به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه اینترنتی رأی‌الیوم، در مقاله‌ای نوشت: جنگ اقتصادی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، این روز‌ها علیه ترکیه به راه انداخته و سبب سقوط بخشی از ارزش لیر ترکیه شده است چه بسا خطرش از کودتای نظامی که در صدد بود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور، و دولت منتخبش را دو سال قبل ساقط کند، اگر بیشتر نباشد کمتر نیست.

در این مقاله آمده است: بحران بین ترکیه و آمریکا جدید نیست و کودتای نظامی نقش مهمی در تشدید این بحران بازی کرد زمانی که دولت آمریکا از محکوم کردن این کودتا خودداری کرد و به درخواست‌های اردوغان برای تحویل دادن فتح‌الله گولن، مبلّغ ترکیه‌ای و بزرگترین متهم به دخالت در این کودتا، پاسخ مثبت نداد.

اردوغان بر اساس جدیدترین اظهاراتش به نظر می‌رسد از تعامل دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، با وی شوکه شده است. کشورش متحد نزدیک و تاریخی آمریکا از سال ۱۹۵۲ است که به عنوان مؤسس ناتو به این پیمان ملحق شد. وی خطاب به رئیس جمهور آمریکا گفت: شما با ما در پیمان ناتو هستید و با این وجود تلاش می‌کنید از پشت به ما خنجر بزنید. چه اتفاق جدید و غافلگیر کننده‌ای رخ داده است؟

سردبیر رأی‌الیوم افزود: احساس شوک اردوغان نشانگر بدفهمی اردوغان از آمریکا در کل و به ویژه دولت کنونی آن است. همچنین نشان‌دهنده اعتماد زیادی به ائتلاف با آن و دوست قلمداد کردن آن است. آمریکای در دوره ترامپ به متحدان مهمتر از ترکیه مثل آلمان، فرانسه، کانادا و مکزیک و خود پیمان ناتو و فراتر از این‌ها چین و روسیه از پشت خنجر زده و صد‌ها میلیارد دلار تعرفه بر صادرات چین به آمریکا وضع کرده و به توافقنامه هسته‌ای که با ایران امضا کرد احترام نگذاشته است. آمریکا به کشوری مثل عراق حمله و آن را اشغال کرد و سه میلیون نفر از مردم آن را کشت.

آنچه را که اردوغان و بسیاری از همتایان عربش نمی‌دانند این است که آمریکا خواهان متحد نیست بلکه نوکرانی می‌خواهد که بدون چون و چرا مطیع فرامینش باشند و اگر هم آن‌ها را به عنوان متحد می‌پذیرد با آنان به عنوان فرو دست و کسانی که از نظر اهمیت برای آمریکا در درجه دهم هستند تعامل می‌کند و از موضع برابر که این‌ها رؤیایش را در سر می‌پرورانند تعامل نمی‌کند به همین سبب گلایه اردوغان که آمریکا به دوستان قدیمی‌اش احترام نمی‌گذارد، نشان می‌دهد وی آمریکا و سازوکار عملکرد نهاد‌های آن را نمی‌شناسد به ویژه زمانی که این دوست مسلمان یا عرب هم باشد.

عطوان در ادامه این مقاله با اشاره به این گفته اردوغان که «اگر آن‌ها (آمریکایی‌ها) دلار دارند ما نیز مردم و خدا را داریم» نوشت: بله خدا از اردوغان حمایت خواهد کرد، اما چیز دیگری که رئیس جمهور ترکیه نیاز دارد برداشتن گام‌های عملی برای مقابله با این بحران است. همچنین به ده‌ها میلیارد دلار پول از متحدانش در خلیج (فارس) به ویژه قطر نیاز دارد که لیر ترکیه را خریداری کنند و در دیگر بخش‌های مالی سرمایه‌گذاری کنند. اما پرسش این است که آیا این کشور‌ها می‌توانند ترامپ و دولتش را به چالش بکشند و از دوست خود یعنی ترکیه جانبداری کنند؟

اردوغان گفت اگر آمریکا به سیاست‌هایش ادامه دهد و به دوستان قدیمی احترام نگذارد  ترکیه به دنبال متحدان و دوستان جدیدی خواهد بود، اما این دوستان جدید کجا هستند و چقدر زمان نیاز است که این دوستان را پیدا کند و این دوستان چه کسانی هستند و تا چه اندازه پاسخ مثبت به این دعوت می‌دهند در حالی که بیشتر آن‌ها با تحریم‌های آمریکا روبرو هستند؟

کینه آمریکا از ترکیه و اردوغان چندین علت دارد: نخستین و مهمترینش آن است که ترکیه اندرو جانسون، کشیش آمریکایی، را بازداشت کرده و آمریکا خواستار آزادی بدون قید و شرط وی و چند زندانی آمریکایی دیگر است و ترکیه نیز خواستار مبادله آن‌ها با فتح الله گولن است.

دوم: اقدام ترکیه به لغو قرارداد خرید موشک‌های پاتریوت از آمریکا و جایگزین کردن آن با موشک‌های اس-۴۰۰ از روسیه؛ چرا که ناکارآمدی موشک‌های پاتریوت برای مقابله با موشک‌های یمنی که حوثی‌ها (جنبش انصارالله) به شهر‌های عربستان سعودی شلیک کردند، ثابت شده است.

سوم: آمریکا خواستار پایبندی ترکیه به اجرای کامل تحریم‌های آمریکا ضد ایران و مشارکت در تحریم و متوقف هر نوع مبادلات تجاری با ایران است.

چهارم: ترکیه از معامله قرن (توطئه جدید آمریکا علیه آرمان فلسطین) و انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی حمایت نکرده و حمایتش را از «جنبش حماس» در نوار غزه متوقف نکرده است.

از نظر ما مهمترین بند به برانسون کشیش آمریکایی مربوط می‌شود که ترامپ تا پانزدهم اوت ماه کنونی به ترکیه مهلت داده است وی را آزاد کند و به نظر نمی‌رسد اردوغان در برابر این تهدید سر فرود آورد؛ امری که شاید زمینه‌ای برای اعمال تحریم‌های بیشتر آمریکا علیه ترکیه باشد.

ترامپ که دشمنی‌اش را با اعراب و مسلمانان از منظر صرفاً نژادپرستانه پنهان نمی‌کند می‌خواهد نظام ترکیه را از طریق بی‌ثبات‌سازی داخلی و تشدید بحران اقتصادی تغییر دهد. هدف از ضربه وی به ارزش لیر این است که تظاهرات در ترکیه شعله‌ور شود.

حمایت همه مخالفان در ترکیه یعنی حمایت همه احزاب از اردوغان و دولتش برای مقابله با این بحران و پیامد‌های آن یک تحول مهم است که شاید از زیان‌ها بکاهد و طرح‌های ترامپ را به شکست بکشاند و این موضع‌گیری مهم شایسته تقدیر است.

عطوان در ادامه با اشاره به بحران پیشین میان روسیه و ترکیه و حل آن نوشت: اردوغان توانست بحران سرنگون کردن جنگنده روسی را مهار کند و از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، عذرخواهی کرد و مصلحت ترکیه را بر همه ملاحظات ترجیح داد ... آیا همانطور که برخی از کارشناسان امور ترکیه پیش‌بینی می‌کنند این بار هم چنین خواهد کرد و با آزاد کردن کشیش آمریکایی از ترامپ عذرخواهی خواهد کرد؟

در انتهای این مطلب آمده است: هیچ چیزی بعید نیست اگر چه آرزو می‌کنیم اردوغان تهدیدهایش را عملی سازد و رویکردش به جای درست یعنی کشور‌های شرق و کشور‌های شمال باشد و در آنجا به دنبال دوستان جدید و واقعی باشد و در سیاست‌هایی که کشور را بطور مستقیم یا غیر مستقیم به این بحران وارد کرده است بازنگری جامعی به عمل آورد. خنجری که آمریکا به ترکیه زده است باید برای همه کسانی که روی آمریکا به عنوان دوست و متحد تکیه می‌کنند، درس عبرت باشد و هیچ کشوری طی ۵۰ سال گذشته به اندازه ترکیه به آمریکا خدمت نکرده است، اما آمریکا با خنجری زهر آلود پاداش ترکیه را داد.

انتهای پیام/

مقاله رای‌الیوم درباره تنش میان آمریکا و ترکیه