به گزارش خبرنگار حوزه سینما  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، مستند «بهارستان خانه ملت» ساخته بابک بهداد این روز‌ها در سینماهای هنر و تجربه در حال اکران است.

این مستند به تاریخ و جغرافیای سیاسی منطقه‌ بهارستان شامل باغ بهارستان و باغ نگارستان و باغ نظمیه و عمارت مسعودیه و مسجد و ساختمان سپهسالار و ساختمان ملیجک و وقایع میدان بهارستان می‌پردازد.

چگونگی شکل گیری انقلاب مشروطه و تاسیس مجلس و اختصاص و خرید ساختمان سپهسالار برای ساختمان مجلس ملی ایران. تاریخ مختصر مجلس اول تا مجلس پنجم و به توپ بستن مجلس و فتح میدان و مجلس به دست مجاهدین و ترور اتابک وزیر در میدان بهارستان از وقایع مهم دوره‌ مشروطه است. با آغاز جنگ جهانی اول مجلس چندین سال تعطیل می شود و میدان و محوطه‌ اطراف آن توسعه می‌یابد. کودتای سید ضیاء و روی کار آمدن رضا خان و اتفاقات در مجلس و تعییر قانون اساسی و انقراص سلسله‌ی قاجار و سوگند و پادشاهی رضاخان در این دوره، از اتفاقات مهم مجلس است.

با ورود متفقین و اشغال ایران رضا خان از پادشاهی خلع می شود و پسرش محمدرضا جانشین او می گردد. کودتای بیست و هشت مرداد و نهصت ملی شدن نفت و ترور دو وزیر دیگر در میدان بهارستان صورت می گیرد. بلوای نان و اعتراضات بسیاری در میدان بهارستان تا انقلاب اسلام پیش می‌آید و همچنان این میدان تا قبل از انقلاب به دلیل وجود مجلس از مهمترین میدان‌های شهری ایران است.

به بهانه اکران این مستند سینمایی با بابک بهداد گفت و گو کردیم که در ادامه آن را می خوانید: 

آقای بهداد؛ چرا سراغ ساخت مستند «بهارستان خانه ملت» رفتید؟

من طرحی در مورد میدان بهارستان داشتم و این طرح را پرورش دادم. فکر کردم که می‌تواند محوطه و جغرافیای اطراف بهارستان را هم شامل بشود. تحقیقاتمان را آغاز کردیم و شروع کردیم به نوشتن طرح و بعد از مصوب شدن، تیم پژوهش را تشکیل دادیم و طرح نوشته شد.

پرداختن به چنین سوژه‌هایی که به بخش تاریخی ما مربوط می‌شود، با حساسیت از سوی جناح‌های مختلف سیاسی روبرو خواهد شد. آیا این امر باعث ایجاد محافظه کاری در روند کاری تان شد؟

وقتی فیلمنامه را می‌نوشتم فکر می‌کردم، واقعیتی که در بستر تاریخ بوده را نشان بدهم. اینکه چه گروهی چه فکری در مورد فیلم من می‌کند، اصلا دغدغه من نبود و من بیشتر به شکل و ساختار فیلم فکر می‌کردم. هرچند زمانی که فیلم ساخته شد، واکنش‌هایی از سوی طیف‌های مختلف داشتم که طبیعی است. خیلی‌ها می‌گفتند چرا به فلان شخصیت بیشتر نپرداختی یا چرا فلان حادثه را نگذاشتی. در صورتی که فیلم من در مورد شخص یا طیف خاصی نبود بلکه در مورد جغرافیای بهارستان بود که به نظرم به خاطر وجود مجلس و مصوباتش و اتفاقات آن، منطقه بسیار مهمی است. این میدان با مجلس معنا پیدا می‌کند.

برای دریافت پروانه ساخت و پروانه نمایش به مشکل برنخوردید؟

نه، خوشبختانه مرکز گسترش سینمای تجربی در این زمینه حمایت‌های زیادی کرد و وقتی هم قرار بود در هنر و تجربه اکران شود، به راحتی پروانه نمایش صادر شد.

چرا سازندگان فیلم‌های مستند به نسبت کارگردانان فیلم‌های سینمایی جسورترند؟

من خودم همین اعتقاد را دارم و به نظرم سینمای مستند، پیشرو‌تر از سینمای داستانی است، هم مخاطب با دیدن آثار این گونه به وجد می‌آید، هم سرگرم می‌شود و هم به فکر فرو می‌رود. در حال حاضر فیلم‌های مستند حرفی برای گفتن دارند. یک مسئله را به چالش می‌کشند و باعث می‌شوند که یک اتفاق در درون مخاطب بیفتد و فقط بحث سرگرمی نیست. در جشنواره‌های خارجی هم مستند راه خودش را باز می‌کند، مثل الان که یک فیلم مستند نماینده ایران در اسکار شده است. اما تبلیغات، فضا و امکانات در سینمای مستند به اندازه سینمای داستانی نیست.

ساخت فیلمی از بهارستان فعلی را هم در دستور کار دارید؟

حقیقتا نه، چون برای این فیلم بسیار خسته شدم و بودجه‌ای که به آن اختصاص داده شد، تنها ۳۰ میلیون تومان بود؛ ولی من ۴۰ تا ۵۰ میلیون دیگر اضافه کردم تا بتوانم فیلم را به پایان برسانم! با تلویزیون مستند کار می‌کردم و پول آن را به این کار تزریق می‌کردم. در حقیقت دستمزد جای دیگر را در این فیلم خرج کردم، به این دلیل دیگر نمی‌توانم به موضوعی که قصد بررسی تاریخ کنونی را دارد، بپردازم.

حضور یک فیلم مستند به عنوان نماینده ایران در اسکار، تا چه حد برای شما خوشحال کننده است و چه بازتابی دارد؟

سینمای مستند در خیلی از جشنواره‌های مهم جهان همیشه حضور داشته و افتخارات زیادی کسب کرده است، اما از آنجا که اسکار اسم مشهوری است، این مسئله خیلی برجسته شد. در کل اتفاق خوشحال کننده‌ای بود؛ با پتانسیلی که سینمای مستند دارد باید زودتر از این‌ها این اتفاق می‌افتاد. گاهی اوقات سینمای داستانی را سینمای اول و سینمای مستند را سینمای دوم می‌دانند هیچ جای دنیا به این شکل نیست که بگوییم اهمیت فیلم مستند کمتر از فیلم داستانی است. زمانی که «بهارستان خانه ملت» در آکادمی سینما سینما بهترین فیلم مستند سال ۹۷ شد، آقای کیانیان رفتند بالا و گفتند که معمولا جشنواره‌ها به اهمیت فیلم‌ها جایزه می‌دهد که منظور ایشان این بود که فیلم کوتاه و فیلم مستند اهمیت کمتری نسبت به فیلم داستانی دارند و جوایز به ترتیب اهمیت آن‌ها داده می‌شود که به نظر من کاملا اشتباه است. به عقیده من این قواعد کهنه باید شکسته شود.

انتهای پیام/

مستند «بهارستان خانه ملت» چگونه ساخته شد؟