به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، با نگاهی به تقویم جهان متوجه می‌شویم که روز ۱۸ می‌ مصادف با ۲۸ اردیبهشت ماه هر سال با نام روز جهانی موزه شناخته می‌شود. این روز به نام موزه‌ها ثبت شد تا موزه جایگاه خود را به عنوان یک نهاد غیر خصوصی و دائمی برای عموم مردم به دست بیاورد.

ما در این گزارش به بهانه روز جهانی موزه به سراغ مدیرکل موزه‌های کشور رفتیم و از وی پرسیدیم که موزه‌ها چه نقشی در توسعه کشور‌های جهان دارند؟

محمدرضا کارگر مدیر کل امور موزه‌های کشور در گفتگو با خبرنگارحوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص اهمیت وجود موزه‌ها گفت: موزه‌ها عامل و محصول توسعه هستند یعنی با یک نگاه متوجه می‌شویم جوامع به هر اندازه که در زمره کشور‌های در حال توسعه و توسعه یافته قرار بگیرند، تعداد موزه‌ها و کیفیت و کمیتشان افزایش پیدا می‌کند؛ مثلا در کشور‌هایی که هنوز درگیر گرسنگی، جنگ و مسائل این چنینی هستند اصلا موضوع موزه طرح نمی‌شود و دغدغه وجود موزه را ندارند، اما جوامع توسعه یافته دغدغه موزه را دارند، زیرا موزه گفتمانی راجع به یک موضوع را شکل می‌دهد یعنی افراد با ورود به محوطه موزه، گفتمان‌های زیادی در خصوص موضوع آن دارند و می‌توانند به صورت آزاد از این گفتمان‌ها برداشتی داشته باشند که با موضوع اصلی انطباق خیلی خوبی دارد.

وی افزود: موزه تنها نهاد فرهنگی و آموزشی است که بدون آنکه فرد یا گروهی بخواهند برداشت‌هایشان را به مخاطب منتقل کنند، افراد با برخورد به آثار مادی که به یادگار مانده است، به کشف و شهودی می‌رسند که مختص خودشان است و آن چه که انسان در موزه دریافت می‌کند، دریافتی باورپذیر است.

مدیرکل امور موزه‌های کشور اظهار کرد: به هر حال اگر تصور کنیم که حافظه یک انسان برخلاف سایر اعضا و جوارحش از کار افتاده است، متوجه می‌شویم که هیچ کدام از اعضا و جوارحش نمی‌توانند برای او کاری بکنند؛ یعنی یک حیات جسمانی به او می‌دهند و این در صورتی است که فرد هیچ تأثیری در جامعه‌اش ندارد و حتی نمی‌تواند تصمیمی برای خودش بگیرد از این رو اگر همه امور یک جامعه کار کند و به درستی عمل کند، اما حافظه تاریخی‌اش را از دست بدهد و اصطلاحا دچار آلزایمر شود، نمی‌تواند برای خودش تصمیم بگیرد. در واقع اگر انسان‌ها از گذشته خود و آنچه بر پدرانشان گذشته، اطلاعی نداشته باشند، هر چه بشنوند را می‌پذیرند و هر جایگاهی که به آن‌ها داده می‌شود را می‌پذیرند و در این زمان با الگو‌هایی مواجه می‌شوند که برای جامعه‌ آنها ساخته نشده‌ است؛ بنابراین دچار افسردگی‌های  شدید می‌شوند.

وی افزود: یکی از مباحث مرتبط با موزه‌ها بحث آموزشی است و بخشی از موزه‌های ما، موزه‌های دانشگاهی هستند و اصلا امکان ندارد که بتوانیم بدون موزه به توسعه علمی برسیم. امروزه همه علوم برپایه بازمانده‌هایی که در موزه‌ها از آن‌ها نگهداری می‌شود، شکل گرفته‌اند. لذا مطمئن باشید اگر امروز بشر در جایگاه فعلی خود در عرصه علم، تکنولوژی و آگاهی قرار دارد، همه دستاوردهایش را مدیون خدماتی است که موزه‌ها ارائه کرده‌اند. بخش مهمی از کتاب‌هایی که با موضوع علوم در دسترس قرار گرفته‌اند، محصول کار انتشاراتی موزه‌ها است.

کارگر گفت: یکی از اشکالات موجود در موزه‌داری ما این است که آنچنان که باید و شاید به مشکلات و موضوعات اجتماعی نمی‌پردازد و این در حالی است که موزه‌ها رسالت دارند. با توجه به نیاز جامعه، تمام تلاششان را به کار بگیرند که جامعه بتواند به نیازهایش پاسخ بدهد. اگر روزی ما به تقویت هویت، وحدت ملی، امید، افزایش فعالیت‌های اقتصادی و خلاقیت و نوآوری بیشتر نیاز داشته باشیم، موزه‌ها می‌توانند همه مسائل را حل کنند مثلا یک موزه ترافیک می‌تواند به حل مشکل ترافیک کمک کند. یک موزه پزشکی هم می‌تواند به حل مسائل پزشکی کمک کند.

هم‌اکنون بیش از ۶۸۰ موزه فعال در سطح کشور داریم

وی تصریح کرد: امروز دولت‌ها همیشه موزه‌ها را در کنار خود می‌بینند، زیرا مشکلات جامعه به وسیله موزه‌ها خیلی راحت‌تر حل می‌شود. البته ما فرصت‌های کمی به موزه‌ها دادیم و موزه‌ها نیز کمتر به نقش خود در حل مشکلات جامعه پرداخته‌اند. قطعا موزه‌ها در سطح جهان در دیپلماسی فرهنگی بسیار موفق هستند و اینکه کشور‌های مختلف تصور می‌کنند که بدون تعامل با ایران نمی‌توانند به زندگی خود ادامه بدهند، نتیجه کار موزه‌ها است.

مدیرکل امور موزه‌های کشور ادامه داد: هم‌اکنون آمار دقیقی از تعداد آثار متعلق به کشورمان که در کشور‌های دیگر هستند، نداریم و به دست آوردن آمار دقیق از این آثار نیازمند انجام یک پژوهش بسیار جدی با اعتبار قابل توجهی است، اما به هر حال می‌دانیم که تعداد قابل توجهی از آثار متعلق به کشور ما در موزه‌های جهان است.

کارگر اظهار کرد: بعد از انقلاب اسلامی هیچ شی‌ء به صورت قانونی از کشور خارج نشده و اگر هم که خارج شده باشد، به صورت قاچاق انجام شده است. ما مصمم هستیم هر شی‌ء را که مطمئن شویم به صورت قاچاق از کشور خارج شده است را از طریق حقوقی برگردانیم و تا به امروز هم مجموعه‌های زیادی را به کشور برگرداندیم. امروزه بالغ بر ۳ میلیون شیء موزه‌ای متعلق به سازمان میراث فرهنگی داریم، اما مجموعه بسیار عظیمی از اشیای موزه‌ای در اختیار سایر نهاد‌ها، سازمان‌ها و افراد حقیقی است و بخشی از موزه‌ها نیز توسط مجموعه‌داران ایجاد می‌شوند.

وی گفت: هم‌اکنون بیش از ۶۸۰ موزه فعال در سطح کشور داریم و حالا آرزو داریم که در ۲ سال آینده بتوانیم افتتاح هزارمین موزه‌ را جشن بگیریم البته این جشن یک جشن ملی است.

مدیرکل امور موزه‌های کشور در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه عده‌ای از صاحبنظران موزه شهر آکسفورد را به عنوان اولین موزه جهان قلمداد می‌کنند، اظهار کرد: البته مجموعه‌داری همیشه بوده است.

انتهای پیام/