به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، مراسم نوروز خوانی در بین اقوام مختلف استان گلستان هم به شیوه‌های مختلف از روزگار گذشته تا به امروز انجام می‌شود.

 

 

نوروزخوانی در واقع ترکیبی از شعر و موسیقی و آواز است در این مراسم نوروزخوانان با چوب دستی دردست و کوله پشتی بر پشت وارد روستا می‌شوند و با خواندن اشعار در مدح امامان و یا ترانه‌های محلی آمدن سال نو را به مردم مژده می‌دهند.

مجیدرمضانی فرد کارشناس مسئول حفظ و احیای آثار تاریخی و پژوهشگرمردم شناسی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، گفت: اساس کار نوروزخوانان استرابادی، خواندن اشعاری در وصف بهار، طبیعت، مدح پیامبر و ائمه بود.

 

 

 

وی ادامه داد: گاه گریزی هم به مدح صاحبخانه و افراد خانواده اش می‌زدند و برای آن‌ها آرزوی رفع بلا، بیماری و بهبود حال بیمار احتمالی آنها، شوهر دادن دختران دم بخت، داماد کردن پسرها، آرزوی سفر به مکه، کربلا و مشهد کرده و در پایان صاحبخانه را تشویق به دادن هدیه و پول می‌کردند.

رمضانی فرد افزود: آنها، چون پیام آوران شادی، بهار و تجدید احیاء طبیعت، زندگی نو بودند، همیشه از طرف صاحبخانه‌ها مورد مهربانی و عنایت قرار می‌گرفتند.

وی در ادامه گفت: اصولاً نوروز خوانی منطقه استرآباد (گرگان) نیم نگاهی به منطقه مازندران و شاهرود داشت چرا که گویش آوازخوانان آن  زمان بیشتر تحت تأثیر زبان طبری (مازندرانی) بود.

 

 

رمضانی فرد گفت: به ویژه آنکه نوروز خوانان اکثراً برآمده از روستا‌های غرب استرآباد بودند که همگی گویش مازندرانی داشته و دارند و علت آن نیز همجواری غرب ایالت استراباد با شرق ایالت مازندران بود.

وی گفت: بخشی از این اشعار این گونه بود، بهار آمِده، بهار آمِدِه -آهو به لاله زار آمِدِه، رزِده تُرجه گل به هر خانه - خانه تان بی بِلا مانِه.

معطوفی تاریخ نگار گرگانی در گفتگو با خبرنگار   گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، گفت: نوروز خوانی در بین اقوام استان گلستان معمولا به یک شیوه، اما گویش‌ها متفاوت بود.

وی ادامه داد: نوروز خوانی در حقیقت نغمه‌های موسیقی ساده مردمی، برای آگاهی دادن به فرا رسیدن عید نوروز و حیات جدید طبیعت بود.

 

 

تاریخ نگار گرگان گفت: در استان گلستان قوم ترکمن و بلوچ‌ها نوروز خوانی ندارند، اما کتولی‌ها، بندرگز، کردکوی و مرکز استراباد که گرگان فعلی است از دهه دوم اسفند ماه نوروز خوانی آغاز می‌شد و تا ۲ یا ۳ روز مانده به عید ادامه می‌دادند.

 

معطوفی افزود: در نوروز خوانی معمولا ۲ نفربودند که یکی پیشخوان تمام اشعار را می‌خواند و دیگری که پس خوان یا پی خوان بود که با استاد در جا‌هایی که نیاز بود همنوایی می‌کرد.

وی گفت: آن‌ها لباس‌های معمولی سنتی بر تن می‌کردند کلاه پشمی بر سر نهاده و یک کوله نیز برای جمع آوری هدایا داشتند و مردم به آن‌ها اغلب، برنج، آرد، قند، شکر، تخم مرغ و پول می‌دادند.

 

 

معطوفی گفت: قبل از عید نغمه‌هایی، که به آن‌ها نوروز خوانی، بهار خوانی و در برخی نقاط شیرخوانی نیز می‌گفتند آن‌ها نغمه نوروزی به نام نوبهار را از شاعر ابوسلیک گرگانی که هزار و ۱۰۰ سال پیش می‌زیسته، می‌خواندند.

معطوفی افزود: این شاعر در زمینه موسیقی استاد و اولین فارسی سرای ایرانی بوده است.

معطوفی افزود:در منطقه استرآباد نوروز خوانی‌ها در قسمت غرب بیشتر به سمت گویش طبری بود به این شکل که، اول گمبه بسم الله –به یاد خدا بسم الله، خالق آدم و حوا –‌ها کرده خلق شاه و گدا، خارا کرده شیطان بی حیا- شمه وروز مبارک بو.

وی گفت: نمونه دیگر نوروز خوانی، امام خوانی بود که در مدح ۱۲ امام بود به این نحو که یکی یکی امامان را نام می‌بردند و مدح می‌کردند و فرا رسیدن نوروز را آگاهی می‌دادند.

معطوفی گفت: نوروز خوانی یا بهاریه به گویش استرآبادی به این شیوه بود صد سلام صد علیک – صاب خانه سلام علیک، مشتلق سر خوان آمده – سال بازم آمده، نوبهارمبارک بو لاله زار مبارک بو.

 

 

وی با اشاره به اینکه کتولی‌های افراتخته نیز نوروز خوانی داشتند افزود: نوروز خوانی کتولی‌ها ریشه در زبان طبری دارد به این شکل که، خاله خاله گنجینه – بره گوشت من جینه (گوشت بره خیلی خوبه).

اما گوشت بره نخوامبی – امره هاده مرغنه، مرغانه میان کلو (لانه مرغ) دکته به پهلو (مرغ تخم کرده افتاده یک گوشه).
آیین نوروزخوانی استان گلستان در فهرست میراث ملی ناملموس ثبت شده است.

امیداریم بتوانیم این میراث ماندگار و ملموس استرآبادی را که سینه به سینه از گذشتگانمان بر جا مانده به آیندگان منتقل کنیم و در حفظ این ارثیه گرانبها بکوشیم.

گزارش از سیده معصومه مرتضوی اول

انتهای پیام/م