به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، خواب و افسردگی ارتباط نزدیکی با هم دارند، معمولا افراد مبتلا به افسردگی یا خیلی کم یا بیش از حد می‌خوابند که هر دوی این نشانگان مشخصه‌ بیماری هستند؛ اختلال در چرخه‌ خواب و بیداری می‌تواند عامل خطری برای افسردگی باشد، که قبل از دوره‌های افسردگی، در طول آن و یا پس از آن ظاهر می‌شود.

جالب است بدانید که  اختلال در خواب با اختلالات استرس و اضطراب همراه و ممکن است خلق و خو را تحت تاثیر قرار دهد، اما هنوز رابطه‌ بین آن‌ها چندان روشن نیست؛ سروتونین نوعی انتقال دهنده عصبی است که عمدتا در بخشی از ساقه‌ مغز به نام هسته‌ رافه (raphe nucleus) تولید می‌شود و به شدت با خلق و خو مرتبط است، در حالی که هیپوکورتین توسط هیپوتالاموس تولید می‌شود و معلوم شده است که در تنظیم انگیختگی، بی‌خوابی و اشتها دخالت دارد.

بیشتر بخوانید: علائمی پنهان و دور از ذهن که می‌گویند شما افسرده هستید

مهمترین نشانه اختلالات خواب

محسن اکبری متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: انسان فقط ۱۰ الی ۲۰ هزار نورون تولید کننده‌ هیپوکورتین دارد؛ انحطاط سلول‌های تولیدکننده‌ هیپوکورتین سبب نارکولپسی (narcolepsy) می‌شود که نوعی اختلال در خواب است؛ مشخصه‌ آن خواب آلودگی روزانه و خواب منقطع در شب است، افراد مبتلا به نارکولپسی اغلب افسردگی را نیز توسعه می‌دهند.

این متخصص مغز و اعصاب بیان کرد: افزایش هیپوکورتین مسئول پاسخ غیرطبیعی خواب به استرس است و نورون‌های تولید کننده‌ هیپوکورتین و سروتونین ممکن است مسئول تنظیم مشترک خلق و خواب باشند؛ دوره‌های طولانی بیداری در جامعه‌ ما به طور فزاینده‌ای در حال تبدیل شدن به یک معضل اجتماعی است؛ از دست دادن خواب اثر فوری بر سلامت و عملکرد شناختی دارد.

اکبری ادامه داد: در بسیاری از موارد، بی‌خوابی مقدم بر افسردگی است و شروع آن را پیش‌بینی می‌کند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که این یک عامل سببی است، نه یک نشانه بیماری؛ از دست دادن خواب برای دوره‌های بیشتر از یک هفته، سیستم انتقال دهنده‌های عصبی سروتونین و محور هیپوتالاموس-هیپوفیز را تغییر می‌دهد، یک سیستم ساختاری مغز که پاسخ هورمونی را به استرس تنظیم می‌کند.

بیشتر بخوانید: رهایی از افسردگی با شربتی گوارا/ چگونه درد‌های عصبی را از خود دور کنیم؟

وی افزود: محرومیت مزمن خواب باعث کاهش حجم در هیپوکامپ می‌شود، ساختاری از مغز که برای یادگیری و حافظه حیاتی است و حجم آن در بیماران مبتلا به افسردگی کاهش می‌یابد؛ اکثر مردم از روی تجربه‌ شخصی می‌دانند که نخوابیدن ممکن است چه پیامد‌های بلافاصله‌ای به دنبال داشته باشد، اما سوال اینجاست که چه اتفاقی می‌افتد وقتی که آن مزمن می‌شود؟ آیا احتمال دارد که نخوابیدن باعث ایجاد تغییرات تدریجی و ناسازگاری در مغز و بدن شود و سرانجام حساسیت به بیماری را افزایش دهد؟

عوامل بروز اختلالات خواب

این متخصص مغز و اعصاب تشریح کرد: بین افسردگی، اضطراب و هورمون استرس و به ویژه نقش هورمون آزاد کننده‌ کورتیکوتروپین (CRH) ارتباطی وجود دارد؛ CRH یک هورمون استرس است که در خواب و بیداری نیز دخیل و شناخته شده است که در اختلالات افسردگی و اضطراب بیش از حد تولید می‌شود.

اکبری ادامه داد: تولید بیش از حد CRH منجر به افزایش خواب REM می‌شود، همانطور که در بیماران مبتلا به افسردگی دیده می‌شود افرادی که دارای یک گیرنده‌ی CRH نیستند، رفتار اضطراب مشابهی را نشان می‌دهند و بیش از حد حساس به استرس هستند، CRH و اضطراب هر دو به طور جداگانه با افسردگی مرتبط هستند، بنابراین به نظر می‌رسد در الگو‌های خواب نیز نقش مستقیمی داشته باشد.

وی اظهار کرد: اضطراب ممکن است بیماران افسرده را بیدار نگه دارد، از آنجا که آن‌ها برای مدت‌های طولانی نمی‌توانند بخوابند، کمبود‌های خواب آنان روی هم تلنبار می‌شود، طوری که به ناچار در طول ساعات بیداری طبیعی، خواب آلود خواهند بود.

بیشتر بخوانید: بهترین خوراکی‌ها برای رهایی از افسردگی پاییزه

این متخصص مغز و اعصاب بیان کرد: اختلالات خواب نه تنها با شرایط روانپزشکی مانند افسردگی همراه است، بلکه با اختلالات دژنراتیو عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون، و همچنین بیماری‌های متابولیکی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی مانند سکته‌ مغزی نیز مرتبط است، روشن است که خواب خوب و کافی در طول زندگی نه فقط برای سلامت جسمی، بلکه برای سلامت روانی نیز بسیار مهم است.

اکبری یاد آوری کرد: درک ارتباط بین خواب و بیماری می‌تواند در نهایت منجر به روش‌های دقیق‌تر تشخیص و درمان تمامی این بیماری‌ها شود، تغییرات خواب ممکن است پیش‌بینی کننده یا بیومارکری برای اختلالات خلقی باشد و شاید کمک به بیماران برای بهتر شدن خواب آنان، باعث بهبود خلق و خوی آنان شود.

انتهای پیام/