نکات حرفه‌ای پیرامون لنز‌های دوربین عکاسی که هر آماتوری باید آن را بداند!
عکاسی دارای سه جنبهٔ علمی، صنعتی و هنری است و از این رو انتخاب لنز مناسب برای گرفتن یک عکس خاص می‌تواند موضوعی چالش برانگیز باشد.
به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، عکاسی در هر شرایط و هر سبکی یکی از زیباترین و مهیج ترین‌های هنرها محسوب می‌شود که به ثبت بهترین لحظات می‌انجامد. لحظاتی که شاید دیگر تکرار نشوند. اما موضوعی که هر عکاسی پس از انتخاب دوربین عکاسی‌اش باید به آن توجه کند لنز مورد نظرش است.
عکاسی؛ ثبت و ایجاد یک تصویر
عکاسی به معنای ثبت و ایجاد یک تصویر است که معمولا در دو مرحله انجام می‌شود:
- بدست‌آوردن تصویر به وسیلهٔ دوربین و ثبت آن روی نگاتیو (فیلم) یا گیرنده تصویر الکترونیکی
- ظاهر کردن تصویر مخفی حاصل از دوربین عکاسی و پایدارکردن آن
در این فرآیند، دریافت و ثبت نور بر روی یک سطح حساس به نور، مانند نگاتیو یا گیرنده تصویر، سبب می‌شود الگو‌های نوری بازتابیده شده یا ساطع شده از اشیا بر روی سطح حساس به نور (نقره کلرید یا گیرنده) تأثیر گذارد و باعث ثبت تصاویر گردد. عکاسی دارای سه جنبهٔ علمی، صنعتی و هنری بوده که به‌عنوان یک پدیدهٔ علمی متولد و به‌شکل یک صنعت گسترش یافت و به عنوان هنر تثبیت شد.
عکاسی توسط یک فرد کشف و تکمیل نشده‌است، بلکه نتیجهٔ تلاش بسیاری از افراد در زمینه‌های مختلف و اکتشافات و نوآوری‌های آنان در طول تاریخ است و سال‌ها قبل از اختراع عکاسی، اساس کار دوربین عکاسی وجود داشته‌است، اما اولین تصویر لیتوگرافی نوری در سال ۱۸۲۲ میلادی توسط مخترع فرانسوی، ژوزف نیسه فور نیپس تولید شد و پس از آن توانست عکسی دائمی از طبیعت به نام اصطبل و کبوترخانه را خلق کند.
او با همکاری لوئی داگر، آزمایش‌هایی را بر ترکیبات نقره براساس یافته‌های یوهان هاینریش شولتز انجام دادند و داگر در سال ۱۸۳۷ توانست روش داگرئوتایپ را اختراع کند. تئوری عکس رنگی سه‌رنگ، توسط جیمز کلرک ماکسول در سال ۱۸۵۵ پیشنهاد شده بود.
برپایهٔ نظریهٔ او، نور مرئی از سه رنگ اساسی قرمز، سبز و آبی، تشکیل شده‌است. پس فیلمی از سه لایه ساخت که هر لایهٔ آن نسبت به یکی از سه رنگ‌های اولیه حساس بود و توانست نخستین عکس‌رنگی را در سال ۱۸۶۱ به ثبت برساند. جورج ایستمن در سال ۱۸۸۴ میلادی فیلم رول را که فیلمی از جنس پلاستیک آغشته به امولسیون ژلاتینی است را ابداع کرد و با ساخت دوربین جعبه‌ای در سال ۱۸۸۸، عکاسی را برای مردم عادی مقرون به صرفه کرد و تحول مهمی در عکاسی ایجاد کرد.
ادوین لند نوعی دوربین آنالوگ ظهور فیلم فوری موسوم به دوربین پولاروید را اختراع کرد که بلافاصله پس از عکسبرداری، نسخهٔ چاپ‌شدهٔ عکس را پرینت می‌کردند و عکس گرفته‌شده یک دقیقه بعد و در مدل‌های جدیدتر تا چند ثانیه بعد، قابل رویت بود. در عکاسی آنالوگ، باید تمامی تدبیرات اعمّ از: اصلاح رنگ، نور و کنتراست را قبل از نوردهی انجام داد. چون تقریباً بعد از نوردهی و ظهور فیلم، در این خصوص کار زیادی نمی‌شود انجام داد.
ظهور در عکاسی به معنای مواجهه دادن فیلم عکاسی یا کاغذ عکاسی با مواد شیمیایی است که باعث تبدیل شدن فیلم به یک تصویر منفی (نگاتیو) یا مثبت (اسلاید)، و یا کاغذ به تصویر عکس می‌شود در حالی که عکاسی دیجیتال به فرآیند ثبت تصاویر به وسیلهٔ دریافت و ثبت نور برروی سطح حساس به نور سنسور الکترونیکی گفته می‌شود. الگو‌های نوری بازتابیده شده یا ساطع شده از اشیاء بر روی سطح حساس به نور سنسور تأثیر می‌گذارد و باعث ثبت تصاویر می‌گردد.
مفاهیم مرتبط با مبحث لنزها
اطلاعات مربوط به نحوه عملکرد لنزها، انواع آن‌ها و کاربرد‌های متنوعی که در عکاسی دیجیتال دارند برای هر فردی که قصد دارد بطور جدی به عکاسی بپردازد لازم است. انتخاب لنز مناسب برای گرفتن یک عکس خاص با توجه به نوع دوربین، کیفیت مورد نظر، سرعت لنز، وزن، اندازه و حتی قیمت لنز می‌تواند موضوعی چالش برانگیز باشد. دانش استفاده بجا از لنز‌های مختلف و اطلاع از توانایی آن‌ها در ایجاد تصاویر گوناگون نقش مهمی در افزایش کنترل خلاقانه هر عکاسی بر جریان گرفتن عکس بر عهده دارد.
عدسی یا لنز (Lens)
عدسی یا لنز (Lens) از یک قطعه منحنی شفاف از جنس شیشه یا پلاستیک ساخته شده است. لنز یکی از اجزای اصلی دوربین عکاسی است و باعث می‌شود تصویری با وضوح مناسب بر روی سنسور تشکیل گردد. لنز‌هایی که در دوربین‌های عکاسی استفاده می‌شوند معمولا از تعدادی عناصر اپتکال (عدسی) تشکیل شده است که در ترکیب با یکدیگر عمل می‌کنند. شعاع‌های نوری که از سمت سوژه به دوربین می‌رسد، پس از برخورد به لنز از آن عبور کرده و با تغییر زاویه بر روی سطح سنسور دوربین متمرکز می‌شوند.
شکست نور در اثر عبور از لنز
استفاده از چند عدسی در ساختمان داخلی لنز به این منظور است تا بهترین کیفیت وضوح تصویر با کمترین اختلال در امواج نوری و در نتیجه تصویر نهایی بوجود آید. از اختلالاتی که در اثر عبور نور از داخل لنز بطور شایع رخ می‌دهد می‌توان کاهش کنتراست، کاهش وضوح (Blurring)، اعوجاج رنگی (Chromatic aberration)، کاهش شعاعی در روشنایی تصویر (Vignetting) و اعوجاج خطوط (Distortion) را ذکر کرد. درجاتی از این اختلالات در هر لنزی دیده می‌شود. لنز‌های با کیفیت‌تر اختلالات نوری کمتری بروز می‌دهند.
فوکوس (Focus)
فوکوس (Focus) کردن بر روی سوژه فرایندی است که در طی آن تصویر سوژه به صورت کاملا واضح و شارپ بر روی سنسور دوربین تشکیل می‌گردد و زمانی که تصویر سوژه بر روی سنسور فوکوس شد، نقطه‌ای که سوژه در مقابل دوربین قرار گرفته است و لنز بر روی آن فوکوس کرده است به نام نقطه فوکوس (Focus Point) نامیده می‌شود.
جالب است بدانید؛ در این نقطه حداکثر وضوح تصویر وجود دارد. در دوربین‌هایی که برای فوکوس لنز، تنظیم دستی دارند (مثل دوربین‌های SLR)، بر روی لنز حلقه‌ای به نام حلقه فوکوس (Focus Ring) وجود دارد که با چرخاندن آن، عدسی‌های داخل لنز جابجا شده و با توجه به فاصله سوژه تا دوربین، تصویر آن را بر روی سنسور بطور واضح تنظیم می‌کند.
زاویه دید (Angle of View) (AOV)
زاویه دید لنز عبارت است محدوده زاویه‌ای که دو شعاع آن از دوربین تا منتهی الیه دو طرف صحنه‌ای که از داخل دوربین مشاهده می‌شودکشیده شده است و هر چه این زاویه بزرگتر باشد، محـدوده بیشتری از صـحنه مقابـل دوربین بر روی سنسور منعکس می‌گردد. زاویه دید را می‌توان در هر یک از سطوح افقی، عمدی یا مورب بر حسب درجه تعیین کرد.
میدان دید (Field of view)
میدان دید به معنای اندازه‌ای از سطح صحنه است که توسط دوربین دیده می‌شود و در عکس ثبت می‌گردد؛ بنابراین هر چیزی که در بیرون میدان دید دوربین قرار گرفته باشد تصویر آن توسط دوربین ثبت نمی‌شود. هر چه زاویه دید (AOV) لنز بیشتر باشد، میدان دید دوربین بزرگتر خواهد بود.
فاصله کانونی (Focal Length)
مرکز اپتیکی (Optical Center) در لنز، نقطه‌ای در داخل لنز است که اگر دو پرتو نور موازی از نقطه بینهایت به داخل لنز بتابد، در این نقطه یکدیگر راقطع می کند. فاصله کانونی (Focal Length) لنز عبارت است از فاصله مرکز اپتیکی لنز تا سنسور دوربین وقتی که لنز در بینهایت فوکوس شده است. فاصله کانونی لنز معمولا با واحد میلیمتر (mm) مشخص می‌گردد.
هر چه فاصله کانونی کوتاه‌تر باشد، زاویه دید دوربین (Angle of View) بیشتر است و سطح وسیع تری در مقابل دوربین قابل ثبت خواهد بود و به عبارتی می توان گفت، میدان دید (Field of view) آن وسیع‌تر خواهد بود. هر چه فاصله کانونی لنز بلندتر باشد، میدان دید (Field of view) آن کوچکتر است یعنی زاویه دید (Angle of View) آن کمتر‌تر است.
اگر با یک دوربین و لنز ثابت طوری جابجا شویم که نسبت به سوژه نزدیک و دور شویم، در هنگام دور شدن از سوژه اگر چه زاویه دید لنز ثابت است، ولی سطح وسیع تری از صحنه در مقابل دوربین دیده می‌شود، بنابراین بدون تغییر در زاویه دید، میدان دید وسیع‌تر می‌شود.
قدرت بزرگنمایی (Magnification power)
قدرت بزرگنمایی (Magnification power) لنز، قدرت لنز در بزرگ کردن اندازه سوژه است و هر چه این قدرت بیشتر باشد، سوژه در اندازه بزرگتری در داخل دوربین ثبت می‌شود. قدرت بزرگنمایی در لنزها با عدد فاصله کانونی نمایش داده می‌شود. هر چه فاصله کانونی لنز بلندتر باشد قدرت بزرگنمایی آن بیشتر است. میزان بزرگنمایی لنز‌های با فاصله کانونی مختلف از یک صحنه ثابت. میزان بزرگنمایی لنز‌های با فاصله کانونی مختلف از یک صحنه ثابت است.
سرعت لنز (Lens Speed)
اصطلاح سرعت لنز در خصوص حداکثر میزان باز شدن روزنه دیافراگم لنز است که به آن عدد اف (f-number) می‌گویند. این عدد بر روی بدنه لنزها حک شده است، بطوریکه حداکثر بزرگی روزنه دیافراگم (Aperture) یک لنز هر چه بیشتر باشد، لنز سریع تری تلقی می‌شود. مثلا لنزی که عدد f آن بر روی بدنه ۱:۱.۴ حک شده است نسبت به لنزی که عدد f آن ۱:۲.۸ می‌باشد لنز سریع تری است.
قابلیت بیشتر برای باز شدن روزنه دیافراگم این امکان را در اختیار عکاس قرار می‌دهد که در شرایط نوری کم بتواند از سرعت‌های بالاتر شاتر (سریع تر) استفاده کند؛ بنابراین لنزی که قابلیت باز شدن دیافراگم آن بیشتر است لنز سریع (Fast lens) و لنزی که حداکثر اندازه دیافراگم آن کوچکتر است لنز کند (Slow lens) نامیده می‌شود و در شرایط نوری یکسان، با استفاده از لنز‌های کند نمی‌توان از سرعت‌های بالای شاتر استفاده کرد، زیرا میزان نور عبوری از داخل لنز کمتر است و لازم است برای نوردهی مناسب، مدت زمان ورود نور افزایش یابد و به عبارتی سرعت شاتر کمتر گردد.
لنز‌های سریع برای استفاده در شرایط کم نور، کنترل عمق میدان و توانایی ایجاد بوکه (Bokeh) خصوصا در عکاسی پرتره، عکاسی ورزشی و حتی در عکاسی خبری بسیار مطلوب است.
انتهای پیام/
