آیا همه ایرانیان پیش از اسلام پیرو دین زرتشت بوده اند؟
زرتشت پیامبر ایران باستان بود؛ که مزدیسنا را بنیان گذاشت و زمان ظهور آن، با همه پژوهش‌های دانشمندان قدیم و جدید، هنوز هم در پرده ابهام است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ زرتشت، نام یکی از پیامبران ایرانی است که در گذشته‌های دور پیروان خاص خود را در ایران یافت.
زرتشتیان ایران یک اقلیت مذهبی در کشور ایران هستند که به دین زرتشتی معتقد بوده و اینطور می‌توان گفت؛ در ایران قبل از اسلام، پیروان ادیان متعددی می‌زیسته اند و همه مردم زرتشتی نبودند و آیین‌های متفاوتی در کشور حاکم بوده است.
حال با این تفاسیر باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد امروز به بررسی زرتشت، دین آن و همچنین دین ایرانیان پیش از اسلام بپردازد.
معرفی زَرتُشت
زَرتُشت یا زَردُشت یا اشوزَرتُشت، پیامبر ایران باستان بود؛ که مزدیسنا را بنیان گذاشت.
وی سراینده گاتاها، کهن‌ترین بخش اوستا است.
زادگاه و زادروز وی دقیقاً روشن نیست، هرچند زمان زایش او ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد مسیح گمان زده می‌شود و زادگاه وی را به مناطق مختلفی مانند شهر ری، آذربایجان، خوارزم، سیستان، خراسان و آمل نسبت داده‌اند.
این مطلب را از دست ندهید: روزه داری در ادیان مختلف الهی
آموزش‌های زرتشت بعد‌ها با باور‌های بومی ایرانیان آمیخته شد و مزدیسنای کنونی را پدیدآورد که نزدیک به پنج سده دین رسمی ایران نیز بوده‌است.
نام زرتشت در فهرست یکصد نفره انسان‌های تأثیرگذار تاریخ که توسط مایکل هارت تنظیم شده‌است، قرار دارد.
دین زرتشت امروزه حدود ۲۰۰ هزار تن پیرو در ایران، هند و برخی نقاط دیگر جهان دارد.
ریشه و معنای نام زَرتُشت
نام زرتشت بر اساس نوشته‌های زبان اوستایی «زراثوشترا» بوده‌است.
این نام ترکیبی است از «زَرَت» که ممکن است معنی زرد و زرین یا پیر داشته باشد و «اشترا» که برخی آن را شتر و برخی معنی آن را «آسترا» به معنی ستاره در نظر گرفته‌اند.
«دارنده شتر زرد»، «دارنده شتر پیر»، «دارنده شتر با جرأت»، «درخشان و زرد مثل طلا»، «پسر ستاره»، «ستاره درخشان» و «روشنایی زرین» معانی گوناگونی است که تا به حال پژوهشگران برای نام زرتشت ذکر کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: محقق چینی زادگاه دین زرتشت را زیر سوال برد!
املای نام زرتشت در انگلیسی (به انگلیسی: Zoroaster)، از املای یونانی آن (به یونانی: Ζωροάστρης) گرفته شده‌است که واژه Aster یا «ستاره» را در خود دارد و ممکن است به این دلیل باشد که این پیامبر را بعد‌ها سرچشمه دانش ستاره‌شناسی دانسته‌اند. نام اوستایی او «زره ثوشتره» به تعبیری به معنی «کسی که می‌تواند شتران را اداره کند» است.
شکل فارسی باستان نام او «زره ئوشتره» Zaraushtra و شکل مادی آن «زره توشتره» Zaratushtra بوده‌است که زره ئوشتره اوستایی و زردشت پهلوی از آن پدید آمده‌است.
زرتشت چه زمانی ظهور کرد؟
زمان ظهور زرتشت، با همه پژوهش‌های دانشمندان قدیم و جدید، هنوز هم در پرده ابهام است. برخی از مورخین سال تولد زرتشت را در ۱۰۰۰ پیش از میلاد مسیح تخمین زده‌اند. زادروز زرتشت در بین پژوهشگران و تاریخ‌دانان موضوعی مورد بحث است. این تفاوت از ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد است.
بیشتر بخوانید: زرتشت، دینی آسمانی یا آئینی دروغین؟
دربارهٔ زمان زندگانی زرتشت آنقدر تحقیق و بحث و گفتگو شده‌است که حتّی اشاره به رئوس آن مطالب، کتاب بزرگی را فراهم می‌کند.
اودوکسوس کنیدوسی که هم‌زمان با افلاطون بوده‌است، زمان ظهور زرتشت را ۶۰۰۰ سال قبل از افلاطون می‌داند.
جامعه ایرانیان زرتشتی زادروز زرتشت را روز خرداد از ماه فروردین برابر با ۶ فروردین و در سال ۱۷۶۸ پیش از میلاد و تاریخ درگذشت او را ۵ دی ۱۶۹۱ پیش از میلاد تعیین کرده‌است.
بیشتر پژوهشگران طرفدار تاریخ سنتی، زمان زرتشت را سده پنجم تا ششم پیش از میلاد در نظر گرفته‌اند.
ببینید: تصاویری از سالگرد درگذشت زرتشت
در کتاب بندهشن آمده‌است که زرتشت در سال ۲۵۸ سال پیش از انقراض شاهنشاهی هخامنشی به بعثت رسید. اما در ارداویراف‌نامه، بعثت زرتشت ۳۰۰ سال پیش از حمله اسکندر ذکر می‌شود و بنابراین، چون اسکندر ۳۳۰ پیش از میلاد به ایران حمله کرده‌است، تاریخ تولد زرتشت در حدود ۶۶۰ پیش از میلاد خواهد شد. همچنین بعضی از محققان دیگر از شباهت اسمی استفاده کرده، گشتاسپ (ویشتاسپ) پدر داریوش یکم هخامنشی را با گشتاسپ شاه کیانی یکی دانسته‌اند، در نتیجه زمان زرتشت را حدود ۵ سده پیش از میلاد در نظر گرفته‌اند.
امروزه بیشتر دانشمندان بر آنند که زردشت بین "۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰" سال پیش از میلاد می‌زیسته‌است.
زرتشتیان ایران
زرتشتیان ایران یک اقلیت مذهبی در کشور ایران هستند که به دین زرتشتی معتقد می‌باشند. بیشتر این افراد در استان‌های یزد و کرمان بسر می‌برند. همچنین در قرن بیستم بر اثر مهاجرت‌های گسترده این اقلیت در شهر‌های تهران، شیراز، اصفهان و اهواز نیز حاضر هستند. بیشتر زرتشتیان به گویش بهدینی که از زبان‌های ایران مرکزی بشمار می‌رود تکلم می‌نمایند.
پس از انقلاب مشروطه، با تشکیل مجلس شورای ملی، در قانون اساسی مشروطه برای اقلیت‌های دینی هم نمایندگانی درنظر گرفته شد. از جمله، یک نماینده برای زرتشتیان. این موضوع پس از انقلاب ۱۳۵۷ هم در قانون اساسی باقی ماند.
بیشتر بدانید: نظر استاد مطهری درباره جمله مشهور زرتشتیان
زرتشتیان از اقلیت‌های مذهبی شناخته‌شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده و یک نماینده در مجلس شورای اسلامی نیز دارند.
براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت زرتشتیان در ایران در سال ۱۳۹۰، ۲۵۲۷۱ و در سال ۱۳۸۵، ۱۹۸۲۳ نفر بوده است.
آیا همه ایرانیان قبل از اسلام زرتشتی بوده اند؟
باید گفت؛ در ایران قبل از اسلام، پیروان ادیان متعدد زندگی کرده و همه مردم زرتشتی نبودند آیین‌های رایج در ایران قبل از اسلام به اجمال عبارتند از:
این مطلب را از دست ندهید: تخت سلیمان؛ زادگاه سحرآمیز زرتشت +تصاویر
- آئین مغان که قبل از ظهور زرتشت در ایران حاکم بود.
- آئین مهرپرستی که در اواخر دوره هخامنشیان رونق گرفت. پیروان این آئین معتقد بودند خدای مهر یک بار به صورت انسانی در یک غار ظهور کرد و چوپانان آن محل به او ایمان آوردند و ...
- مانویت که در دوره ساسانیان و در فاصه ظهور مسیحیت و اسلام پدید آمد و در مدت کوتاهی پیروانی زیادی را گرد آورد.
- آئین مزدک، که به دنبال یک بحران اجتماعی در زمان قباد ساسانی با رهبری مزدک ظهور یافت.
- دین زرتشت، زردشت خود را فرستاده خدای خوبی و روشنائی معرفی می‌کرد و مدعی بود آئین خود را از اهورا مزدا دریافت کرده تا جهان را از تیرگی‌ها پاک کند... از زمان ظهور زرتشت تا ظهور اسلام در ایران - که در مدت آن اختلاف است و حداقل حدود ۱۲۰۰ سال فاصله بوده است، به مرور زمان آئین زرتشتی در ایران توسعه یافت و تا زمان ساسانیان اکثر مردم به آئین زرتشتی گرویده بودند و توسط حکومت ساسانیان به عنوان دینی رسمی ایران معرفی شد.
- صابئین که به تعظیم خورشید، ماه و ستارگان و آتش می‌پرداختند و مجوسی نبودند.
- یهودیت، پیروان یهودیت نیز با توجه به اینکه پیامبران متعددی از بنی اسرائیل مانند: دانیال، حیقوق، مردخای، حجی، شعیا، ارمیا و ... در دوره‌های مختلف در ایران بودند، کم نبود.
- مسیحیت، پیروان این آئین نیز بر مبنای اینکه مبلغان مسیحی در همه جا از جمله ایران فعالیت داشتند، در نقاط مختلف وجود داشتند.
- اکثر ادیان فوق و برخی ادیان دیگر در آستانه ظهور اسلام پیروانی در ایران داشتند، اما اکثریت مردم ایران در این زمان پیرو آئین زرتشت بودند.
انتهای پیام/
