به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج ،کرفس، ریواس، بیلهر، موسیر، جاشیر، چویل، بومادران، پونه کوهی، برنجاسب، آویشن، زرآبی یا چای کوهی، بابونه، چوبک، جلپه، خاری، پشموک، توت سهری، میخک، انگیون، کارده، ریواس، پیاز وحشی یا تره، ختمی وحشی، بن سرخ، کتیرا، گل گاوزبان، بیلهر، خاکشیر، پرسیاوشان و چندین گونه گیاهی دیگر از مهمترین گیاهان دارویی و خوراکی کهگیلویه و بویراحمد است.

این روز‌ها مراتع استان مملو از طبیعت گردانی است که مشغول بوته کنی گیاهان کوهی هستند.آنان گرانی، بیکاری و ارگانیک بودن گیاهان کوهی را بهانه‌ای برای تاراج طبیعت می‌دانند.حضور ده‌ها نفر از مردم استان که در گوشه و کنار شهر‌ها مشغول فروش گیاهان کوهی هستند گویای واقعیت عم انگیز برداشت بی رویه گیاهان کوهی است.

کارشناسان می‌گویند: افزون بر فرهنگسازی برای پیشگیری از تاراج طبیعت در بوته کنی بی رویه آموزش بهره برداران برای برداشت صحیح راهکاری دیگری برای پیشگیری از انقراض گونه‌های گیاهی ارزشمند است.

اگر خوب به غذا‌های سنتی مردم کهگیلویه و بویراحمد نگاه کنیم متوجه می‌شویم که بیشتر آنان از گیاهان کوهی تهیه می‌شود که این امر لزوم مشارکت همگانی برای پیشگیری از انقراض این سرمایه‌های گرانبها را بیشتر کرده است.

 توقیف محموله گیاهان کوهی مشتی نمونه خروار

فرجام جلیلی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گچساران با اشاره به اینکه یک دستگاه خودروی حامل محموله بیش از ۶ هزار بوته گیاه کوهی بیلهر توسط مأموران یگان حفاظت هفته گذشته در این شهرستان توقیف شد گفت: برخورد قانونی با متخلفان تعرض به منابع طبیعی در اولویت برنامه‌های این اداره است.

فرجام جلیلی افزود: گونه‌های کوهی و مرتعی گیاهی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل برداشت بی رویه برخی از سودجویان و تخریب کنندگان منابع طبیعی در حال انقراض است.

وی گفت: یگان حفاظت منابع طبیعی به منظور جلوگیری از تخریب منابع ملی توسط سودجویان به طور شبانه روزی در مناطق مختلف در حال گشت‌های کنترلی ویژه هستند.

بیلهَر یا کندل کوهی (نام علمی: Dorema aucheri) یکی از گیاهان خانواده چتریان است.

بیلهر در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان‌های واقع در رشته کوه زاگرس بویژه چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد و سرحد چهاردانگه و سده (اقلید) فارس می‌روید.

بیلهر گیاه بومی ایران است و در استان‌های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری، لرستان، کرمانشاه و کردستان در ارتفاعات رشد می‌کند.

کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه ۴۷۰ گونه دارویی و خوراکی از بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است.

با وجود اطلاع رسانی و اقدام‌های پیشگیرانه از سوی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد، اما برداشت بی رویه گیاهان مرتعی همچنان مسکنی موقت برای جوانان بیکار است.

برداشت بی رویه گیاهان خوراکی و دارویی سبب منقرض شدن این گونه‌ها در بسیاری از مناطق کهگیلویه و بویراحمد شده و رویشگاه این گیاهان ارزشمند اینک محدود به مناطق دور دست و کوهستانی شده و با این وجود هنوز از خطر برداشت بی رویه در امان نیستند.

مسئولان و کارشناسان منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد برهمکاری بیشتر مردم، شورا‌های اسلامی روستا‌ها و دهیاران برای جلوگیری از برداشت بی رویه گیاهان خوراکی تاکید دارند.

 انقراض برخی گونه‌های گیاهان کوهی

رئیس اداره حفاظت محیط زیست گچساران می‌گوید: سه گونه گیاهی دارویی مناطق حفاظت شده این شهرستان بر اثر برداشت بی رویه در معرض انقراض است.

ولی رمضانی افزود: این گیاهان دارویی شامل آویشن، لیزک و کارده به دلیل برداشت بی رویه این گیاهان خوراکی از سوی برخی از سودجویان در معرض انقراض است.

وی بیان کرد: آویشن کوهی یکی از گونه‌های با ارزش گیاهان دارویی در سطح کشور محسوب می‌شود که معمولاً در ارتفاعات بیش از یک هزار و ۵۰۰ متر و در مناطق کوهستانی و نیمه کوهستانی رویش دارد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست گچساران گفت: گونه‌های گیاهی و جانوری کوه خامی به دلیل دلیل سخت گذر بودن و کمبود محیط‌بان در معرض خطر سودجویان محیط زیست است.

رمضانی گفت: این شهرستان با ۵۲ هزار هکتار منطقه حفاظت شده با کمبود نیرو‌های محیط بان روبه روست.

وی اظهار داشت: بر اساس استاندارد‌های بین المللی باید به ازای هر هزار هکتار یک محیط بان وجود داشته باشد که در گچساران به ازای هر چهار هزار هکتار مناطق حفاظت شده یک محیط بان وجود دارد.

دیدگاه کارشناسان

یک پژوهشگر که در زمینه تخریب منابع طبیعی و محیط زیست تحقیق کرده است می‌گوید: بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی مانند پوشش گیاهی، آب و خاک اساسی‌ترین بخش اقتصاد ملی ایران را با مشکل مواجه کرده است این درحالی است که برای رشد مجدد درخت و جنگل صد‌ها سال و برای جایگزینی خاک از بین رفته هزاران سال زمان لازم خواهد بود.

مهدی مومنی عنوان می‌کند: بهره برداری از طبیعت باید با استفاده از روش‌هایی انجام شود که کمترین میزان تخریب را بر این محیط‌ها تحمیل کند و تا مرزی انجام پذیرد که طبیعت توان بازسازی منابع خویش را پیدا کند.

به اعتقاد وی باید این واقعیت تلخ را پذیرفت که به دست انسان و شرایطی که او در کره زمین ایجاد کرده عرصه را بر حیات خود تنگ‌تر و برای نسل‌های آینده نیز سهمی از مواهب طبیعی باقی نخواهد گذاشت.

مومنی عنوان می‌کند: استفاده از منابع، بدون تهی کردن و لطمه زدن به آن یکی از ابعاد بسیار مهم توسعه پایدار و نشانه‌ای از توجه و تواضع انسان در برابر جهان طبیعی است.

به باور وی از نتایج مخرب دخالت انسان در محیط طبیعی و تغییر آن، بهره برداری بی رویه از پوشش گیاهی، نابودی منابع تجدید شونده، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی و چرای بی رویه دام‌ها در مراتع است.
 

تلاش‌های قانونی برای پیشگیری

مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به حمله خرس به شهروندی که در حال بوته کنی بود گفت: افرادی که ناآگاهانه و غیر قانونی وارد طبیعت شده و دچار آسیب شوند هیچ گونه حمایت قانونی و مالی از آن‌ها نخواهد شد.

محسن جعفری نژاد اظهار داشت: کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های پرجاذبه برای طبیعت گردی به شمار می‌رود که ۳۱۲ هزار هکتار سطح مناطق تحت حفاظت و مدیریت گونه‌های گیاهی و جانوری منحصر بفرد بر جذابیت و ظرفیت‌های آن افزوده است.

وی افزود: افرادی که به منظور برداشت گیاهان خوراکی به کوه می‌روند و در زمان و مکان نامناسب به قلمرو حیات وحش نزدیک می‌شوند در این ایام که خرس‌ها از خواب زمستانی بیدار و پلنگ‌ها در شرایط خاص خود قرار دارند ممکن است انسان را به عنوان خطر (دشمن) احساس کرده و حمله کنند.

جعفری نژاد به حمله حیوان وحشی به یک بانوی ۳۵ ساله در ارتفاعات روستای حمیدآباد بخش پاتاوه در روز‌های گذشته اشاره کرد و ابراز داشت: سال‌های زیادی است که محیط بانان شب و روز در گرما و سرما در شرایط خاص در کوه‌ها و طبیعت هستند و تاکنون موردی از حمله حیات وحش گزارش نشده است.

وی عنوان کرد: حیوان وحشی در شرایط عادی حمله نمی‌کند بجز زمانی که افراد در زمان‌های نامناسب به طبیعت می‌روند ممکن است حیوانات وحشی در مواجهه و مقابله انسان را به عنوان خطر احساس کنند و حمله کند.

جعفری نژاد به کسانی که به قصد برداشت گیاهان کوهی و ارتزاق بدون هماهنگی وارد منطقه می‌شوند هشدار داد و گفت: علاوه بر برخورد قانونی اگر مورد حمله حیات وحش قرار گیرند هیچ گونه حمایت قانونی از آن‌ها صورت نخواهد گرفت.

وی عنوان کرد: محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در کنار افراد قانونمند خواهد ماند و برای این افراد حمایت‌های لازم را انجام خواهد داد.

هم اینک هفت منطقه حفاظت شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و ۶۶۰ هکتار، دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، خاییز سرخ با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، خامی با وسعت ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار، دیل با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، سولک با ۲ هزار ۴۲۸۷ هکتار و سیوک با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.

کهگیلویه و بویراحمد همچنین دارای پنج منطقه شکار ممنوع شامل پادنای سمیرم، خرم ناز، لار و ماغر، حاتم و کوه تلرش است.

انتهای پیام/غ