محسن غفاری مدیرعامل پیام‌رسان "ایتا" تأکید کرد که متأسفانه همه دستگاه‌های کشور غیر از وزارت ارتباطات به وظایف تعیین‌شده خود توسط مرکز ملی فضای مجازی عمل نمی‌کنند و بیش از 60-70 درصد مصوبه مرکز ملی فضای مجازی برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی اجرا نشده است.

به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، سال گذشته سندی با عنوان "سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی" برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید. از زمستان پارسال و با داغ‌تر شدن بحث فیلترینگ شبکه‌ی پیام‌رسان خارجی تلگرام، موضوع تقویت ابزارهای داخلی اهمیت بیشتری پیدا کرد و با اجرای قانون مسدودسازی تلگرام، هفت پیام‌رسان داخلی (سروش، گپ، آی‌گپ، بله، ایتا، بیسفون پلاس و ویسپی) توسط مرکز ملی فضای مجازی انتخاب شدند تا مورد حمایت دستگاه‌های مسئول قرار گیرند.

مرکز ملی فضای مجازی به تازگی اعلام کرد پنج پیام‌رسان داخلی از گردونه حمایت حذف می‌شوند و از این پس و در دور جدید حمایت‌ها، دو پیام‌رسان گپ و سروش که به عنوان ابزارهای برتر انتخاب شدند، مورد حمایت قرار می‌گیرند و از بقیه آنها از جمله ایتا حمایتی صورت نخواهد گرفت. در همین راستا با محسن غفاری‌ مدیرعامل پیام‌رسان "ایتا" گفتگویی داشتیم تا نظر وی را در این خصوص بدانیم. در ادامه می‌توانید گفتگوی باشگاه خبرنگاران جوان با محسن غفاری را بخوانید.

ملاک‌های انتخاب پیام‌رسان‌ها توسط مرکز ملی فضای مجازی شفاف نیست/ امیدوارم سروش و گپ موفق شوند

در ابتدا نظر خود را درباره تصمیم اخیر مرکز ملی فضای مجازی بیان کنید.

اصل این تصمیم حمایت‌ها متمرکز شود، خوب است اما اینکه بر چه اساسی به این تصمیم رسیدند و پیام رسان‌های خاصی را انتخاب کردند، جای سؤال دارد و ما هم اعتراض خود را نسبت به آن اعلام کردیم. ابتدا قرار بود 4 پیامرسان انتخاب کنند و سپس بقیه از دور خارج شوند. در حال حاضر مخاطبان سوال می‌پرسند چرا دو پیامرسان پرکاربر یعنی ایتا و سروش انتخاب نشدند؛ مسئولان مرکز ملی فضای مجازی اعلام کردند تنها تعداد کاربر ملاک نبوده و مسائل فنی مطرح بوده است. در حوزه مسائل فنی هم ما اعتراض خودمان را بارها به مرکز اعلام کردیم. آنطور که گفته شده برای بررسی فنی سروش 7 ساعت سه کارشناس متخصص در شرکت حضور یافتند و بررسی کردند اما برای ایتا چنین افرادی مراجعه نکردند و تنها به دانش بنیان بودن ما استناد کردند که چند ماه قبل انجام شده بود و آن موقع یک نفر به مدت 1 ساعت به ایتا مراجعه کرد تا دانش بنیان بودن ما را تأیید کند

در حال حاضر ما این اعتراض را انجام دادیم که اگر قرار بر چنین انتخاب مهمی است، باید ملاک‌های این انتخاب به صورت شفاف بیان شود و همچنین در بررسی‌های انجام شده باید عدالت رعایت شود. یعنی باید یک تیم واحد متشکل از افرادی واحد هر هفت پیامرسان را از نزدیک می دید و بعد آن تیم واحد به نتیجه می‌رسید. جالب است بدانید که برای موضوع دانش بنیان بودن، متخصصی که به شرکت ما آمده بود، در بعضی موارد، تکنولوژی‌هایی که ما استفاده می‌کردیم را نمی‌شناخت و ما برای او توضیح می‌دادیم که تکنولوژی بین‌المللی در حوزه پیام‌رسان‌ها چیست و پروتکل‌های رایج و سبک دراین زمینه چیست.

مشخص است که ملاک و معیار شفافی وجود ندارد و اعتراض ما هم بر همین اساس است اما طبق اعلامی که شده، این تصمیم برای 6 ماه است و در این 6 ماه دوباره بررسی خواهد شد که آیا این دو پیامرسان که حمایت‌های جدیدی از آنها صورت خواهد گرفت و قرار است منابع جدیدی به آنها اختصاص داده شود آیا می توانند با منابع تخصیص داده شده، بهترین استفاده را انجام دهند و بتوانند نظر مخاطبان را برای حضور و فعالیت جلب کنند. شاید در مدت 6 ماه دوباره پیامرسان دیگری جایگزین شود و مورد انتخاب مرکز ملی فضای مجازی قرار گیرد.

یعنی شما الآن هم معیارهای مرکز ملی فضای مجازی برای این انتخاب را نمی‌دانید؟

خیر؛ من تا همین الآن هم از این معیارها و شاخص‌ها اطلاعی ندارم. این نکته هم حائز اهمیت است که قرار نیست حمایت‌ها قطع شود و حمایت‌های قبلی ادام می‌یابد که البته ما تا الآن از حمایت‌های مالی استفاده نکردیم. ایتا همچنان مردمی خواهد ماند و تلاش ما این است که بهترین خدمات را ارائه دهیم و هر روز در حال بهبود کیفیت خدمات هستیم تا مخاطب از ما راضی باشد و بتوانیم نظرش را جلب کنیم.

در ارزیابی دور بعد که 6 ماه بعد است، فکر می‌کنید بتوانید در بین دو پیام‌رسان برتر قرار گیرید؟

من فکر می کنم در حال حاضر ما در بعضی شاخص‌ها از دو پیامرسان منتخب بهتر باشیم اما ملاک‌ها توسط مرکز ملی فضای مجازی تعریف شده و شاید موضوع تنها فنی نبوده و ملاک‌های دیگری هم مطرح باشد. ظاهراً تعداد کاربر خیلی ملاک نبوده و تنها درصدی را به خود اختصاص داده است.

بیش از 60-70 درصد مصوبه مرکز ملی فضای مجازی برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی اجرا نشده است/ پیش از هر چیز باید پوسته‌های فیلترشکن (هاتگرام و تلگرام طلایی)تعیین تکلیف شوند

آنطور که گفته شده شاخص‌ها طراحی، امنیت و اجرا بوده‌اند.

ملاک‌هایی که شما فرمودید بسیار خوب است اما من می‌گویم تیمی که سروش را ارزیابی کرده چرا ایتا را ارزیابی نکرده است و من با اصل این قضیه مشکل دارم. همانطور که می دانید ایتا از ابتدا هم جزو 7 پیام‌رسان‌ منتخب مرکز ملی فضای مجازی نبوده و پس از آنکه تعداد نصب ما زیاد شد و مردم استقبال خوبی از آن کردند، مرکز ملی اعلام کرد ایتا و پیامرسان بله به انتخاب مردم جزو پیامرسان‌های مورد حمایت قرار می گیرند و هم ایتا و هم بله از اکثر این حمایت ها مانند وام استفاده نکردند و هنوز هم استفاده نخواهیم کرد.

در این مرحله هم انتخاب را دوباره خودشان انجام دادند، بدون آنکه گزینش یکسانی انجام دهند. حتی پس از آنکه انجام گزینش که نتیجه آن را دو ماه پیش به ما اعلام کردند، ما گفتیم که می‌خواهیم نتایج این گزینش را بینیم، شاید اشتباهی در این گزینش انجام شده است.

بعدها در خبرهای بعدی مشخص شد تیمی که یکی از پیامرسان را ارزیابی کرده، تیم سه یا چهار نفره بوده و مدت زمان 7 تا 8 ساعت بررسی انجام داده است اما تیمی که ایتا را بررسی کرده اصلا آن تیم نبوده و در حقیقت آن تیم اصلا نیامده و بررسی نکردند. این شبهاتی است که مرکز ملی باید پاسخ دهد اما با این حال امیدوارم این تصمیم به نفع کشور و مردم باشد و ما بتوانیم در این تکنولوژی پیشرفت‌های خوبی داشته باشیم. البته لازم است تا مسئولان اعلام کنند چه حمایت هایی قرار است از این دو پیام‌رسان شود، نه اینکه مانند دفعات قبل، حمایت‌ها در حد حرف باشد و بین خودشان پاس‌کاری کنند.

همانطور که قبلاً هم گفته شده، بیش از 60-70 درصد مصوبه مرکز ملی فضای مجازی برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی اجرا نشده و بسیاری از افراد خود را نسبت به مصوبات مرکز ملی فضای مجازی پاسخگو نمی دانند. ما می خواهیم مرکز ملی همانطور که می آید و به مبحث انتخاب ورود می‌کند و ناگهان از 7 پیامرسان با ملاک‌هایی که شفاف نبوده به دو پیامرسان می‌رسند، نسبت به تصمیم خودشان هم پایداری داشته باشند. اگر قرار است حمایت‌های مالی انجام شود، آن را بدهند و اگر حمایت در بخش سخت‌افزار است، سریع آن را انجام دهند.

در حال حاضر گفته شده شش ماه بعد دوباره قرار است این بررسی‌ها انجام شود، آیا دوباره ملاک شش ماه بعد هم مخفی است؟ ملاک های آنها معیارهایی است که درست نیست و در این باره باید توضیح داده شود و پاسخ داده شود تا معیارها مشخص شود.

جدای بحث این انتخاب به نظر من مرکز ملی قبل از اینکه انتخاب کند لزومی نداشت که اعلام سراسری کند. چون ما می‌دانستیم یک سال است مرکز ملی چنین تصمیمی را گرفته و ما هم اعتراضات خود را انجام دادیم.

به نظر من مسئولان پیش از این موارد، باید تکلیف پوسته‌های فیلترشکن (هاتگرام و تلگرام طلایی) را مشخص کنند، بقیه مسائل به نظر من بازی‌های رسانه ای است که با پیامرسان ها انجام می‌شود. هیچکس در مورد آنها پاسخگویی درستی انجام نمی دهد و دائم اعلام می‌شود تا دو ماه دیگر این پوسته ها از تلگرام جدا می‌شوند و مدام این زمان تمدید می‌شود. شنیده ها حاکی از این است که منابع بسیاری در اختیار این دو پوسته قرار گرفته، چطور به این موضوع رسیدند که شرکتی که پوسته دارد، می‌تواند پیامرسان شود؛ چراکه بحث پیامرسانی با مدیریت یک پوسته که پروکسی است، زمین تا آسمان تفاوت دارد. تکنولوژی که در حال حاضر ایتا دارد، سه سال روی آن کار شده؛ آنوقت دوستانی که پوسته داشتند چطور می‌توانند در عرض دو تا سه ماه پیامرسان مستقل شوند، این شبهاتی است که هیچکدام از مسئولان مرکز ملی فضای مجازی نمی‌‌خواهند پاسخ دهند. آیا مرکز ملی فضای مجازی هاتگرام و تلگرام طلایی را مثل پیام‌رسن های داخلی بررسی کرده که توانایی ارائه سرویس پیام‌رسانی را دارند؟ زیرا آنها باید برای امکاناتی که دریافت کردند پاسخگو باشند، یده است. مرکز ملی یا نمی‌خواهد یا نمی‌تواند شفاف سازی انجام دهد که به نظر من این کار را باید انجام دهد.

همه دستگاه‌های کشور غیر از وزارت ارتباطات به راحتی مصوبات مرکز ملی فضای مجازی را نقض می‌کنند

ما از وزارت ارتباطات توقع داریم که جدی در این موضوع وارد شود و تنها در حد مصوبات مرکز ملی برای خودش رفع مسئولیت عمل نکند و بگوید کاری که خواستند را انجام ددایم. این کارهایی که به وزارت ارتباطات به عنوان متولی ارتباطات کشور سپردند، در این فضا کارهای بسیار کوچکی بوده است و قطعا با این کارهای کوچک وزارت ارتباطات، نمی شود کار بزرگ در حد ملی انجام داد. متأسفانه در این مدت شاهد بودیم که دستگاه‌های مختلف به راحتی مصوبات مرکز ملی را انجام نمی‌دهند همان مقدار که وزارت ارتباطات از طرح حمایت از پیامرسان‌ها را اجرا کرده، به نظر من خودش خواسته که اجرا کند، چون به راحتی می‌توانست مانند بقیه جاها به وظیفه خود عمل نکند.

این ها مواردی است که مردم دوست دارند بدانند چه اتفاقی می‎افتد و چرا مرکز ملی اینقدر ناشفاف عمل می‌کند؟ چرا مصوبات آن اثری در جامعه ندارد؟ چرا مدیران نهادها می توانند به راحتی مصوبات مرکز را زیر سوال ببرند و چطور می‌شود دو پوسته بدون اینکه مشخص شود از کجا آمده اند و تامین می‌شوند فعالیت کنند؟ فعالیت همه پیام رسان های مشخص است و بودجه آن ها شفاف است و مشخص است بخش خصوصی هستند یا دولتی، مثلاً سروش وابسته به صداوسیما است اما این پوسته ها مشخص نیست که چطور کار می‌کنند. آیا تیم فنی فعالیت آنها رصد کرده است؟

ما نیازمند یک فرد مقتندر در حوزه فضای مجازی هستیم که یکبار حرفی را مطرح کند و پای حرف خود بایستد و البته اجرا هم بکند، این اختلاف‌نظرها در تصمیم مرکز ملی و وزارت ارتباطات تاثیر دارد، امیدوارم حداقل مرکز ملی پاسخگو باشد و درمورد این پوسته ها توضیح دهد.باید درباره بودجه آنها و یا سرورهای آنها و یا ارز دولتی 4200 تعلق گرفته به آنها شفاف سازی صورت گیرد.

ایتا 3میلیون و 200 هزار کاربر دارد و می‌تواند از 7 تا 10 میلیون کاربر پشتیبانی کند/ برای ارتقای سخت‌افزاری پیام‌رسان خود نیاز به حمایت‌های خیلی بیشتری داریم

 ظرفیت پیام‌رسان شما از نظر تعداد کاربر چه میزان است و در حال حاضر چه تعداد کاربر دارید؟

در حال حاضر ما حدود بالای 3میلیون و 200 هزار نفر کاربر نصی داریم و نصب فعال ما بالای 1 میلیون و 200 هزار نفر است. ما هرروز در حال بهبود کار خود هستیم و درباره ظرفیت عدد و رقم مشخص نمی توانیم ارائه دهیم. ما تلاش می کنیم بین 7 تا 10 میلیون نفر را با همین سیستم فعلی اداره کنیم، منظور ما از حمایت وام نیست ما می گوییم یک زیرساخت ایجاد شود؛ چرا که برای کشور لازم است و به عنوان اجاره در اختیار ما قرار بگیرد یا در راستای کمک به منافع ملی این کار صورت گیرد. این آورده خواهد داشت پیش‌تر وزیر ارتباطات 3000 میلیارد را مطرح کرده بود، وقتی می دانند پیامرسان برای کشور تا چه میزان اهمیت دارد به اندازه اهمیت برای آن باید وقت گذاشته شود تلاش کند و حمایت سخت افزاری انجام دهد و پول هم در اختیار پیامرسان ها قرار ندهد. این حمایت ها شدنی است البته گله به جاهای دیگر از جمله بانک مرکزی در انجام تکالیف وجود دارد که در مرحله بعد باید به آن اشاره کرد، در حال حاضر وزارت ارتباطات باید پاسخگو باشد.

ما به عنوان پیام رسان ایتا با وضع ارزی موجود که برای کشور به وجود آمده، اگر قرار است ارتقای سخت افزاری دهیم، نیاز به این داریم که حمایت هایی صورت بگیرد؛ ما از وام که استفاده نکردیم یکی از دلایل آن این بود که این وام از بودجه مرکز وجوه اداره شده بود که ما آن زمان اعتراض خود را اعلام کردیم. وجوه اداره شده مثلا صفر یا 4 درصد است، چون برای پروژه شرکت های دانش بنیان استفاده می‌شود. دوستان ملاک را 8 درصد قرار دادند، ما اعتراض کردیم که 8 درصد زیاد است، ما اگر می خواستیم استفاده کنیم مانند دو سه پیامرسانی که استفاده کردند، الآن مقروض بودیم، در همان زمان هم گفتیم با 5 میلیارد نمی شود پیامرسان ملی درست کرد.

اگر وزارت ارتباطات همان ابتدا یک کلود کشوری با هزینه کم ایجاد کرده بود، امروز پیام‌رسان‌ها مشکلی نداشتند

من پیشنهاد دادم که دوستان یک کلود کشوری درست کنند واگر سرورهایی را که ما پیشنهاد داده بودیم را خریده بودند الان سرمایه خوبی برای خودشان بود. وزارت ارتباطات حدود 40 مرکز دیتاسنتر در سراسر کشور دارد که تجهیزات آن ناقص است و برخی کامل هستند اما هیچکدام ظرفیت پیامرسان کامل را ندارند. قرار بر این بود که مرکز داده یا دیتا سنتر خوب در تهران با تعدا سرور بالا ایجاد شود که در اختیار زیرساخت های ملی قرار بگیرد، لزومی نداشت که وام بگیرند که سخت افزار بخرند. همه جای دنیا مرسوم است اجاره می کنند لزومی ندارد 0 تا 100 موضوعی را خود پیام رسان داشته باشد حتی ما می توانستیم به دولت اجاره بدهیم، ما پیشنهاد دادیم که اگر واقعا می خواهید پیام رسان ملی شکل بگیرد و این هدف را جداً قبول دارید، لطف کنید این کارها را انجام دهید. دیتا سنترهای بزرگ هم سرمایه هررکشوری است که واقعا برای کشورها اهمیت دارد، چون مسئله بیگ دیتا هست، مسئله پردازش اطلاعات داخل کشور است؛ اینها موضوعات مهمی است که وزارت ارتباطات در حال انجام دادن آن است و در دستور کار هم دارد.

 اگر وزارت ارتباطات قصد کمک دارد، باید خیلی بیش از اینها حمایت صورت گیرد

ما پیشنهاد دادیم که صورت عمل دهند، شاید دولت با 40 یا 50 میلیارد سریع‌تر این کار را که می خواست انجام دهد، می توانست دیتاسنترها را تجهیز کند و بعد به پیامرسان‌ها اجاره دهد و در اختیار پیامرسان‌ها به عنوان حمایت قرار دهد تا ظرفیت بیشتر به پیامرسان اختصاص داده شود که بتواند مخاطب را جذب کنند. ما هم به عنوان پیامرسان دغدغه سخت افزاری نداشتیم و می گفتیم نیاز به وام نداریم، بدنه تکنولوژی دو بال دارد یکی تکنولوژی پیامرسان است و یکی هم سخت افزار؛ ما نمی توانیم فقط با تکنولوژی کاری اجام دهیم، باید هر دو بال با هم همراه باشند. ما دانش بُعد نرم افزاری را کسب کردیم و مردم هم نشان دادن که استقبال می کنند اما بُعد سخت افزاری ناقص بود، زمانی که نگاه می کنیم در زمان فیلترینگ پیامرسان سروش نمی توانست خدمات ارائه دهد به دلیل مشکلات بعد سخت افزاری بود، بُعد نزم افزار هم به مرور زمان ارتقا دادند، ما بارها در جلسات فنی اعلام کردیم خود وزارت ارتباطات هم می پذیرد اما اینکه این روند چطور می تواند جلو بیفتد، معلوم نیست. آیا در روندی 2 تا 3 ساله قرار می گیرد؟ اگر اینطور باشد به هیچ جا نخواهیم رسید.

ما از وزارت ارتباطات تقاضا داریم که برای این موضوع تلاش کنیم، قدرت مرکز ملی فضای مجازی در این مورد کم است، تلاش به این معنا است که می شود یا نمی شود را کنار بگذارد و مبنا را بر این بگذارد که ما می‌توانیم و این تلاش را انجام دهد. حداقل اگر از وزیر محترم ارتباطات می پرسیم شما در بُعد سخت افزار کم گذاشتید، بگویند من آن چرا که می توانستم، انجام دادم. اگر در حال حاضر ما دیتاسنتر بزرگ داشتیم که حداقل 500 تا1000 سرور بود که می توانست ظرفیت و سخت افزار آن به اشتراک گذاشته شود و در اختیار پیامرسان ها قرار بگیرد، ما می گفتیم وزارت ارتباطات وظیفه خود را به خوبی انجام داده است. اینکه حالا 10 تا 20 سرور قرضی به ما داده است که آن را هم مرکز ملی گفته است، کافی نیست.

شاید وزارت ارتباطات وظایف خود بر روی کاغذ را انجام داده باشد ولی به نظر من وزارت ارتباطات وظیفه خود را انجام نداده و باید تلاش کند؛ البته سخت است و وزارت ارتباطات مشکلات قانونی دارد اما برای انجام ندادن کاری 100 دلیل وجود دارد و برای انجام دادن آن تنها به یک دلیل نیاز است، کافی است وزارت ارتباطات با مجلس و بالادستی ها رایزنی کند تا این اتفاق بیفتد. واقعا خود وزارت ارتباطات می‌داند مشکل چیست اما ورود نمی کند، واقعا در این مورد باید پاسخ دهد که چرا ورود عمده ای که باید داشته باشد را انجام نداده است.

انتهای پیام/