به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، شهرستان فنوج با ۵۲ هزار نفر جمعیت و هفت هزار و ۷۳۳ کیلومتر مربع گستره در ۶۰۰ کیلومتری جنوب غربی زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.

این شهرستان علاوه بر آثار تاریخی شاخص و حایز اهمیت دارای جاذبه‌های طبیعی فراوانیست که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و نمونه‌ای از شهر‌های زیبا و گردشگری استان پهناور و پرجاذبه سیستان و بلوچستان است.

فنوج از شهر‌های قدیمی جنوب سیستان و بلوچستان است که در سر راه کاروان‌های تجاری از سواحل دریای عمان بویژه بندر تجاری جاسک و بشاگرد به شمال استان قرار داشته و محل استقرار نیرو‌های نظامی در جنوب غربی این نقطه از ایران اسلامی بوده است.

آثار و سفالینه‌های به جامانده از دوران ایران باستان در قلعه معروف به 'کلا بزرگان' و 'پشت کلات' نشان از گذشته پر رونق این شهر تاریخی دارد.

فنوج نقطه ارتباط مکران (بلوچستان) با منطقه پر رونق و دارای تمدن کهن جیرفت، جنوب کرمان و هرمزگان بوده است.

سنگ نوشته‌ها و غار‌های منقش و گور‌های پیش از تاریخ در دامنه سفید کوه نیز گواه بر این مدعاست.

فنوج در سال ۱۳۶۹ به عنوان بخش مستقلی از بخش بمپور ایرانشهر جدا شد و در سال ۱۳۷۰ به شهر ارتقا یافت و به شهرستان نیکشهر الحاق شد و در نهایت در سال ۱۳۹۲ به شهرستان ارتقا یافت.

فنوج یکی از مناطق کهن سیستان و بلوچستان است که گمانه زنی‌های انجام شده در این منطقه حاکی از وجود تمدنی چند هزار ساله دارد، که تپه 'مگون'، کوه 'تگاران'، محوطه باستانی 'کتیچ'، محوطه 'زبرینگ'، قلاع 'مسکوتان'، قلعه 'فنوج' و قلعه 'محترم آباد' نمونه‌ای از آن است.

**آثار تاریخی فنوج

محوطه دمبان در قسمت غربی فنوج که از طرف جنوب و غرب آن رودخانه رامک جریان دارد از دمب‌هایی که بوسیله سنگ‌های کف رودخانه پوشیده شده است.

دمب یعنی قبر، دمب‌های این محوطه بیشتر در حاشیه رودخانه رامک قرار گرفته اند، اما قسمت شمالی محوطه خالی از دمب است.

سفال‌های بدست آمده در این محوطه از نوع سفال‌های قرمز رنگ ساده و خشن بوده علاوه برآن سفال‌های قرمز رنگ منقوش چرخ ساز نیز در این محوطه بدست آمد که مزین به نقوش هندسی از قبیل: مثلث و خطوط موازی بودند.

**کلات آهوک فنوج

این محوطه در قسمت جنوب غربی و در حاشیه شرقی رودخانه فنوج واقع شده و در قسمت غربی این صخره سنگی، رودخانه فنوج و اطراف دیگر آن را زمین‌ها و باغ کشاورزی احاطه کرده اند که فقط بقایای آثار معماری از یک برج دیده بانی بر فراز صخره سنگی دیده می‌شود که از خشت خام و گل ساخته شده است.

**محوطه دمبان کتیچ

این محوطه در قسمت جنوب کتیچ واقع شده که از طرف شمال به کوه‌های جنوب کتیچ و از طرف غرب به رودخانه 'بورور'، از جانب شرقی به راه ارتباطی کتیچ به 'گیران' محدود است.

دمب‌های این محوطه تمام تخریب شدند حتی یک نمونه سالم نیز مشاهده نشده است.

در کنار دمب‌ها قطعه‌های سفالی از نوع سفال‌های قرمز رنگ ساده و منقوش چرخ ساز وجود دارد که مزین به نقوش هندسی هستند.

در قسمت غربی محوطه آثاری از سفال‌های دوران اسلامی دیده می‌شود که از نوع سفال‌های قرمز رنگ لعاب دار با لعاب‌های سبز و زرد است.

**محوطه تاریخی بند 'کهور'

این محوطه در قسمت شرقی روستای زبرینگ و در قسمت شمال آن رودخانه کتیچ جریان دارد که در سطح محوطه قطعه سفال‌های قرمز رنگ ساده و منقوش به چشم می‌خورد.

سفال‌های این محوطه از نوع سفال‌های چرخ ساز، مزین به نقوش هندسیست که علاوه بر این آثار معماری نیز در این محوطه مشهود است که در قسمت شمالی به صورت دیواری از سنگ دیده می‌شود.

**جاذبه‌های گردشگری شهرستان فنوج

فنوج علاوه بر آثار تاریخی شاخص و حایز اهمیت دارای جاذبه‌های طبیعی فراوانیست که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و نمونه‌ای از شهر‌های زیبا و صنعت گردشگری در استان پهناور و پرجاذبه سیستان و بلوچستان است.

کوه 'تکوه' باشکوه و هیبت خاص خود زیبایی وصف ناپذیری به شهر داده به طوریکه فنوج در پای این کوه همچون فرزندی کوچک و زیبا در دامان پدری تنومند و مردانه نشسته است.

جاده هراز برای بیشتر ایرانیان شناخته شده است باید بگوییم مقیاس کوچکتر آن در استان سیستان و بلوچستان و در تنگه زیبای فنوج به دست بی مثال خالق طبیعت تکرار شده است.

تنگه فنوج در دامنه کوه تکوه و در مسیر فنوج به 'بنت ' قرار دارد و رودخانه‌ای که در بیشتر روز‌های سال جاری و پوشش گیاهی گز، بادام کوهی و زیبای‌های خاص کوهستان همراه با سکوت و آرامش آن همه باعث شده که خیل عظیمی از مشتاقان در روز‌های تعطیل به دامن این کوهستان پناه ببرند.

از دیگر جاذبه‌های این شهر علاوه بر جنگل‌های 'داز' و 'کهور' در اطراف شهر و نخلستان‌های انبوه و قدیمی که دارای چشم انداز‌های بسیار زیباست، می‌توان به روستا‌های سرسبز، باغ‌های میوه‌های گرمسیری در مسکوتان و محترم آباد اشاره کرد.

چشمه‌های جاری در دامنه کوه‌های اطراف کتیچ گوشه‌ای از جاذبه‌های گردشگری این منطقه سرسبز و خوش آب و هواست که در تمام فصول سال شاهد حضور گردشگران و مسافران از شهرستان‌های سیستان و بلوچستان وحتی شهر‌های همجوار استان کرمان، هرمزگان است.

از دیگر جاذبه‌هایی که جزو آثار فرهنگی محسوب می‌شود، آداب و رسوم محلی، سنتی و رایج در منطقه است که همچنان با گذشت سالیان سال در منطقه رواج دارد و در گذر زمان دچار تغییراتی شده است.

آیین‌های خاص عزا، ازدواج و تولد فرزند و ششگانی (شب شش نوزاد) 'میار جلی'، موسیقی سنتی و دهل و سرنا گوشه‌ای آداب و رسوم مردم این دیار است که از جاذبه‌های فرهنگی آن محسوب می‌شود.

**صنایع دستی فنوج

در میان صنایع دستی این منطقه سوزندوزی فنوجی با استفاده از ترکیب رنگ، نقش گل و بوته‌هایی که در اندیشه و خیالش زاده می‌شود آن‌ها را می‌پرورد و به تکامل می‌رساند و اثری زیبا می‌آفریند.

آدمی متحیر از آنست که این همه چگونه و توسط کدامین ذهن پویایی پدید آمده و شکل گرفته و زینت بخش محفل گرم سوزن و نخ و پارچه شده است.

بیشتر نقوش سوزندوزی منطقه فنوج الهام گرفته از حیوانات و گیاهانی است که به مرور دستخوش تغییر و تحول شده و به صورت اشکال هندسی ماندگار شده است.

هم اینک سه مرکز خانه ترویج صنایع دستی در روستای کتیچ، مسکوتان و محترم آباد وجود دارد که تولید صنایع دستی بویژه سوزندوزی و سکه دوزی را انجام می‌دهند.

**سکه دوزی

این هنر به دلیل مصارف تزیینی اش پس از سوزندوزی جایگاه ویژه‌ای در بین مردم این شهرستان دارد.

در این هنر از مواد و مصالحی مانند آیینه‌های ریز و درشت، پولک، منجوق، مروارید، خر مهره، دکمه صدفی، پارچه، سکه و صدف استفاده می‌شود بیشتر محصول تولیدی شامل آیینه و شمعدان، جا قرآنی، آیینه آویزی، دیوارکوب، گلدان و ... است.

هم اینک تعاونی سکه دوزی خانم شیرانی در فنوج یکی از تعاونی‌های سکه دوزی فعال در سیستان و بلوچستان است.

حصیربافی، طلاسازی، آهنگری و سفالگری از دیگر صنایع دستی رایج در فنوج است.

انتهای پیام/ع