نوید مقصودی، پژوهشگر صنعت هوافضا در گفت و گو  با خبرنگار  حوزه فن‌آوری‌ گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان،درباره پرتاپ ناموفق ماهواره پیام و مولفه‌های تاثیرگذار در فعالیت‌های ماهواره‌ای اظهار کرد: صنعت فضایی ازجمله مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی توان فناوری کشورهای جهان است؛ اما برای بررسی دقیق باید بخش هوا را از حوزه فضایی جدا کرد..

وی با بیان اینکه در پرتاب ماهواره باید به چند مولفه اصلی توجه داشته باشیم؛ گفت: راکت حامل ماهواره (که یک یا چند ماهواره روی آن نصب می‌شود)، سکوی پرتاب، خود ماهواره و در مدار زمین قرار دادن آن فراینده‌های تاثیرگذار در انجام یک ماموریت فضایی موفق هستند.

مقصودی با اشاره به اینکه تنها 12 کشور دنیا زنجیره کامل صنعت فضایی ( ساخت راکت، ماهواره و سکوی پرتاپ) را در اختیار دارند اظهار کرد: اکنون ایران در زمره این کشورها قرار گرفته و این موضوع برای ما ارزشمند است.

این کارشناس هوافضا با اشاره به تاریخچه ماموریت‌ پرتاب‌های ماهواره‌ای در دنیا گفت: آغاز فعالیت‌های فضایی به جنگ سرد و رقابت میان ایالات متحده و شوروی باز می‌گردد؛ درحال حاضر، روسیه با انجام بیش از سه هزار پرتاب ماهواره و آمریکا با بیش از دو هزار پرتاب جزء کشورهای پیشگام این حوزه هستند و پس از این دو کشور، فرانسه در دهه 60 میلادی، چین و هند در دهه 70، پاکستان دهه 80 و رژیم صهیونیستی در دهه 90 به لیست کشورهای برخوردار از این فناوری پیوستند.

دستاورد قابل توجه ایران در پرتاب ماهواره

وی درباره پرتاب‌های ناموفق کشورهای جهان بیان کرد: در زمان ورود ایران به صنعت فضایی، کره جنوبی و کره شمالی به‌رغم سوابق زیاد در پرتاب موشک‌های بالستیک، هنوز به این توانمندی دست نیافته بودن؛ کره شمالی پس از ایران به فهرست کشورهای دارای توانمندی فضایی اضافه شده است و کره جنوبی هم پیش از اولین موفقیت‌های ایران، سه پرتاب ناموفق را تجربه کرده بود. بنابراین، ایران از بعد تاریخی دستاورد قابل توجه و بزرگی دارد.

مقصودی درباره تعداد پرتاب‌های ماهواره‌ای ایران گفت: آمارهای مربوط به آزمایش‌های فضایی و پرتاب‌های موشکی به طور دقیق اعلام نمی‌شوند و اعلام آمارهای این چنینی وظیفه مراجع رسمی است و بنده نمی‌توانم در این خصوص اظهار نظر کنم؛ اما ایران تاکنون به جز پرتاب پیام سه پرتاب موفق و به همین تعداد هم پرتاب ناموفق داشته است.

این کارشناس هوافضا درباره وضعیت کشورهای دیگر در حوزه پرتاب اظهار کرد: هندی‌ها در زمان شروع فعالیت‌های ماهواره‌ای خود، آمار پرتاب‌های ناموفقشان بدتر از ایران بود و اغلب پرتاب‌های اول هند ناموفق بودند همچنین وضعیت ژاپن، چین و فرانسه هم به همین گونه بوده است.

وی ادامه داد: هنگامی که فرانسه فناوری پرتاب‌گر آریان را به رتبه پنج ارتقا داد باوجود آنکه پرتاب‌های خوب دیگری را تجربه کرده بود اما در اولین تجربه به نتیجه نرسید روس‌ها هم به رغم سابقه زیادی که در این حوزه دارند طی سال‌های اخیر سه پرتاب ناموفق داشته‌اند؛ آمریکا هم به یک عنوان یک کشور پیشگام در این حوزه، سال 1394 نتوانست راکت فالکون را با موفقیت پرتاب کند و این راکت منفجر شد.

در پرتاب ماهواره مرحله آزمایش و انجام ماموریت هم‌زمان است

مقصودی درباره ریسک بالای پرتاب ماهواره گفت: زمانی که خودرو یا هواپیمایی ساخته می‌شود، پیش از تولید انبوه، آن را آزمایش می‌کنند اما در مورد پرتاب‌گرهای ماهواره‌ای این امکان وجود ندارد؛ لحظه‌ای که ماهواره توسط راکت پرتاب می‌شود، مرحله آزمایش و انجام ماموریت یکی می‌شود؛ لذا همه دنیا ریسک این کار را پذیرفته‌اند؛ ما هم چاره‌ای نداریم و باید در این مسیر از تجربه های قبلی خود استفاده کنیم. 

پیام در مرحله آخر دچار مشکل شد

این کارشناس هوافضا درباره علت موف نبودن پرتاب ماهواره پیام اظهار کرد: راکت ماهواره پس از بلند شدن از سکوی پرتاب، معمولا دو یا سه مرحله و برخی موارد هم چهار مرحله را برای تکمیل ماموریت پشت سر می‌گذارد و گاهی ممکن است در مرحله نهایی که گذاشتن ماهواره در مدار است مشکلی پیش آید و یا حتی ممکن است همه چیز به درستی انجام شود اما ماهواره در مدار کار نکند. مشکل ماهواره پیام هم طبق اطلاعات منتشر شده، مربوط به مرحله آخر و در مدار قرار گرفتن آن بود البته من این را تایید یا رد نمی کنم و صرفاً براساس اطلاعات موجود، بیان می‌کنم.

وی با بیان اینکه برای قراردادن ماهواره در مدار از پیش تعیین شده باید در یک زمان مشخص و با یک سرعت مداری کاملاً معین، ماهواره را به نقطه مدنظر رساند گفت: این نقطه ثابت ماموریت فضایی است که در ماموریت اخیر و پرتاب ماهواره پیام درست انجام نشد.

ایران جزء 10 کشور دارای چرخه کامل فناوری فضایی

مقصودی با اشاره به رتبه ایران در میان کشورهای جهان اظهار کرد: ایران در بین 10 کشور برخوردار از چرخه کامل فناوری فضایی قرار دارد و این موفقیت بزرگی است؛ در این مسیر نباید از موفقیت‌ها سرمست و از
شکست‌ها سرخورده شد. راهی که ایران انتخاب کرده سخت و دشوار است و البته پرواضح است که دشمنان علاقه ندارند ایران در این عرصه موفق شود.

روز سه‌شنبه، ٢٥ دی (١٥ ژانویه)، محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در مطلبی در توییتر خود خبر داد که ماموریت قرار دادن ماهواره ساخت جمهوری اسلامی ایران (پیام) در مدار زمین ناکام مانده است. انتشار این پیام با انتقادات فراوانی همراه بود و در شبکه‌های اجتماعی به شدت انعکاس داشت. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، پرتاب ناموفق ماهواره پیام، دستاوردی بزرگی برای کشور محسوب می‌شود واین قبیل اتفاقات در صنعت فضایی امری طبیعی است. مطالعه سیر تاریخی این صنعت در کشورهای پیشرو در این زمینه ( روسیه با 3 هزار و امریکا با بیش از 2 هزار پرتاب ماهواره)، نشانگر پرتاب‌های ناموفق بسیاری حتی در چند سال گذشته است.

 انتهای پیام/