به گزارش  خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، SPV یا Special Purpose Vehicle، ساز و کار مالی اتحادیه اروپا است که قرار شد پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، برای ادامه تعاملات شرکت‌های اروپایی با ایران راه اندازی شود؛ در ماه‌های گذشته وعده‌های زیادی از سمت اروپا برای راه اندازی ساز و کار مالی به ایران داده شده اما تا کنون هیچ کدام عملی نشده است.

SPV چیست و چگونه عمل می‌کند؟

SPV مکانیزمی است که بدون تاثیر پذیرفتن از تحریم‌های آمریکا، امکان مبادلات مالی کشورهای اروپایی با ایران را  فراهم می کند.

در SPV  دلار کنار گذاشته شده و مبادلات بر حسب یورو انجام می‌شود؛ اما نکته مهمتر این است که در این ساز و کار وجه نقد به ایران پرداخت نمی‌شود، بلکه شرکتی که از ایران نفت را خریداری کرده، پول نفت را به شرکتی پرداخت می‌کند که ایران از آن کالا خریده است.

اما آیا می‌توان گفت SPV  می‌تواند ایران را تا حدودی از تحریم‎‌های آمریکا مصون نگاه داشته و یا تاثیرات آن را به حداقل برساند؟ این موضوع قابل تامل است، زیرا با وجود اینکه اتحادیه اروپا آمریکا را در تحریم علیه ایران همراهی نکرد، بسیاری از شرکت‌های اروپایی قراردادهای خود با ایران را فسخ کردند تا بتوانند مبادلات و قراردادهای خود با آمریکا را حفظ کنند؛ به همین دلیل احتمالا آنگونه که انتظار می‌رود، SPV  نمی تواند منافع ایران را تامین و تاثیرات تحریم‌ها را به حداقل برساند.

در رابطه با SPV  برخی از مقامات آمریکایی نیز اظهاراتی هم داشته‌اند؛ از جمله مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی گفت که از شنیدن پیشنهاد اروپایی‌ها برای ایجاد ساز و کار مخصوص همکاری با ایران نا امید و ناراحت شده است؛ جان بولتون مشاور امنیت ملی این کشور نیز اظهار کرد که «آمریکا اجازه نخواهد داد تحریم هایش توسط اروپا یا هر کشور دیگری نقض شود».

تاثیر SPV  بر اقتصاد ایران

با توجه به اینکه در SPV  ما نفت داده و در مقابل کلا دریافت می‌کنیم و از این طریق ارز وارد کشورمان نمی‌شود، این سوال پیش می‌آید که عملا این ساز و کار چه تاثیراتی خواهد گذاشت؟

محمد ساجدی کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با تاثیرات SPV  اظهار کرد: در ساز و کار SPV انگلیس ناظر، فرانسه میزبان و آلمان مدیر خواهند بود، با این حال تاکید می کنم که نباید منتظر شکل گیری تحول خاصی در روابط ایران و کشورهای اتحادیه اروپا باشیم. اروپایی ها این ساز و کار را راه اندازی کردند تا تب و تاب ایران از تحریم‌ها را از بین برده و از این طریق فشار روانی وارده بر ایران را کاهش بدهند.

وی در ادامه افزود: اروپایی‌ها  با اقدامات خود قصد دارند راه اعتراض را برای ایران ببندند، اما حاضر نیستند اقدام عملی هم در این زمینه انجام بدهند، زیرا در حالی که مبادلات اروپا- آمریکا ۵۰۰ میلیارد دلار بوده، تعاملات تهران با اروپا تنها ۲۵ میلیارد دلار است و به طور طبیعی حاضر نیستند روابط خود با آمریکا را به ایران ترجیح دهند. بنابراین اروپایی ها در حالی قصد دارند زیر تعهدات خود با ایران نزنند که تصمیمی برای انجام اقدام عملی در قبال برجام ندارند و در نتیجه از آنها برای ایران گرم نمی‌شود.

ساز و کار مالی اتحادیه اروپا یا کانال مالی سوئیس؟

چندی پیش سوئیس اعلام کرد قصد دارد ساز و کار مالی‌ را با ایران در قالب کمک‌های بشر دوستانه ایجاد کند تا ایران بتواند از این طریق دارو و اقلام مورد نیاز خود را تهیه کند. البته گفته می‌شود این کانال با SPV  متفاوت است، زیرا سوئیس قصد دارد کانالی ایجاد کند که تایید واشنگتن را نیز به دنبال داشته باشد. حتی ترامپ در اظهاراتی اعلام کرد  که امیدوار است کانال مالی سوئیس باعث کنسل شدن SPV  شود. همچنین وزارت خارجه این کشور نیز اعلام کرد که با کانال مالی سوئیس، اگر با هدف کمک به مردم ایران ایجاد می‌شود مشکل خاصی ندارد!

البته باید به این نکته توجه کنیم که سوئیس جزء اتحادیه اروپا نیست و از این جهت که دنیا این کشور را با سیاست‌های بی طرفانه‌اش می‌شناسند، اعتبار زیادی دارد؛ علاوه بر این با توجه به اینکه این کشور شرکت‌های دارویی بسیاری دارد، در زمینه تامین داروهای ایران می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. البته SPV هیچ گونه ارتباطی با کانال مالی سوئیس ندارد.

سیدرضا میرطاهر کارشناس مسائل اروپا و آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با کانال مالی سوئیس اظهار کرد: اول باید این نکته را ذکر کنیم که سوئیس در چارچوب اتحادیه اروپا عمل نمی‌کند و دوم اینکه این کشور با توجه به ارتباطات گسترده‌ای که از گذشته تا کنون با ایران داشته، قصد دارد ساز و کاری را در زمینه تبادل اقلام بشر دوستانه مانند دارو و مواد غذایی با ایران ایجاد کند.

تاخیر در اجرایی کردن SPV ؛ نخواستن یا نتوانستن؟

در رابطه با تاخیر در اجرایی کردن SPV  دلایل و نظرات متفاوتی وجود دارد؛ سیدرضا میرطاهر کارشناس مسائل اروپا و آمریکا در گفت‌وگو با به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با دلایل احتمالی تعلل اتحادیه اروپا در اجرایی کردن SPV   اظهار کرد: اروپایی‌ها با تاخیر در راه‌ اندازی ساز و کار مالی ویژه برای ایران، کشورمان را در معرض نوعی تنبیه قرار می‌دهند و می خواهند بگویند که به رغم تاکید آنها بر اجرای برجام، اعتراضاتی نیز به عملکرد ایران دارند.

پنجشنبه گذشته خبرنگار نشریه «وال استریت ژورنال» اعلام کرده بود دوشنبه SPV  راه اندازی خواهد شد و دلیل تاخیر بوجود آمده فشارهای آمریکاست! اما در نهایت روز دوشنبه هم اتحادیه اروپا اعلام کرد ایتالیا و اسپانیا به اجماع نرسیده‌اند و نهایی شدن این ساز و کار به پنجشنبه همین هفته (امروز) موکول شده است.

حال باید دید امروز از فشارهای آمریکا کم شده و کشورهای کشورهای اروپایی به اجماع خواهد رسید تا SPV  اجرایی شود؟ یا ما باز هم باید شاهد بهانه‌های دیگری از جانب اروپایی‌ها برای اجرایی نشدن ساز و کار مالی باشیم؟

گزارش از رهادخت رستگار

انتهای پیام/