تبعات تروریستی نامیده شدن اخوان‌المسلمین مصر توسط آمریکا
دولت آمریکا در حال اجرای پازل «معامله قرن» است. این کشور بر همین اساس تلاش می‌کند با حذف گروه‌های اسلام‌گرا و مقاومت، زمینه را برای اجرای این پروژه فراهم کند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، روز سه‌شنبه و نزدیک به یک ماه پیش از زمان اعلامی برای رونمایی از پروژه معامله قرن، ترامپ با مشاوران امنیت ملی و رهبران منطقه‌ای برای تروریستی خواندن اخوان‌المسلمین و تحریم این جریان مذاکره کرده است. کارشناسان مسائل بین‌المللی معتقدند این اتفاق منجر به شکل‌گیری پیوند‌های جدید بین اخوان‌المسلمین، ایران و گروه‌های مقاومت حامی ایران در منطقه غرب آسیا خواهد شد و تبعات نگران‌کننده‌ای را برای آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن خواهد داشت.
بیشتربخوانید: تحولات میدانی لیبی / در حومه شهر طرابلس چه می‌گذرد؟ + نقشه میدانی
محصول مشترک ترامپ و السیسی
بر اساس این گزارش، نخستین‌بار خبر اعلام اخوان‌المسلمین به‌عنوان یک گروه تروریستی را روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز منتشر کرد. این روزنامه سه‌شنبه نوشت که «کاخ سفید از مشاوران امنیت ملی خود خواسته به دنبال راهی برای وضع تحریم اخوان‌المسلمین باشند.» به گزارش این روزنامه آمریکایی این روند پس از دیدار سه‌هفته پیش دونالد ترامپ و عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر که به واشنگتن آمده بود، آغاز شده است. به نوشته نیویورک‌تایمز در آن جلسه که پشت در‌های بسته و به صورت محرمانه برگزار شد دو رهبر بر سر تروریست اعلام کردن گروه اخوان‌المسلمین رایزنی کرده‌اند. این روزنامه آمریکایی گفته که مایک پمپئو وزیر خارجه و جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ‌سفید از حامیان چنین تصمیمی هستند، اما وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) برخی دیپلمات‌ها، وکلا و کارمندان خبره کمیته امنیت ملی کاخ‌سفید نسبت به وجاهت قانونی و تبعات چنین تصمیمی اظهار نگرانی جدی کرده‌اند. ساعاتی پس از انتشار این خبر، کاخ‌سفید اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در حال بررسی تروریستی خواندن گروه اخوان المسلمین است. سارا هوکابی سندرز، سخنگوی کاخ‌سفید در واکنش به گزارش نیویورک‌تایمز که از چنین قصدی در کاخ سفید خبر داده، گفت: «رئیس‌جمهوری درباره این تصمیم با مشاوران امنیت ملی و رهبران منطقه‌ای که نگرانی‌های مشترکی درباره این گروه داشته‌اند تبادل نظر کرده است.»
واکنش «اخوان‌المسلمین»
دیروز اخوان‌المسلمین به اقدام احتمالی آمریکا واکنش نشان داد. این گروه طی بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که به فعالیت خود «بر اساس اندیشه اعتدالی مسالمت‌آمیز» ادامه می‌دهد. سازمان اخوان‌المسلمین در این بیانیه که در پایگاه رسمی‌اش منتشرشده تاکید کرده که اظهارات سخنگوی کاخ سفید در این باره را بررسی خواهد کرد.
در بیانیه این سازمان آمده که تکرار انتشار چنین اخباری در کنار نادیده گرفتن اقدامات «السیسی» و «تجاوز آشکار وی به همه قوانین و ادامه کشتار صد‌ها مصری و بازداشت بیش از ۶۰ هزار شهروند از مرد و زن و کودک» چیز تازه‌ای نیست. این سازمان افزوده که «عجیب است که رویکرد‌های سیاسی دولت آمریکا را دیکتاتوری‌های سرکوبگر منطقه به این نحو تعیین کنند» و تاکید کرده که سیاست‌های آمریکا باید متناسب با ارزش‌ها و اصولی باشد که مقامات آمریکا همواره بر آن تاکید کرده‌اند. در این بیانیه آمده که اظهارات سخنگوی کاخ سفید و گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز هرچه باشد، «می‌دانیم که برخی دست‌اندرکاران سیاست آمریکا می‌دانند که این تصمیم چه پیامد‌هایی درباره اخوان‌المسلمین خواهد داشت.»
تبعات اقدام آمریکا
دولت ترامپ تلاش می‌کند به هر نحو ممکن، تمامی مخالفان پروژه «معامله قرن» را به سکوت وادارد یا حذف کند. جریان اخوان‌المسلمین یکی از اصلی‌ترین مخالفان این معامله که منجر به پایمال شدن حقوق فلسطینیان می‌شود، بوده است. مخالفت اخوان با این پروژه، باعث شده تا ترامپ چنین درخواستی از مشاوران امنیتی خود داشته باشد. او در پرونده‌هایی که یک سوی آن رژیم صهیونیستی قرار دارد، حاضر به هیچ کرنش و مسامحه‌ای نیست؛ بنابراین احتمال تروریستی خواندن اخوان‌المسلمین خیلی دور از ذهن نیست و انتظار می‌رود تا پیش از پایان ماه رمضان که موعد اعلام جزئیات معامله قرن است، این اتفاق بیفتد. اما این تصمیم چه تبعاتی را برای آمریکا به دنبال خواهد داشت که پنتاگون و برخی دیپلمات‌های آمریکایی نسبت به آن ابراز نگرانی کرده‌اند و هشدار داده‌اند؟
سابقه اخوان‌المسلمین
از اخوان‌المسلمین به‌عنوان بزرگ‌ترین گروه سیاسی-اجتماعی اهل سنت در جهان یاد می‌شود. این جنبش فراملی اسلام‌گرا که هم‌اکنون چند ده‌میلیون طرفدار در بسیاری از کشور‌های عربی دارد، سال ۱۹۲۸ میلادی (۱۳۰۷ شمسی) در شهر اسماعیلیه مصر به رهبری حسن البنا تاسیس شد. این جنبش اسلام‌گرا خیلی زود در سایر کشور‌های عربی و اسلامی گسترش پیدا کرد. در جریان بهار عربی و قیام مردم مصر علیه حسنی مبارک، این جنبش نقش برجسته‌ای ایفا کرد و پس از روی کار آمدن «محمد مرسی» در این کشور، قدرت را در دست گرفت، اما کمی بعد و در اثر کودتای ارتش تحت حمایت آمریکا و عربستان سعودی علیه محمد مرسی، از قدرت کنار رفتند و بسیاری به زندان افتادند.
ایران و اخوان‌المسلمین
با وجود اینکه ایران و اخوان‌المسلمین از جنبه ایدئولوژیک به دنبال تاسیس حکومت اسلامی و وحدت میان مسلمانان هستند و در اهداف منطقه‌ای همچون آزادی فلسطین و مبارزه با رژیم صهیونیستی نیز مشترکند، اما در ۴۰ سال گذشته هیچ گاه روابط مستحکم و علنی با یکدیگر نداشته‌اند. این عدم ارتباط البته بیشتر ناشی از نگرانی اخوان از نزدیکی به تهران بود. اخوان‌المسلمین همواره نگران بود که با نزدیک شدن به ایران، از جهان عرب دور بیفتد و بر همین اساس در تماس‌های خود با تهران جانب احتیاط را رعایت می‌کرد. پس از پیروزی مرسی در مصر، ایران تلاش‌های جدی برای ارتباط با این جنبش را در دستور کار خود قرار داد، اما نتیجه‌ای نداشت تا اینکه کودتای سال ۲۰۱۳ اخوان را از قدرت کنار زد. تهران با این حال به تلاشش برای ارتباط با این گروه تداوم بخشید، اخوان نگران اثرگذاری این ارتباط با سایر بازیگران مهم منطقه‌ای همچون عربستان، قطر، ترکیه و... بود. اما این نگرانی از میانه سال ۲۰۱۶ و کودتا در ترکیه و به دنبال آن محاصره قطر در سال ۲۰۱۷، کمی رنگ باخت. ترکیه و قطر دو کشور دارای ریشه‌های مستحکم اخوانی و از حامیان این گروه در منطقه غرب آسیا هستند. در کودتای ترکیه و محاصره قطر، عربستان سعودی نقش ویژه‌ای ایفا کرد. پس از این دو ماجرا، ترکیه و قطر بیشتر از قبل به ایران نزدیک شدند و حتی قطر پیشنهاد کرد یک ائتلاف منطقه‌ای با حضور ایران، عراق، قطر، ترکیه و سوریه با هدف اقتصادی و امنیتی ایجاد شود. اگر کودتای ترکیه و تحریم قطر توسط ائتلاف سعودی به نتیجه می‌رسید، اخوان‌المسلمین هیچ دولت حامی‌ای در منطقه نداشت. تحولات سوریه نیز به آنان نشان داد در بحران‌ها، ایران بازیگری قابل اعتماد است که آن‌ها می‌توانند به آن تکیه کنند. نزدیکی دو کشور ترکیه و قطر به تهران دست اخوان‌المسلمین را نیز برای تقویت ارتباط با تهران بازگذاشته است و بر همین اساس نیز در جولای ۲۰۱۷ ایران و اخوان‌المسلمین مهم‌ترین اجلاس مشترک خود پس از برکناری مرسی را برگزار کردند.
حالا جدا از این اتفاق، تجربه ارتباط اخوان‌المسلمین با آمریکاست. این جریان در مصر پس از قدرت گرفتن به درخواست آمریکا و متحدانش تلاش کرد تا فاصله خود با تهران را حفظ کند و بیشتر به آمریکا نزدیک شود. اما حالا آمریکا می‌خواهد نام این گروه را در فهرست سازمان‌های تروریستی خود قرار دهد. این اتفاق می‌تواند اخوان را تا مرز انحطاط پیش ببرد. در چنین شرایطی آنان نیاز به حمایت‌های بیشتری خواهند داشت، اما هیچ یک از کشور‌های عربی توان ایستادگی در برابر آمریکا را ندارند و حاضر به این حمایت نیستند؛ بنابراین آغوش باز تهران می‌تواند بهترین گزینه برای این جریان وابسته به اهل سنت باشد. اخوان‌المسلمین از این طریق قادر خواهد بود با سایر بازیگران و نقش‌آفرینان مهم منطقه رابطه برقرار کند.
اما در سوی دیگر و برای ایران نیز این ارتباط حائز اهمیت است. پنجره گفتگو با این جریان برخلاف جریان‌های سلفی و وهابی، همواره باز بوده است و آنان بیش از سایر گرایش‌های اسلامی با ایران اشتراکات دارند و حاضر به پذیرش قرائت ایران هستند. در غرب آسیا ایران به‌خوبی توانسته نفوذ خود را تا آب‌های مدیترانه گسترش دهد، اما در آن سوی مدیترانه یعنی در آفریقا، ایران همواره با محدودیت‌هایی مواجه بوده است. شاید اخوان‌المسلمین را بتوان تنها ابزاری دانست که توانایی گسترش ارتباط و نفوذ ایران را در آفریقا دارد. اندیشکده «کارنگی» در این باره نوشته «ایران اخوان‌المسلمین را پلی برای تقویت روابط با جهان اهل سنت می‌داند. این گروه با شبکه وسیع ارتباطی‌ای که دارد می‌تواند حامی انگیزه‌بخشی برای محوریت ایران در جبهه مقاومت علیه نفوذ آمریکا و یک میانجی برای سازش با گروه‌های مخالف تهران باشد.» در روز‌هایی که دونالد ترامپ بدون اندیشه به عواقب تصمیماتش، اقدام به مقابله با برخی جریانات و کشور‌ها می‌کند، تهران می‌تواند به‌عنوان یک بازیگر فعال، اقدام به یارگیری کند. هوشیاری تهران در این تحولات می‌تواند آرایش جدیدی به منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا ببخشد.
منبع: روزنامه فرهیختگان
انتهای پیام/
