با مصرف قلیان بوی بد دهان، سرفه، تنگی نفس، سردرد، دندان‌های زرد و کثیف، پوست تیره و چروکیده و انواع بیماری‌ها به سراغ شما خواهد آمد.

به گزارش خبرنگار حوزه حوادث و انتظامی گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، مصرف قلیان، به دلایل متفاوتی در سال‌های اخیر شیوع زیادی داشته است و جوانان یکی از عمده‌ترین مصرف‌کنندگان آن به شمار می‌آیند. هدف این گزارش، بررسی دلایل و زمینه‌های اجتماعی مصرف قلیان در بین جوانان در کشور است. علت‌های زیادی برای سوق دادن جوانان به سمت مصرف قلیان وجود دارد؛ عواملی همچون وجود قهوه‌خانه و در دسترس بودن آن در اماکن عمومی، فشار دوستان، رهایی از نظارت خانواده، محیط نابسامان جامعه، مصرف در خانواده، کنجکاوی و هیجان و ...،  از جمله زمینه های اجتماعی مصرف قلیان هستند.

قلیان چیست؟

قلیان یا نارگیله وسیله‌ای آبی است برای کشیدن تنباکو که مصرف آن در خاورمیانه، آسیای مرکزی و شمال آفریقا متداول است. بررسی ۵۴۲ مطالعهٔ علمی در زمینه قلیان نشان می‌دهد که در مقایسه با کشیدن یک عدد سیگار، کشیدن یک قلیان حدوداً ۱۲ برابر بیشتر دود، ۵ برابر بیشتر قیر، ۲ برابر بیشتر نیکوتین، و ۲ برابر بیشتر منواکسید کربن وارد بدن می‌کند و به ازای هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کشیدن قلیان به اندازه ۵ بسته سیگار، دود وارد بدن انسان می‌کند.

آنچه که امروزه به وضوح در جامعه دیده می‌شود برپایی قهوه‌خانه‌ها در اطراف مدارس و دانشگاه‌ها است، به طور مثال اگر یک واحد دانشگاهی در مرکز شهر بنا شده است در اطراف این واحد تحصیلی بیش از ۳ قهوه‌خانه وجود دارد که به تفریگاه دانشجویان بدل شده و نکته جالب توجه نیز آن است که مسئولان قهوه‌خانه‌ها و سفره خانه‌ها محدودیت خاصی به جهت پذیرش مشتریان خود لحاظ نکرده و چه پسر و چه دختر دانشجو و حتی دانش‌آموز را به داخل این اماکن راه می‌دهند.

عوارض ناشی از مصرف قلیان

از جمله مهمترین مضرات دود قلیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بروز سرطان (لثه، ریه، معده و حنجره)، از کارافتادگی کامل ریه، ناباروری زنان، کاهش وزن نوزاد در زنان باردار و ... که می‌تواند باعث بروز انواع بیماری‌ها در افراد شود و سیستم ایمنی شان را مختل کند. همچنین اخیراً این موضوع بیش از پیش مورد تایید قرار گرفته است که مصرف قلیان می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مثل سل، آنفلوآنزا، هپاتیت شود. حتی با مصرف قلیان بوی بد دهان، سرفه، تنگی نفس، سردرد، دندان‌های زرد و کثیف، پوست تیره و چروکیده به سراغ شما می‌آیند.

اغلب محققان بر این باورند که شلنگ آلوده قلیان عامل مهمی در انتقال بیماری‌ها محسوب می‌شود. از میان پنج نوع هپاتیت کشف شده، نوع آ و ب را می‌توان مستقیماً به مصرف قلیان ربط داد.

قلیان صرفا برای تفریح

یکی از دلایلی که جوانان را به سمت کشیدن قلیان سوق می‌دهد، تفریح است. وقتی از برخی از افرادی که به کشیدن قلیان اقدام می‌کنند می‌پرسیم چه شد که به قلیان کشیدن روی آورده‌اید، در جواب می‌گویند که دفعه اول صرفا به خاطر تفریح با دوستان و به درخواست آن‌ها بود و کم کم به یک عادت تبدیل شد و الان بخشی از زندگی ما شده است.

بیشتر بخوانید: فعالیت ۴۰۰۰ واحد صنفی عرضه کننده قلیان در شهر تهران 

این مشکل را می‌توان به عدم نظارت کافی خانواده‌ها بر جوانان خود ارتباط داد، چرا که با نبود نظارت و کنترل از سوی والدین بر فرزندان،  نشست و برخاست با دوستان اجتماعی و کسانی که هیچ شناختی از آن‌ها وجود ندارد، می‌تواند زمینه ساز انحراف در جوانان و کشیده شدن آن‌ها به بیراهه شود.

فشار دوستان برای کشیدن قلیان

یکی دیگر از عواملی که باعث کشیدن قلیان در بین جوانان شده فشار دوستان برای انجام این کار است. قلیان عمدتا به صورت دسته جمعی و آن‌هم، بیشتر از طرف افرادی مصرف می‌شود که به قهوه‌خانه می‌آیند و به همراه دوستانشان از بودن در کنار یکدیگر لذت می‌برند. قلیان، به شکل بهانه‌ای برای دورهمی و گرد هم آمدن افراد کنار یک‌دیگر استفاده می‌شود؛ براین‌اساس، دوستان در گرایش افراد به مصرف قلیان نقش مهمی دارند.

بیشتر بخوانید: واکنش پلیس به وجود شیشه در قلیان 

نقش محیط نابسامان زندگی در ترویج مصرف قلیان

یکی از عوامل اصلی که احتمالا به‌طور بسزایی در شکل‌گیری شخصیت فرد تأثیر دارد، محل سکونت است. دوره کودکی و نوجوانی دوره‌هایی حساس در زندگی فرد هستند و در شکل‌گیری شخصیت به صورت تعیین کننده‌ای نقش دارند. شکل‌گیری شخصیت فرد در این دوران، از وضعیت و محل سکونت فرد بسیار تأثیر می‌پذیرد. عواملی مانند مکان نامساعد زندگی، رواج شغل‌های کاذب، حاشیه‌نشینی و زندگی با معتادان هرکدام به شکل بسزایی در زندگی افراد تاثیر دارند.

قهوه‌‍‌خانه؛ پاتوقی برای اراذل و اوباش

قطعا زمانی که از کنار قهوه‌خانه ها گذر می‌کنید برخی افراد را در داخل و محدوده اطراف آن مکان می‌بینید که آن جا را  به محلی پاتوق مانند تبدیل کرده و هر کسی جرات رفتن به آن‌جا و حتی تردد از معابر اطراف آن را ندارد. حال والدین باید ببینند که اگر فرزندشان به چنین مکان‌هایی قدم بگذارند، به چه سرنوشتی دچار خواهد شد.

بیشتر بخوانید: باشگاه بدنسازی و قهوه‌خانه نباید پاتوق اراذل و اوباش شود/ واحدهای متخلف پلمپ می‌شوند

مصرف قلیان در خانواده توسط نزدیکان

از دیگر دلایلی که بیشتر جوانان به کشیدن قلیان گرایش پیدا می‌کنند، اعتیاد خانوادگی و خانواده معتاد است. متولد شدن در خانواده‌ای که از دوران کودکی در آن قلیان وجود دارد، نسبت به خانواده‌های سالم، احتمال گرایش فرد را به آن بیشتر می‌کند. والدین مصرف‌کننده قلیان، بر گرایش فرزندان بسیار تأثیر دارند؛ زیرا پدر و مادر اولین کسانی هستند که کودک از آن‌ها تقلید می‌کند. این مقوله مهم، از مفاهیمی از قبیل: اعتیاد پدر، آماده کردن قلیان برای پدر، تحریک مصرف در خانواده، خانواده معتاد، عادی بودن مصرف قلیان در خانواده و اعتیاد اقوام و آشنایان نشات گرفته شده است.

مصرف قلیان در فضای عمومی

به استناد ماده 8 قانون بند آیین نامه کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مصوبه سال 1385 مجلس شورای اسلامی، عرضه و استعمال دخانیات در فضاهای عمومی از جمله رستوران ها، سفره خانه ها، قهوه خانه ها و پارک ها ممنوع است و به استناد مواد 7 و 8 این آیین نامه کنترل این موضوع به عهده شهرداری است. لذا متولیان در حوزه پارک ها و فضاهای عمومی مشخص هستند، ولی از طرفی شاهد تبلیغ توسط دوره گردان عرضه کننده قلیان در برخی پارک ها هستیم که از افراد با قلیان پذیرایی می کنند. همچنین در گوشه و کنار برخی پارکها شاده وجود قلیان سراها هستیم که این موضوع موجب نارضایتی شهروندان شده است.

بیشتر بخوانید: قلیان ایرانی؛ از دربار ناصر الدین شاه تا قهوه خانه های تهران

رواج یافتن مصرف قلیان در بین دختران و زنان

قلیان حتی وارد زندگی دختران جوان و زنان نیز شده، به حدی که در هفته به صورت مکرر و دائم شاهد استعمال قلیان توسط بانوان هستیم. برخی به دور از چشمان خانواده و برخی هم در حضور اعضای خانواده اقدام به استعمال آن می‌کنند. بعضا می‌بینیم که دختران و زنان به صورت گروهی اقدام به کشیدن قلیان می‌کنند، به اصطلاح خودشان تفریحی و  چند نفره فقط با پرداخت ۳۰ هزار تومان!

یافته‌های یک پژوهش دانشگاهی نشان می دهد که سه عامل، تفریح، فشار همسالان و برابری با پسرها، علت گرایش دختران به قلیان است.

بیشتربخوانید: زنان در قهوه خانه ها چه می کنند؟+عکس

امروزه، مصرف قلیان در حال افزایش است و تعداد بسیاری از افراد روز به روز به آن گرایش پیدا می‌کنند. این مصرف به طرف گروه‌های سنی کمتر و همچنین، زنان نیز سرایت کرده و قبح اجتماعی آن روز به روز در حال کاهش است. با توجه به حساسیت موضوع و دستیابی به شناخت عمیق مسئله، توسعه تحقیقات کیفی در این زمینه لازم است. این تحقیقات باید در میان زنان و دختران جوان نیز انجام شود و به عنوان مثال قانونی وضع شود که قهوه‌خانه چی‌ها از پذیرش افراد مثلا کمتر از سن 18 سال جلوگیری کنند.

نهاد‌هایی که می‌توانند به این مسئله ورود کنند، مجموعه پلیس، شهرداری، استانداری، دادستانی هستند، اما مجلس شورای اسلامی و دولت هم می‌بایست پای کار آمده و فکری به حال این ناهنجاری کنند و برای مقابله با آن چاره‌ای بیاندیشند تا با تدبیر به موقع و درست خود بتوانند از بروز یک فاجعه در نسل آینده کشور جلوگیری کنند. فاجعه‌ای که به صورت چراغ خاموش در حال پیش رفتن است و آهسته آهسته سلامتی جوانان را به خطر خواهد انداخت.

گزارش از اشکان دوستی‌پور

انتهای پیام/