راز سرقت مجسمه و سردیس‌های تهران چیست و چطور می‌توان از آن جلوگیری کرد؟
از شروع پرونده سرقت‌های سریالی مجسمه‌های پایتخت ۹ سال می‌گذرد. مجسمه‌هایی که نه سارق آن‌ها پیدا شد و نه خودشان! این بار، اما تندیس «قیصر امین پور» شاعر معاصر از میدانی به همین نام در ابتدای بولوار سعادت آبادتهران به سرقت رفت.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، از شروع پرونده سرقت‌های سریالی مجسمه‌های پایتخت ۹ سال می‌گذرد. مجسمه‌هایی که نه سارق آن‌ها پیدا شد و نه خودشان! این بار، اما تندیس «قیصر امین پور» شاعر معاصر از میدانی به همین نام در ابتدای بولوار سعادت آبادتهران به سرقت رفت. مجسمه‌ای که در سال ۹۲ نصب شده بود. خبر این سرقت خیلی زود در فضای مجازی منتشر شد و صحبت‌هایی درباره بازگشت دزد مجسمه‌ها را در ذهن‌ها زنده کرد. جدا از این که چگونه این مجسمه‌های سنگین بعضا در روز روشن سرقت می‌شوند، این سوال نیز مطرح است که انگیزه سارقان چیست و آیا ارزش مالی این مجسمه‌ها به این ریسک می‌ارزد؟
از کی شروع شد؟
تعداد مجسمه‌های مفقودشده تا اردیبهشت ۸۹ به ۱۲ عدد رسید که هر یک بین ۷۰ تا ۷۰۰ کیلو وزن داشتند. این تعداد تا امروز به حدود ۲۰ عدد رسیده است؛ البته شروع سرقت‌های مجسمه‌ای از سال ۸۹ نبود، آذر ۸۷ هم چند مجسمه از جمله چهار مجسمه از هفت مجسمه ساخت پرویز تناولی در پارک دانشجو دزدیده شد. از قبل انقلاب هم گزارش‌هایی از سرقت یکی دو مجسمه وجود دارد. از نکات عجیب سرقت مجسمه‌ها این بود که سارقان چطور توانسته اند مجسمه‌های چند صد کیلویی را که در اماکن عمومی و پر تردد نصب شده بودند، به سرقت ببرند.
بیشتر بخوانید: بازگشت دزد مجسمه‌ها به شهر؟!
اولین واکنش؛ بازی با افکار عمومی
اردیبهشت ۸۹، زمانی که سرقت مجسمه‌ها به اوج خود رسیده بود، نخستین بار مدیر وقت اداره حجم سازمان زیبا سازی شهرداری تهران از جمع آوری چندین مجسمه برای مرمت خبر داد و سرقت سریالی مجسمه‌ها را نادرست خواند، اما دو روز بعد سخنگوی شهرداری تهران، خبر برداشته شدن چهار مجسمه از مجموع مجسمه‌های سرقت شده، از سوی ماموران شهرداری را تکذیب کرد و این خبر‌ها را «بازی با افکار عمومی» دانست.
فرجام ۱۲ مجسمه
ماجرای آن ۱۲ مجسمه در نهایت بدون پیدا شدن سارق مجسمه‌ها بسته شد و سازمان زیباسازی شهرداری تهران از سازندگان مجسمه‌های سرقت شده خواست تا آن‌ها را دوباره بسازند که ۸ عدد از آن ۱۲ مجسمه ساخته شدو بقیه آن‌ها به دلایلی، چون نبود قالب اصلی برای ساخت نمونه اولیه ساخته نشد.
دزدی مجسمه؛ پدیده‌ای جهانی
غیر از انگیزه‌های مالی که به عنوان اولین مورد به ذهن خطور می‌کند، وندالیسم‌ها یا همان بیماران روحی که به اموال عمومی آسیب می‌زنند- ودر همه دنیا وجود دارند- نیز در بحث سرقت و تخریب مجسمه‌ها مطرح است. همچنین انگیزه‌های فکری و اعتقادی نیز در این باره مطرح می‌شودکه در بخش بعدی درباره آن صحبت خواهیم کرد. دزدیده شدن مجسمه مرلین مونرو که روی آلاچیق «چهار بانوی هالیوود» واقع در بولوار هالیوود نصب شده بود، یکی از نمونه‌های خارجی است. مجسمه‌های یادبودی از «چرچیل» واقع در میدان «پارلمان» و همچنین خیابان «نیو بوند» لندن، مجسمه‌ای ارزشمند از فرشته «میکائیل» در روستای «اورشولت» و مجسمه ویلیام مک‌کینلی، بیست و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از حزب جمهوری‌خواه هم از دیگر مجسمه‌هایی هستند که یا به سرقت رفته یا مورد هجوم وندالیسم‌ها قرار گرفته اند.
مجسمه‌ها چرا دزدیده می‌شوند
برای پاسخ به این پرسش، به سراغ روح ا... شمسی زاده دبیر سابق انجمن مجسمه سازان و حسین علی عسگری سازنده تندیس قیصر امین پور رفتیم تا دلیل سرقت‌ها را جویا شویم.
هر دوهنرمند معتقدند که یکی از اصلی‌ترین دلایلی که می‌توان برای این سرقت‌ها متصور بود، انگیزه‌های مالی است. با توجه به بالارفتن قیمت برنز، وجود سردیس‌های برنزی برای سارقان بسیار وسوسه انگیز است. علی عسگری که هفت مجسمه از او در میادین مختلف نصب شده است، پیش از این نیز مجسمه‌ای از او به سرقت رفته است. او از زمزمه‌هایی گفت که پیش از این درباره حذف سردیس قیصر در یک سال گذشته مطرح بوده است.
این هنرمند همچنین درباره سرقت مجسمه شهید آوینی که سال‌ها قبل و پیش از نصب مفقود شده بود هم می‌گوید: «به نظر نمی‌رسد موضوع آن مجسمه سرقت باشد، چون قبل از نصب گم شد و البته دیگر پیدا هم نشد و مجدد آن را ساختم و ۱۰ روز بعد نصبش کردند».
دبیر سابق انجمن مجسمه سازان هم به جز مسائل مالی انگیزه‌های دیگری را هم برای مفقود شدن مجسمه‌ها مطرح کرد و گفت: «به دلیل این که گاهی مجسمه‌ها نماد تفکر و راه خاصی می‌شوند، عده‌ای که مخالف آن هستند، تلاش می‌کنند آن را از میان بردارند که در بعضی از مفقود شدن‌های سال ۸۹ می‌شد آن را دید».
هر مجسمه چقدر می‌ارزد؟
درباره ارزش هنری مجسمه ها، با توجه به سابقه هنرمند و معروف بودن سازنده، قیمت اثر هم تغییر می‌کند، اما درباره سردیس مفقود شده قیصر امین پور در صحبت با چند هنرمند، قیمت آن را حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان اعلام کردند، هرچند خود سازنده ارزش آن را بسیار بیشتر از آن می‌دانست. اما این اثر ۷۰ میلیونی بعد از سرقت چند فروخته می‌شود؟ معمولا بعد از سرقت مجسمه با پتک دفرمه می‌شود که قابل رهگیری نباشدو به عنوان ضایعات فروخته می‌شود. از آن جایی که ضایعات برنز کیلویی ۵۰ هزار تومان است به کمتر از یک دهم ارزش واقعی آن یعنی هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فروخته خواهد شد.
راهکار چیست؟
ساخت مجسمه‌های غیر جذاب برای سارقان یکی از ایده‌هایی است که در این چند سال مطرح می‌شود. یعنی مجسمه‌ها به جای برنز از فایبر گلاس و سنگ ساخته شوند تا وسوسه مالی برای سارقان ایجاد نکند، اما مجسمه‌های فایبر گلاس ایرادهایی، چون تغییر ظاهر در دراز مدت را به همراه خواهند داشت. البته طرح نصب دزدگیر و ساخت اتاق‌های شیشه‌ای هم برای مجسمه‌ها مطرح شده است.
فهرست برخی از مجسمه‌های سرقت شده
منبع: روزنامه خراسان
انتهای پیام/
