به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران در دهه اخیر موضوع استرس و آثار آن در سازمان ها مورد توجه بسیار واقع گردیده است . با وجود این که استرس  مثبت نیز وجود دارد و نباید به استرس به عنوان یک پدیده منفی نگریست ، زمانی که از استرس صحبت می شود بیشتر به عوارض و جنبه های منفی آن توجه می شود ، به هر حال استرس اثرات فراوانی بر عملکرد و فعالیت های اعضای سازمان دارد .

مدیران،کارکنان و ارباب رجوع سازمان تحت تاثیر فشارهای عصبی دچار حالات روانی خاصی می شوند و دست به اعمالی می زنند که مستقیما در فعالیت ها و بازدهی  سازمان منعکس می گردد. فشارهای عصبی علاوه بر تاثیرات روانی تاثیرات جسمانی نیز دارند، استرس های شدید باعث تزلزل در اهداف و راه های نیل به آن می شوند.

*استرس شغلی چیست؟

استرس شغلی را می توان  روی هم جمع شدن عامل های استرس زا و وضعیت های مرتبط با شغلی دانست که اکثر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند.همچنین استرس شغلی را می توان کنش متقابل بین  شرایط کار و ویژگی های فردی شاغل  به گونه ای که خواست های محیط کار بیش از آن است که فرد بتواند از عهده آنها بر آید تعریف کرد .

در بعضی موارد بکار گیری فرد  در کاری که با توانایی ها و اطلاعات او هم خوانی ندارد و یا تغییر در فعالیت کاری او می تواند باعث ایجاد استرس در فرد شود.

عواملی که باعث استرس شغلی در محیط کار می شوند را می توان به سه دسته کلی عوامل فردی  مثل تضاد در نقش ، ابهام در نقش و تعارض در هدف های فردی/  عوامل سازمانی  شامل  ساختار سازمانی ، فرآیندهای سازمانی وخط مشی های سازمانی / عوامل محیطی  شامل عوامل اقتصادی ، عوامل سیاسی و عوامل تکنولوژیکی تقسیم کرد.

عوامل استرس شغلی در محیط کار نیز شامل  ویژگی های نقش ، ویژگی های شغل ، روابط میان – فردی ، جو و ساختار سازمانی ، راه و روش مدیریت منابع انسانی  و فناوری و خصوصیات مادی نیز می شود.

*مدیران باید نگران استرس شغلی کارمندانشان باشند

استرس باعث ایجاد عوارض فیزیولوژیکی ، عوارض روانی و عوارض رفتاری بسیاری در افراد می شود .افرادی که استرس زیادی را تحمل می کنند توجه کمتری به انجام کار خود دارند و بنابر این ممکن است به خود و دیگر افراد سازمان آسیب هایی وارد کنند.

به طور کلی استرس شغلی بازدهی و بهره وری کارکنان را پایین می آورد.شرایط کاری نقش اساسی در ایجاد استرس در کارمندان دارد اما نمی توان از عوامل فردی چشم پوشی کرد .

*شرایط شغلی که می تواند موجب ایجاد استرس شود:

طراحی وظایف: حجم کار زیاد، کم بودن ساعات استراحت،شیفت کاری طولانی؛ کارهایی که از مهارت کارمند استفاده نمی کنند، و حس کنترل در آنها کم است .

سبک مدیریت: فقدان مشارکت  کارمندان در تصمیم گیری، ارتباطات ضعیف

نگرانی های کاری: عدم امنیت شغلی و فقدان فرصت برای رشد، پیشرفت، یا ارتقاء؛ تغییرات سریع برای آنچه که کارمندان برای آن آماده نیستند.

ارزشهای جامعه:وقتی ارزشهای جامعه در میان افراد مختلف باشد ممکن است باعث ایجاد استرس شود.

فشار کاری کم: انجام دادن کار کم نیز یکی از علل استرس است.

*استرس و عملکرد کاری

سطوحی از استرس ممکن است به بهتر شدن عملکرد کاری کمک کنند. وقتی استرس وجود نداشته باشد کارکنان دچار تنبلی و کسالت می شوند. .چنان که استرس افزایش پیدا کند عملکرد به سمت بهبود می رود و کارکنان آمادگی ذهنی و روانی بالایی برای رویایی با چالشها پیدا می کنند.

اگر مقدار استرس از سطح بهینه فراتر رود تقاضاها از توانایی  کارکنان  بیشتر و در نتیجه سطح عملکرد افت می یابد.

*مدیریت استرس :

آموزش مدیریت استرس ممکن است به سرعت نشانه های استرس را کاهش دهد مانند مشکلات اضطراب و اختلال درخواب؛ همچنین مزیت به صرفه بودن و سهولت اجرا رادارند. گرچه، برنامه های مدیریت استرس دو ضرر مهم هم دارند:اثرات مفیداین آموزشها کوتاه مدت هستند.این آموزشها اغلب اهمیت دلایل ریشه ای استرس را انکار می کنند زیرا بر کارمند متمرکز هستند نه بر محیط.

*پیشگیری از استرس شغلی :

ارائه یک راه حل کلی و جامع برای پیشگیری از استرس ممکن نیست اما می توان دستور العمل هایی برای پیشگیری از آن بیان کرد. در تمام موقعیت ها، فرایندی برای برنامه های پیشگیری استرس شامل سه مرحله متمایز می شود: تعیین مشکل، مداخله، و ارزیابی

حداقل آمادگی برای جلوگیری از استرس شامل ایجاد آگاهی عمومی درباره استرس شغلی ، اطمینان از حمایت مدیران مافوق از برنامه و مشارکت کارمندان در مراحل پیشگیری می باشد.

مشارکت کارمندان به همراه مدیران با هم در یک گروه حل مشکل می تواند یک نگرش ویژه ومفید برای توسعه برنامه پیشگیری استرس باشد./س