیان قرار داد وگفت: «باید به منظور گسترش تبادلات مرزی و  توسعه  فعال‌تر کردن بازارچه‌های مرزی تلاش کنیم ، استان‌های مرزی به تامین کننده و دپوی کالا‌های مورد نیاز کشور به ویژه مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌ها تبدیل شوند».

  از سال ۹۳ که بازارچه‌های خراسان جنوبی بسته شد مسئولین استانی تلاش‌های زیادی برای بازگشایی مزر‌ها   داشتند، اما بی نتیجه مانده است. با تأکید رئیس جمهور دور جدیدی از پیگیری‌ها برای معبر‌های رسمی خراسان جنوبی آغاز شد.

محمد صادق معتمدیان که در سومین روز کاری خود در سمت استاندار خراسان جنوبی، راهی منطقه ویژه اقتصادی بیرجند شد و پای درد و دل سرمایه گذاران نشست، گفت: منطقه ویژه اقتصادی بیرجند یکی از مراکز مهم تجاری در شرق کشور است که تاکنون اقدامات بسیاری برای توسعه آن انجام شده است، اما باید با تأمین زیرساخت‌ها در منطقه وِیژه اقتصادی بیرجند، این منطقه را به قطب صادرات کشور تبدیل کنیم.

یک ماه و سه روز پس از معارفه، معتمدیان راهی کابل شد و با  مقامات افغانستان دیدار کرد. هدفش توسعه و تسهیل مراودات تجاری با کشوری است که بازارش بهترین بازار خارجی برای فروش تولیدات خراسان جنوبی است. معتمدیان معتقد است «مرز برای ما فرصت است؛ اگر رها شود تبدیل به تهدید خواهد شد. حجم واردات کالا از مرز‌های استان هم باید افزایش یابد».

نتیجه مذاکرات استاندار با مقامات افعانستان ایجاد شعبه ارزی بانک در مرز ماهیرود و یادآوری مشکلات پیش آمده برای تجار ایرانی در بازارچه‌ها  برای مسولان افغانستان بود.

۱۹ روز پس از بازگشت استاندار، مدیرکل گمرک خراسان جنوبی دو موعد برای بازگشایی بازارچه‌های مرزی تعطیل استان اعلام کرد. خاشی گفت: وزارت مالیه افغانستان به گمرک این کشور تکلیف کرده که تا شهریور ۹۸ در بازارچه یزدان و تا سال ۱۴۰۰ در بازارچه‌های دوکوهانه وگلورده تاسیسات گمرک مستقر کند.

افغان‌ها در بیرجند/ وعده‌های سرخرمن

شهریور غیر از موعد وعده بازگشایی بازارچه یزدان، سالگرد یک سفر هم هست. عبد النصیر سالنگی والی پیشین ولایت فراه در ۵  شهریور۹۷ به خراسان جنوبی آمده بود.

او در این سفر چند روزه از رغبت بازار افغانستان به کالا‌های ایرانی و تلاش برای ایجاد اتاق مشترک فراه و خراسان جنوبی صحبت به میان آورد و خبر‌های خوشی مبنی بر باز شدن بازارچه‌های یزدان و دوکوهانه را به تجار داد.

 در ۱۰ مرداد امسال احمد رشاد پوپل رئیس عمومی گمرکات افغانستان به بیرجند سفر کرد.

احمد رشاد پوپل هم به مانند دیگر مقامات کشورش در سفر به خراسان جنوبی، علاقه مندی خود را  بر توسعه  روابط تجاری با جمهوری اسلامی ایران از طریق مرز‌های قانونی و رسمی ابراز کرد و قول‌هایی مبنی بر باز شدن بازارچه‌ها داد.

بازگشایی بازارچه اگر چه خواسته دو طرفه است. اما مشخص نیست دولت افغانستان با  ابراز علاقه مندی که نسبت به مراودات تجاری  نشان می‌دهد چرا در این سال‌ها برای بازگشایی مرز‌های  هنوز اقدامی انجام نداده و بازگشایی بازارچه‌ها را به شهریور ماه امسال  موکول کردند.

بازارچه‌ها در انتظار یک پایان

موهبتی مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین المللی استانداری در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند ، در خصوص آخرین وضعیت بازارچه‌های استان گفت: به منظور ایجاد امنیت اجتماعی و اقتصادی نواحی مرزی، توجه به تکمیل و توسعه بازارچه‌های مرزی بسیار الزامی است.

او با اشاره به اینکه برای بازگشایی مرز‌های استان پیگیری‌های متعددی صورت گرفته است افزود: دولت افغانستان موافق بر ایجاد معبر رسمی است و با بازارچه موافق نیست.

موهبتی گفت: بازارچه در حقیقت محلی است که دو طرف تجار در مرز حضور پیدا می‌کنند و کالا‌های خود را عرضه می‌کنند و یا اینکه کالا‌هایی که در طرف وجود دارد و تشریفات گمرکی آن زمان بر است در بازارچه مورد مراوده قرار می‌گیرد در حالیکه در مرز رسمی، گمرک  افغانستان در مرز مستقر می‌شود و داد و ستد شکل قانونی به خود می‌گیرد.

به گفته او دلیل اصلی افغان‌ها برای بستن یک طرفه مرزها، نبود کنترل و نظارت بر تشریفات گمرگی شان در محل مرز بوده و از آنجایی که بازارچه‌های ما عوایدی برای دولت مرکزی افغانستان نداشت، افغان‌ها بازارچه هایشان را یک طرفه تعطیل کردند.

البته شنیده‌ها حاکیست در مواردی کالا‌ها و سوخت نامرغوبی از بازارچه‌های خراسان جنوبی به افغانستان صادر و همین امر موجب شده دولت مرکزی افغانستان مرز‌ها را ببندند و خواستار ایجاد تشریفات گمرکی برای داد و ستد کالا‌ها شوند.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین المللی استانداری با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد کالا‌های صادراتی استان به کشور افغانستان صادر می‌شود گفت: بار‌ها آمادگی خود را برای ارائه خدمات اجرایی، پرسنلی و حتی فیزیکی به نیرو‌های افغان اعلام کرده ایم و حتی  قول این را داده ایم در نزدیک‌ترین شهر به مرز محلی برای اسکان شان تأمین کنیم و زیر ساخت گمرک در جوار بازارچه‌ها را برای افغان‌ها ساخته شود.

موهبتی گفت: در حال حاضر با پیگیری‌هایی که صورت گرفته دولت افغانستان اعلام کرده تا شهریور ماه یا نهایت تا پایان امسال  معبر رسمی یزدان بازگشایی خواهد شد.

او در خصوص بازارچه گلورده (میل ۷۳) نیز گفت:  دولت مرکزی افغانستان موافقت کرده است تا سال ۹۹  این بازارچه هم به عنوان معبر رسمی بازگشایی شود.

موهبتی با اشاره به اینکه آمادگی خود را  به دولت افغانستان اعلام کردیم تا مرز دوکوهانه را به عنوان بازارچه تخصصی سیمان، دام یاآاهن الات داشته باشیم. گفت: بنابراین امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شاهد بازگشایی دو معبر رسمی (یزدان و گلورده) و بازارچه  دو کوهانه در خراسان جنوبی باشیم.

به هر دلیلی که بازارچه‌های خراسان جنوبی بسته شده  اما امیدواریم این بار دولت مرکزی افغانستان در مراوداتش ثبات نشان دهد و قفل چند ساله‌ای که بر بازارچه خراسان جنوبی زده را بازکند و انتظار تجار برای داد و ستد کالاهایشان به پایان رسد.

انتهای پیام/ ط ا

گزارش از طیبه اکبرآبادی