به گزارش حوزه سینما  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،نشست «گفتمان فرهنگی انقلاب» با حضور وحید یامین پور به عنوان مجری جلسه، ابراهیم فیاض استاد دانشگاه و بهروز افخمی کارگردان و فیلمساز در سالن شماره دو سینما فلسطین برگزار شد.

در ابتدای این نشست وحید یامین پور درباره ضرورت پرداختن به موضوع «گفتمان فرهنگی انقلاب» و تلقی از غرب گفت: تلقی ما از غرب متفاوت است و به تدریج به ایده گذر از غرب رسیدیم و رگه‌های چنین اندیشه‌ای از دهه ۳۰ و ۴۰ با رویکرد‌های چپ و ایده‌های عدالت گرایانه علیه نظام لیبرال سرمایه دار بوده است و نه علیه غرب.

وی افزود:ما قصد داریم  یکی از محصولات تکنولوژیک غرب؛ یعنی سینمای خودمان را با غرب بسنجیم و این پرسش را مطرح کنیم که آیا اصلا سینما وجود دارد؟... آیا امکان تعیین مرز و مصادیقی برای غرب وجود دارد یا سخن گفتن از چنین موضوعی دوگانه است.

در ادامه ابراهیم فیاض با بیان اینکه هم غرب ستیزی و هم غرب گرایی غلط است، عنوان کرد: این عقیده ما را از واقعیت دور می‌کند و به طور کلی عشق و نفرت مانع شناخت ما از واقعیت می‌شود. ما زمانی به غرب دشنام می‌دادیم و زمانی عاشقش می‌شدیم. مارکسیست‌ها اول غرب ستیز و بعد به شدت غرب گرا شدند. هنوز هم ما رقابت انگلیس و آمریکا را در ایران داریم.

فیاض با بیان اینکه غرب شناسی به معنای تام، هنر امروز است و باید بررسی کنیم چه چیزی مربوط به ما است، افزود: ما چیزی از خودمان نداریم و اگر داشته باشیم، تقلیدی است. اگر تکنولوژی غربی است، سبک زندگی خود را تولید می‌کند و سبک زندگی بدون اخلاق و تکنولوژی نمی‌شود از این رو سینما از این بعد کاملا غربی است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا وجه الهی دین که ماهیت معنوی دارد با اقتضای تکنولوژیک سینما همخوانی دارد یا نه، گفت: از بعد تکنولوژی سینما کاملا دینی است، چون تاریخ نمایش از یونان شروع شد و بعد هم تئاتر و سینما به وجود آمد، بنابراین بعد تکنولوژی هم دینی است اما بعد دیگر رسانه‌ای است که در اینجا بحث علوم انسانی به میان می‌آید که اگر بحث دیجیتال راه بیفتد، چه اتفاقی برای رسانه می‌افتد.

در ادامه بهروز افخمی نیز درباره شکل و شمایل فیلمسازی خود گفت: وقتی خودم فیلم می‌سازم، تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با فیلمسازان دیگر دارم و احتمالا هر دوی این فیلمسازان در سینمای غرب و مثلا آمریکا رشد کردند و بیشتر سینمای آمریکا را می‌پسندند.

افخمی با اشاره به افت سینمای آمریکا افزود: معتقدم سینما به طور کلی افت کرده و کم مایه شده و در معرض از هم پاشیدگی قرار گرفته است. دیجیتالی شدن، راحتی دسترسی به ابزار سینمایی و رادیکالیزه شدن باعث سختی فیلمسازی شده و ساختن فیلم‌های واقعی سخت است.

او با توضیح مفهوم فیلمساز مستقل از نظر خود بیان کرد: فیلمساز مستقل کسی است که از حمایت هیچ سفارش دهنده‌ای برخوردار نباشد و ساخت فیلم مستقل با تصمیم شخصی هر روز سخت‌تر می‌شود. باید یادآوری کنم که منظورم از این نوع سینما، سینمای غیرقابل فهم و هنری نیست چرا که هر اثر هنری یکه است و در هیچ دسته بندی واقعی قرار نمی‌گیرد.

کارگردان «عروس» ادامه داد: فیلمسازی مثل شان بکر در آمریکا کم پیدا می‌شود و در حیرتم که چرا دیر فیلمسازی را شروع کرد. او هر سه سال یکبار با پول‌های کم فیلم می‌سازد و حاضر نیست فیلم خود را به جشنواره‌های معتبر بفرستد. به این نوع دسته بندی‌ها در سینما مشکوکم و معتقدم هیچ فایده‌ای ندارد.

افخمی یادآوری کرد: هنر از راه و رسم و اصول زیبایی شناسی پیروی می‌کند که همان منطق صوری و ارسطویی است و به نظرم خیلی زیباست. اگر قرار باشد فیلمی فرم داشته باشد، خود به خود به معنا داشتن اشاره می‌کند.

فیاض در ادامه این بحث افزود: زیبایی شناسی منطق هنر است و هر چیزی منطقی دارد و در حال حاضر ساختار زیبایی شناسی در حال تغییر است.

او در خصوص اینکه چرا بعضی از فیلمسازان را فیلمساز ملی خطاب کرده است، گفت: من فیلم‌های آقای افخمی را به قبل و بعد از فیلم «عروس» دسته بندی می‌کنم. سینمای او هیچکاکی، به شدت جذاب و معناگراست. جالب است که نیکی کریمی بعد از این فیلم سیر متفاوتی را از لحاظ بازی طی کرد و در فیلم‌های مهرجویی که جنبه فلسفی و نیهیلیستی دارد، ظاهر شد.

افخمی در این رابطه پاسخ داد: نمی‌خواهم درباره «عروس» یا فیلم‌های دیگرم صحبت کنم و در مقام تماشاگر معمولی هستم و صلاحیتم هیچ وقت از تماشاگر معمولی بیشتر نیست. اگر فیلمی به معنای کامل اثر هنری باشد، از قوانین شعر و موسیقی پیروی می‌کند.

افخمی در خصوص این نظریه که آثار هنری، هنرمندان را به وجود می‌آورند، گفت: ظاهرا «کوچک جنگلی» را ساختم، اما سختی‌های فیلم مرا ساخت. عالم به وجود آوردن آثار هنری همین قدر مبهم است و اگر فکر کنید این بدیهی است که هنرمند اثر هنری را به وجود می‌آورد نیز ممکن است تصور غلطی باشد.

این کارگردان سینما در خصوص تفکری که بعد از دیدن قسمت هشتم «کوچک جنگلی» در ذهن مردم نقش بست، توضیح داد: قسمت هشتم از ابتدا تا انتها با جنگ همراه بود و یک پنجم کل تولید سریال به آن صحنه اختصاص داشت. وقتی با مردم همکلام شدم فکر می‌کردند که ما این طور که در سریال نشان داده شده، قطعنامه جنگ تحمیلی را پذیرفتیم و این موضوع را به صورت تلویحی بیان کرده بودیم. در آغاز این موضوع را نپذیرفتم اما به تدریج با فاصله گرفتن از جریان ساخت سریال متوجه شدم جزئیات پرداخت جنگ از تجربه من از عملیات والفجر مقدماتی نشأت می‌گیرد. این اولین شکستی بود که روی من تأثیر گذاشت و در پرداخت جنگ منجیل در «کوچک جنگلی» از آن استفاده کردم.

در ادامه ابراهیم فیاض ارزیابی از وضعیت سینمای ایران و جشنواره فجر ارائه داد و گفت: جشنواره فجر دولتی، محافظه کار و بدون سیاست گذاری است. معمولا اسکار، آینده آمریکا را مشخص می‌کند و فیلم «روز استقلال» کاملا با ۱۱ سپتامبر مطابقت دارد.

ایده پردازی در سینما مهم است

فیاض یادآوری کرد:منتقد اصلی جشنواره فجر،جشنواره عمار است، چون با وجود اینکه بودجه زیادی ندارد، از بعد آکادمیک از فجر جلوتر است. همچنین جشنواره فیلم مقاومت هم امسال رقیب جشنواره فجر است و وقتی با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها صحبت می‌کردم، متوجه شدم در حال نزدیک شدن به این جشنواره هستند. با وجود تکنولوژی دیجیتال موضوع دانشگاه درحال از بین رفتن است و دانش و بینش به پایان رسیده و ما در حال رسیدن به ایده هستیم و ایده پردازی در حال حاضر در سینما بسیار مهم است.

او ادامه داد: سینما استراتژیک‌ترین قصه است و به شدت موجب شکل گیری ساختار و تمدن بعد از کتاب می‌شود. سینمای آینده، جهان را شکل می‌دهد و باید به این سینما بپردازیم.

در ادامه افخمی درباره جشنواره فجر توضیح داد: درباره جشنواره‌ها نظر خوشی ندارم و از فضای جشنواره‌ها خوشم نمی‌آید، چون تماشاگرش واقعی نیست. فضای جشنواره فجر بیشتر شبیه سیرک است.

او با بیان اینکه در ۱۵ سال اخیر جشنواره‌ها تغییر کرده اند، افزود: مدارس سینمایی امروز در حال از بین رفتن هستند. در گذشته با ترجمه معدود کتاب‌های سینمایی باید کتاب می‌خواندیم  و دسترسی به استادان آسان شده است و به همین دلیل مدارس سینمایی بی معنی شده اند.

جشنواره فجر باید تجاری شود

کارگردان «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» ادامه داد: جشنواره‌ها جانشین مدارس سینمایی شده اند، چون مسابقه و رقابتی بین فیلمسازان جوان به وجود می‌آید و در ۲۰ سال اخیر جشنواره‌های سینمایی بسیار خوب بودند. معتقدم جشنواره فجر باید تجاری شود و در فصول بی رونق، رونقی به سینما ببخشد و در سه دوره ۱۰ روزه بهمن ماه می‌تواند ادامه پیدا کند.

افخمی در پایان گفت: گسترش جشنواره‌ها به دلیل اینکه مدارس سینمایی در حال از بین رفتن هستند، بهتر است.

گفتنی است؛پانزدهمین دوره جشنواره فیلم مقاومت از پنجم تا نهم آذر در سینما فلسطین برگزار می‌شود.

انتهای پیام/