به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، هر چند بسیاری از افراد تمایل به چیز‌های جدید، نو و به روز دارند، ولی برخی از بناها و یا دانشگاه‌ها به دلیل قدمت و سابقه تاریخی محبوب و مورد علاقه عموم هستند؛ زیرا می‌توان تاریخ و تمدن را در آن اثر تاریخی یا باستانی به خوبی مشاهده و درک کرد و با شیوه زندگی و امکانات موجود در گذشته بیشتر آشنا شد.

ایران کشوری است که علاوه بر منابع سرشار، طبیعت بکر و آب و هوای مطبوع، دارای آثار باستانی فراوان و تمدن عظیم است؛ یکی از بنا‌های قدیمی ایران که جزو سیستم آموزشی کشور قرار دارد، دانشگاه جندی شاپور است.

جندی شاپور یکی از ۷ شهر اصلی خوزستان بود که شهرت آن بیشتر در زمان خسرو انوشیروان ساسانی انجام گرفت و در دوره شاپور دوم، جندی‌شاپور به عنوان پایتخت دولت ساسانی و مرکز خوزستان انتخاب شد.

فرهنگستان جندی شاپور از کانون‌های اصلی دانش‌ورزی در جهان باستان

دانشگاه جندی شاپور توسط شاهنشاهان ساسانی در سال ۲۷۱ و در دزفول تاسیس شد و دارای یک بیمارستان آموزشی که نخستین بیمارستان آموزشی جهان به شمار می‌رود و یک کتابخانه بود.

خسرو انوشیروان به دلیل گرایش فراوانی که به دانش و پژوهش داشت، گروه بزرگی از دانشمندان را در جندی شاپور گرد هم آورد، در این زمان بود که برزویه پزشک بزرگ ایرانی، ماموریت مسافرت به هندوستان برای گردآوری بهترین‌های دانش هند را بر عهده گرفت. ترجمه‌ای که برزویه از کتاب پنچه تنتره هندی به پارسی میانه انجام داد که امروزه به نام کلیله و دمنه معروف است، مهم‌ترین دلیل شهرت او محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: پیشرفت 15 طرح جندی شاپور بین دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی ایران و فرانسه

به همین دلیل فرهنگستان جندی شاپور از کانون‌های اصلی دانش‌ورزی، فلسفه و پزشکی در جهان باستان شد؛ البته در برخی از منابع به انجام آزمون و امتحان برای اعطای اجازه طبابت به دانش‌آموختگان دانشگاه جندی شاپور هم اشاره شده است.

در آن زمان جندی شاپور به کانون اصلی انتقال دانش بین شرق و غرب تبدیل شد، زیرا تمام کتاب‌های شناخته شده پزشکی، در کتابخانه جندی شاپور گردآوری و ترجمه شده بود، همچنین به دستور انوشیروان، آثار افلاطون و ارسطو به پهلوی ترجمه و تدریس آن‌ها در دانشگاه آغاز شد.

معرفی دانشگاه جندی شاپور به عنوان قدیمی ترین دانشگاه توسط یونسکو

در کنار تمام مزایا و محاسنی که دانشگاه جندی شاپور دارد و مورد توجه بسیاری از سازمان‌ها از جمله یونسکو قرار گرفته است، معرفی آن به عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان افتخاری است که نصیب کشور ایران شده است و این امر سابقه طولانی و قدیمی آموزش و علم‌اندوزی در کشور را به همگان اثبات می‌کند.

یونسکو در سی و نهمین اجلاس کنفرانس عمومی خود قدمت تاسیس دانشگاه جندی شاپور را ۱۷۵۰ سال ثبت و آن را کهن‌ترین دانشگاه جهان اعلام کرده است.

طبق گفته محمدحسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در دومین کنگره بین المللی جندی شاپور و به روایت مورخان داخلی و خارجی در کتابخانه دانشگاه جندی‌شاپور باستان بالغ بر ۴۰۰ هزار جلد کتاب وجود داشته و بر اساس مستندات در کتاب‌ها و مقالات بین‌المللی، اولین نظام‌نامه آموزشی در حوزه دانشگاهی و نخستین بیمارستان جهان در جندی‌شاپور باستان بوده است، ضمن اینکه نظام آموزشی بالینی پزشکی که امروزه شاهد آن هستیم نیز برگرفته از نظام پزشکی در جندی‌شاپور باستان است.

یادداشت وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درباره دانشگاه جندی شاپور

دومین کنگره بین‌المللی جندی‌شاپور اسفندماه سال جاری برگزار شد و منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ضمن اینکه معرفی دانشگاه جندی‌شاپور به عنوان قدیمی‌ترین نهاد دانشگاهی جهان توسط یونسکو را اعلام کرد، درباره ویژگی‌های منحصر به فرد این دانشگاه عظیم و با قدمت نوشت:

"بنا بر مستندات تاریخی و گواهی اصحاب خرد، سنت و میراث دانشگاهی در ایران قدمتی کهن دارد؛ بسیار کهن‌تر از دوران تاسیس دارالفنون که معاصران با آن آشنایند و نیز سابقه‌ای که غربی‌ها بدان مفتخرند و هویت فرهنگی خود را با آن تعریف می‌کنند.

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در سی و نهمین اجلاس کنفرانس عمومی خود قدمت تاسیس دانشگاه جندی‌شاپور را ۱۷۵۰ سال ثبت و آن را کهن‌ترین دانشگاه جهان اعلام کرده است که این رویداد خجسته را به ملت فهیم ایران، دانشگاهیان و اصحاب اندیشه تبریک می‌گویم.

رویداد یادشده از این منظر ارزشمند است که پیش از این دانشگاه‌های مطرح جهان، چون بولونیا، آکسفورد، کمبریج و سوربون، با قدمت نزدیک به ۱۲۰۰ سال خود را آغازگر سنت دانشگاهی می‌دانستند لیکن ثبت قدمت جندی‌شاپور پیشینه سنت دانشگاهی را بیشتر کرد و کانون آن را از مغرب زمین به مشرق زمین، آن هم سرزمین تاریخی ایران انتقال داد که نزد هر صاحب‌خردی برگی زرین در تاریخ این مرز و بوم و مایه تحسین به شمار می‌آید.

پیدایش نهاد دانشگاه امری تاریخ‌ساز و تمدن‌آفرین بوده که اکنون به نام جندی‌شاپور ثبت شده است؛ واقعیتی که نشان از درک والا و اهتمام ایرانیان به فراگیری دانش دارد و نمود آن را در مکتب‌خانه‌ها، نظامیه‌ها و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی تاریخی این سرزمین می‌بینیم هرچند که فراز و فرود‌های تاریخی جای تامل و پژوهش بسیار دارد.

دانشگاه جندی‌شاپور دارای ویژگی‌هایی بوده که امروزه هم مورد توجه دانشگاه‌های پیشرفته و سازمان‌های فرهنگی، چون یونسکو است؛ ویژگی‌های ممتازی، چون تولید و ترویج علم در شاخه‌های پزشکی، داروشناسی، ریاضیات، نجوم، فلسفه، گیاه‌شناسی و جز اینها، رده‌بندی‌های نظام‌مند درون هر شاخه علمی، حضور عالمان با مشرب‌های فکری و عقیدتی متفاوت از دورترین نقاط جهان، وجود دانشجویانی از سرزمین‌های دیگر برای علم‌آموزی در این نهاد و مرکز علمی که پس از فراگیری دانش و مهارت کافی برای خدمت در زادبوم خود بدانجا باز می‌گشتند و دارا بودن کتابخانه‌ای بزرگ و مملو از آثار گوناگون در حوزه‌های دانشی به زبان‌های چندگانه پهلوی، سریانی، یونانی و سانسکریت حکایت از خردمداری، صلح‌اندیشی، اصالت و پرهیز ایرانیان از جزم‌اندیشی دارد.

با چنین پیشینه تاریخی مسئولیت، رسالت و ماموریت امروز ما تحقق اهدافی، چون تولید و ترویج علم، حرکت در مرز‌های دانش و نیل به توسعه علمی است که توسعه پایدار کشور در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و زیست‌محیطی بدون این‌ها ممکن نیست. نهاد دانشگاه مسئول انتقال سنت‌های فکری، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی در مقیاس‌های ملی و دینی است؛ بر این مبنا نهادی علمی، اجتماعی و فرهنگی با کار‌های ویژه تولید علم، تربیت نیروی متخصص، جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری، تعیین‌کننده‌ای مهم در زیست‌جهان هر کشور به شمار می‌آید.

اکنون که سنت علمی ایرانیان در جهان به سبب دانشگاه که جندی‌شاپور ستوده شده است و جهانیان به دیده احترام بدان می‌نگرند بسیار خرسندم.

سخن خود را با بیتی از ناصر خسرو قبادیانی به پایان می‌برم:

درخت تو گر بار دانش بگیرد / به زیر آوری چرخ نیلوفری را"

بیشتر بخوانید: ۶۰ مقاله ارسالی به دبیرخانه کنگره جندی‌شاپور پذیرش شد

همزمان با برگزاری دومین کنگره بین‌المللی جندی شاپور در اسفندماه امسال، مرکز پژوهش جندی‌شاپور با حضور منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به بهره‌برداری رسید.

این مرکز پژوهش دارای گروه‌های علوم و فنون نوین (انرژی‌های تجدیدپذیر)، معماری و شهرسازی، تاریخ علم و جامعه شناسی است و وظیفه دارد به صورت سازمانی در حوزه احیا، بازنگری، بازخوانی و بازشناسی دانشگاه باستانی جندی شاپور به فعالیت بپردازد.

همچنین عملیات محوطه‌سازی دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور به مساحت ۲۵ هکتار و آزمایشگاه مرکزی این دانشگاه با حضور منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و جمعی دیگر از مسئولان آغاز شد.

با توجه به انتخاب دانشگاه جندی‌شاپور به عنوان قدیمی‌ترین نهاد دانشگاهی جهان و مطرح شدن آن در سطح دنیا باید از این پس به آن توجه ویژه‌ای صورت بگیرد تا این مرکز علمی که موجب افتخار ایرانی و ایرانی در جهان است بیش از پیش بتواند خود را در عرصه‌ها و زمینه‌های مختلف مطرح کند و فارغ‌التحصیلان کارآمد، نخبه و پرنشاط را تحویل جامعه دهد تا این جوانان روز به روز بر عظمت و پیشرفت ایران عزیز بیافزایند.

انتهای پیام/