به گزارش  حوزه سینما  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، «شب سینما» در چهاردهمین نشست خود با اجرای مسعود فراستی و موضوع «سینمای مدرن و پست مدرن» میزبان مهرداد پارسا مترجم و پژوهشگر فلسفه و سینما بود.

 پارسا مترجم و پژوهشگر فلسفه و سینما در تعریفی از مختصات پست مدرنیسم گفت: پست مدرنیسم یک جریان فکری، فرهنگی بود که در دهه ۶۰ در فرانسه شکل گرفت و خیلی زود به یکی از جریان‌های فکری فلسفی جهان تبدیل شد. 

وی با بیان اینکه برای ورود به بحث پست مدرنیسم به ۳ محور می‌توان اشاره کرد،گفت: یک محور نظریه سوژه انسانی است. محور بعدی مسئله زبان و محور سوم نظریه حقیقت یا واقعیت است. در محور اول، پست مدرنیسم گسستی از خودِ عقلانی و منطقی دکارتی بود. سوژه پست مدرن علاوه بر اینکه تابع چیز‌های مختلف است، بُعد مهمی به نام ناخودآگاه دارد. اگر برای پست مدرنیسم دو مبنای اصلی را در نظر بگیریم، یکی از آن‌ها روانکاوی فرویدی  و تصویری از سوژه‌ چند پاره و دیگری زبان شناسی است.

پارسا ادامه داد: سوژه به واسطه استفاده از زبان هویت پیدا می‌کند و تعریف می‌شود. در محورزبان، گذری ازساختارگراییِ سوسور داریم که می‌توان آن را پساساختار گرایی نامید. در جمع بندی بحث سوژه و نظریه زبان باید به این نکته اشاره کرد که بر خلاف دوره مدرن که ما با متن مواجه هستیم، در دوره پست مدرن ما با مفهومی به نام «بینا متنیت» مواجه شده ایم یعنی متن ترکیبی از متن‌های دیگر است اما در محور سوم ما با وجود رسانه‌ها با ناپدیدی آن مواجه می شویم.

تفکر پست مدرن؛ تفکری متکثر

وی در مورد بحث انقلاب در پست مدرنیسم گفت: کریستاوا از کسانی است که در برابر ایده انقلاب از سرپیچی حرف می‌زند.  انقلاب دچار تناقض درونی است که یک موضع یا ایدئولوژی را از بین می‌برد و ارزش‌های جدیدی را خلق می‌کند، اما دچار رکود می‌شود. در مقابل ایده سرپیچی را داریم که می‌تواند از اتفاقات کوچک و حتی درونی باشد بطوریکه اگر بپذیریم دیگری به نام ناخودآگاه در ما وجود دارد شکلی از سرپیچی کردن است.

پارسا با بیان اینکه سرپیچی نوعی پرسشگری است، گفت: تفکر پست مدرن، تفکر متکثری است و راه‌های مختلفی را برای وارد شدن به اندیشیدن انتخاب می‌کند.

 بیننده در سینمای پست مدرن به بخشی از اثر تبدیل می‌شود

پارسا در ورود به بحث سینمای پست مدرن توضیح داد: سینمای پست مدرن را باید در گسستی از سینمای مدرن و کلاسیک ایجاد کرد. از ویژگی‌های سینمای مدرن که باعث تفاوت در سینمای پست مدرن شده، روایت است. اگر در سینمای کلاسیک ما روایت را به صورت عینی داریم، در سینمای مدرن تا حد زیادی وضعیت ذهنی ایجاد می‌شود، اما در سینمای پست مدرن هیچ محوری نداریم و روایت مثل فیلم «۲۱ گرم» از هم گسسته است.

پژوهشگر فلسفه و سینما گفت:مسئله دیگر بحث زمان است که در سینمای مدرن برخلاف کلاسیک وجه خطی ندارد و وجه روانشناختی پیدا می‌کند و در پست مدرن تبدیل به زمان یاد واره‌ای و دورانی می‌شود مانند فیلم «بازمانده» که در پایان فیلم گویا به ابتدای آن برگشته ایم.

وی گفت:ویژگی دیگر بحث پایان بندی است که در سینمای کلاسیک قطعی و مشخص است، اما در سینمای مدرن پایان بندی‌ها کارکرد خود را از دست می‌دهند. از دیگر ویژگی‌ها می‌توان به موضوعات اشاره کرد که داستان از مسائل روزمره سینمای کلاسیک فاصله گرفته و در سینمای مدرن تا حدودی مبهم و تجربیات شخصی می‌شود.

پارسا با بیان اینکه در سینمای پست مدرن بازی با ژانر‌ها را داریم، بیان کرد: از دیگر ویژگی‌های سینمای پست مدرن، بازتاب اثر است بطوریکه بیننده هم به بخشی از اثر تبدیل می‌شود. از دیگر ویژگی‌های سینمای پست مدرن نبودن یک داستان مشخص است.

گفتنی است «شب سینما» پنجمین شب از «شب‌های هنر» با محوریت بررسی مفاهیم تخصصی سینما و نقد آن‌ها، به تهیه کنندگی سلمان وکیلی، هر سه شنبه شب ساعت ۲۳ به صورت زنده از شبکه چهارسیما پخش می‌شود.

انتهای پیام/