شاید وقتی رادیو بی بی سی رمز یک عملیات را در ساعت صفر 28 مرداد اعلام کرد خیلی ها متوجه نشدند که چه اتفاقی خواهد افتاد.

به گزارش  حوزه احزاب و تشکلهای گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، 28 مرداد سالروز واقعه ای تلخ برای ملت ایران است. شاید وقتی رادیو بی بی سی رمز یک عملیات را در ساعت صفر 28 مرداد اعلام کرد خیلی ها متوجه نشدند که چه هماهنگی میان صاحبان این بنگاه خبرپراکنی و برخی شنوندگان در تهران وجود دارد. عملیاتی که تنها مدتی بعد مشخص شد که یک کودتای آمریکایی انگلیسی بوده است. اما در این میان باید بررسی کرد که چرا محمد مصدق از افتخار حضور در نهضت ملی شدن نفت به برکناری توسط شعبان بی مخ ها رسید؟

 مصدق، مجلس و آشنایی با آیت الله کاشانی

اولین تصویر ویژه ای که از محمد مصدق در اذهان عمومی وجود دارد در مجلس و در هیاهوی ملی شدن صنعت نفت و اتحاد و همفکری با شخص آیت الله کاشانی است. نطق های آتشین علیه غارت منابع ملی از سوی این طیف از مجلس نشین هاست که جریان را داغ می کند. دکتر مصدق و آیت الله کاشانی دو راس این جریان اند و آشنایی و همراهی تاریخی آنان از همین نقطه آغاز می شود.

اینجا رادیو بی‌بی‌سی، به وقت کودتا

 مصدق نخست وزیر ملی

زمانی که مصدق از بهارستان کوچ کرد، از قدرت بیشتری برخوردار بود و به رویای ملی کردن صنعت نفت بیش از پیش نزدیک شد. اما این مسلط شدن بر امور شمشیر دو لبه‌ای است که هم می تواند مصدق را برای همیشه قهرمان ملی کند و یا اینکه برای همیشه عبرتی تاریخی از مصدق بسازد. حمایت های آیت الله کاشانی از وی باعث یک وحدت رویه در میان قشر ملی و مذهبی شد که سرانجام صنعت نفت را ملی کرد.

در جریان مبارزات برای ملی شدن صنعت نفت که آن زمان در چنگ بریتانیا بود، مصدق از شر انگلیسی ها به دامان آمریکایی ها پناه برد و حتی تا جایی پیش می رود که رئیس جمهور وقت آمریکا را  حضرت ترومن خطاب می کند. تا اینجا قصه همه چیز بر وفق مراد آقای نخست وزیر پیش می رود، تا آن جایی که در دادگاه بین المللی هم پیروزی را نصیب ایران کرده و دست انگلیس را کوتاه می کند.

اینجا رادیو بی‌بی‌سی، به وقت کودتا

سودای قدرت و جدایی از کاشانی،  بلای جان مصدق

مصدق که با حمایت های آیت الله کاشانی توانسته بود عموم مردم را تا حدودی راضی و همراه خود کند، به دنبال این بود که در داخل نیز کارهایی انجام دهد، اما این موضوع یک اختیارات ویژه می خواست که از این جا به بعد شانس خیلی هم در خانه مصدق را نمی زند. این اولین جرقه هدر رفتن زحمات او در این سال ها بود. مصدق غیر مستقیم تمام فتوحات ملی و مذهبی را به نام خود ثبت و از آیت الله کاشانی دوری کرد. شواهد تاریخی حاکی از تذکرات جدی آیت‌الله کاشانی به مصدق است، اما ظاهرا گوش شنوایی در کار  نیست.

در بحبوحه درگیری و جدایی مصدق و کاشانی یک خبر جناب نخست وزیر را شوکه کرد. او عزل می شود و قوام السلطنه به جای او می نشیند ، اما این بار هم این آیت الله کاشانی و طرفداران او هستند که قیام کرده  و مصدق را بار دیگر به ساختمان نخست وزیری بر می گردانند، اما جواب این حمایت ها چگونه داده می شود؟

اینجا رادیو بی‌بی‌سی، به وقت کودتا

مصدق به هوای حمایت های مردمی سی تیر ماه قدرت های بیشتری را از شاه طلب می کند و تا حدودی هم به اهداف خود می رسد، اما مصدق به دنبال همراه بین المللی است. حال که انگلیس را با خفت و سرافکنده از ماجرای نفتی کشور  خارج کرد، به سوی آمریکا چرخش کرده و حامیان ملی را فراموش می کند. مصدق تا آنجا پیش می رود که به دنبال مذاکره و ارتباطات گسترده با آمریکاست. اما در این جا چیزی سر جای خودش نیست، آن هم آنجایی که مصدق زیادی ملی گراست و این موضوع حتی از سوی حضرت ترومن هم قابل قبول نیست، چرا که احتمال دارد همان بلایی که بر سر انگلیس آورد را بر سر آمریکا هم بیاورد. پس او خیلی هم مورد تصدیق کدخدا نیست! و این یعنی کلید خوردن پروژه حذف سیاسی و فیزیکی مصدق، آن هم از طریق کودتا.

حضرت ترومن هم پشت مصدق را خالی کرد

سرویس های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس با هماهنگی عوامل داخلی خود و شخص شاه برنامه ریزی عملیات آژاکس یا همان کودتای 28 مرداد را انجام می دهند، اما نکته مغفول این اتفاقات نامه آیت الله کاشانی در مورد این دسیسه به نخست وزیر و بی اعتنایی او و پاسخ آن است. یعنی آنجایی که محمد مصدق در گرم ترین حالت رابطه با آمریکایی ها است، شعبان جعفری ها و ژنرال زاهدی مامور به کودتا علیه او هستند و این یعنی سرابی که مصدق را از اوج افتخار ملی کردن صنعت نفت به زیر می کشاند! در این حین مصدق که سودای قهرمانی ملی را دارد، مجلس را منحل می کند تا به قول خود ساختار را اصلاح کند که همین امر با مخالفت آیت الله کاشانی رو به رو می شود، اما هیچ اعتنایی از سوی آقای نخست وزیر صورت نمی گیرد.

اینجا رادیو بی‌بی‌سی، به وقت کودتا

پایان مصدق

در پایان تمام درگیری‌های سیاسی و اعتقادی مصدق و آیت‌الله کاشانی، مصدق دستگیر، بازداشت و محاکمه شد و وزیر امور خارجه او یعنی دکتر فاطمی هم اعدام شد. مصدق بعد از محاکمه تبعید شد و در کنج ازلت خود به زندگی ادامه داد. شاید او بارها و بارها نامه ای که دو روز قبل از کودتا از آیت الله  کاشانی دریافت کرده بود را می خواند، اما دیگر برگشتی در کار نبود و مصدق به پایان راه رسیده بود.

مصدق نتیجه بی اعتنایی به حامیان داخلی و دل خوش کردن به آمریکا و جایگزینی انگلیس با آن را در 28 مرداد 32 با گوشت و پوست خود حس کرد. نکته حائز اهمیت این است تجربه اعتماد به کدخدا تجربه بسیار تلخی است، تجربه ای که شاید به پایان یک حکومت، شخص و یا کشور منجر شود.از محمد مصدق گرفته تا محمد مرسی، قذافی، بن علی، حسنی مبارک و علی عبدالله صالح، همه اینها کسانی بودند که توکل بر کدخدا را به توکل بر خدا ترجیح دادند و با دستان خود، خودشان را به برگ های تاریخ پیوند زده و از بین بردند.

 مصدق و ماجرای سال 32 یک عبرت بزرگ در تاریخ معاصر ایران می ماند. جاده اعتماد به آمریکا قطعا بن بست است و انتهای سنگی دارد، محمد مصدق به خوبی این بن بست را تجربه و به آن برخورد کرد و مسیر او را در همان 28 مرداد 1332 به پایان رساند. 28 مرداد، تجربه ای تلخ از اعتماد به کدخدا و اشتباه در محاسبه و خوش بینی و شاید واقع بینی است که قطعا به دور از هر گونه ذکاوتی است.

انتهای پیام/

گزارش از محمد عزیزمحمدی

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۳
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ملکوت
۱۱:۱۰ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
اسلام پیروز هست ودشمنان نابود هست
Iran (Islamic Republic of)
م
۰۹:۵۲ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
انشالله نابودی دشمنان اسلام
Iran (Islamic Republic of)
علي
۰۹:۴۳ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
مصدق در زمان خودش بسته به شرايط موجود كشور كار خوبي كرده بود. هر چند من تا حالا معني ملي شدن نفت رو نميدونم!!! چون از نفت فقط تحريم رو چشيده ام، گراني رو چشيده ام و....
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۳۴ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
اما اوازدرون ضربه خورد وتنهابود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۰ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
بخدا قسم اگر ما با هم یک دل بودیم و آقازاده ها این مملکت رو ارثیه پدری خودشون تنها نمیدونستن امروز ایران ما گلستان بود ... فساد و سو مدیریت کشور ما رو به زمین میزنه نه کشورهای دیگه.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۵۱ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
تاریخ را فاتحان می نویسند
Canada
ناشناس
۰۸:۳۴ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
بعد از فتنه 28 مرداد هنوز کسی هست که این کانال مزدور .فتنه .آشوبگر .دعوت به اعتشاش را میبیند و بهش اعتماد میکند .که اخبارش بی طرفه انه باشد .هر کس این کاتال فتنه را دنبال کند .یا خودش فتنه است یا جاهل یا بیسواد یا کم سواد است .اگر از مشکلات شما برنامه میسازد .فقط برای ناامن کردن کشور است و بس .اصلا دلسوز شما ها نیست .مگر استعمار پیر میتواند عمخوار باشد .
Iran (Islamic Republic of)
نا شناس
۰۷:۴۸ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
تاريخ و هميشه قوم غالب مينويسه و درست نيست در مورد كسي كه به قول خودتون همه چيز و با پوست خودش حس كرده اين طور إظهار نظر بشه و اون و با منفورترين شخصيت ها مثل قذافي مقايسه كنين
در هر صورت دكتر مصدق ي شخصيت ملي هست و اگه كسايي مثل ايشون نبود هنوز هم نفت و اجنبيا ميخوردن و ي اب هم روش
درسته شايد اشتباه هايي هم داشتن ولي ايا مسئولين فعلي اشتباه ندارن؟
همه چيز درست و مرتب داره پيش ميره
ايا كشور هاي ديكه هم با شخصيت هاي ملي اين جور رفتار كردن و ميكنن ؟
كي قرار به خودمون بيايم؟
پس كسي كه حتي سر سوزن براي كشور تلاش كرده باشه بايد به نيكي ازش ياد كرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۵:۴۲ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
مصدق هم - مثل بعضیا در همین زمان ما - دل در گرو شیطان بزرگ داشت لذا شکست خورد . ملی شدن نفت هم بیشتر دستاورد علما مردم و مجلس بود .
Canada
ناشناس
۰۵:۳۰ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
فقط فقط باید نگاه به درون داشته باشیم .چیزی از خارج نصیب مان نمیشود .فقط سرقت منابع .باید ما می توانیم را فراموش نکینیم .همه باهم میتوانیم مشکلات را پشت سر بگذاریم .دولت با شفاف سازی میتواند اعتماد دوباره مردم را جلب کنید .لاپوشی بزرگترین مشکل ماست .شهرها از نگفتن ها خراب شده
Canada
ناشناس
۰۵:۲۶ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
چرا برنامه راجع به کودتا نمیسازند و معذرت خواهی کنند .اونموقع جلوی دموکراسی را گرفتند .حالا کاسه داع تر از اش شده اند .و خاله خرسه شدند .میخواهند برایمان دموکراسی بیاورند .روباه مکار .چوبان دورع گو ِمزدور .استعمار گر ِچطوره یک شبه عوص شدید .نکنه خواب نما شدید تا توهم زدید .کسی به دم خروس اعتماد نمیکند .درد دل تون از اینه که دستون کوتاه شده از منابع طبیعی ما .به اندازه صدها سال از هند دزدی کردید .فکر میکنید .تاریخ کارهای زشت شما را فراموش خواهد کرد .ای پیر روباه صفت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۲۸ ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
والبته اینو هم اضافه کنید که آمریکا همه ی دنیا نیست با قطع روابط با امریکا بازهم ما قرص و محکم ادامه خواهیم داد انشالله
Iran (Islamic Republic of)
یک کارگر
۱۸:۲۶ ۲۸ مرداد ۱۳۹۷
ما باید بفهمیم نه بدون دنیا میتوانیم پیشرفت کنیم نه بدون تکیه بر توان داخلی هر دو مکمل ولازم .ما امروزه یک ملت همدل و همراه میخواهیم
آخرین اخبار