باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛
طرحی که قطار وزارت علوم باید روی آن حرکت کند/ سند آمایش آموزش عالی به کجا رسید؟
یکی از طرح هایی که اجرای آن به رشد آموزش عالی و پیشرفت علمی کشور کمک می کند، آمایش آموزش عالی است.
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ نظام آموزش عالی کشور از سال‌ها قبل با مشکلاتی مواجه بوده است که برای حل آنها و توسعه کمی و کیفی دانشگاه‌ها قوانینی طراحی و ابلاغ شده است؛ یکی از این قوانین طرح آمایش آموزش عالی است.
رهبر معظم انقلاب در دیدار با استادان و پژوهشگران دانشگاهی در بیستم خرداد ماه سال جاری با اشاره به طرح آمایش آموزش عالی فرمودند: «این طرح آمایش در سال ۹۵ در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم تصویب شد ولی پیشرفت مناسبی نداشته است؛ این به این معناست که باید یک تقسیم کار ملّی صورت بگیرد؛ بین دانشگاه‌های کشور، برای بخش‌ها و بحث‌های متنوّعی که در زمینه‌ی علم مطرح است؛ این برای برنامه‌ریزی خیلی مؤثّر است؛ برنامه‌ریزی را آسان خواهد کرد و ارزیابی وضعیّت علمی کشور را آسان خواهد کرد».
طرح آمایش آموزش عالی در کنار نقشه جامع علمی کشور از مهمترین اسناد بالادستی در نظام آموزش عالی هستند و طبیعتا قطار پیشرفت در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌بایست از روی این ریل‌ها عبور کند اما سوال اینجاست که چرا این طرح پیشرفت مناسبی نداشته است؟
قاسم جعفری نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص طرح آمایش آموزش عالی، گفت: هیچ کشوری در حکم‌رانی موفق نبوده است مگر اینکه برنامه‌‌ریزی‌هایی را طبق شاخص‌های علمی انجام داده باشد، سند آمایش آموزش عالی هم در همین راستاست؛ ما در جنگ تحمیلی به این فراست رسیدیم که برای پیشبرد امور باید اسناد بالا دستی تدوین شوند، سند ۱۴۰۴ یا سند نقشه جامع علمی از همین اسناد است؛ این اسناد باید در نهادهای پایینی جزئی‌تر شوند؛ سند تحول در وزارت آموزش و پرورش و طرح آمایش آموزش عالی در وزارت علوم از جمله اسنادی بوده که جزئی‌تر در این خصوص تدوین شده است.
جعفری با بیان اینکه گسترش کمی و کیفی دانشگاه‌ها تا مدت‌ها مبتنی‌بر مطالعات راهبردی نبوده است، گفت: طرح آمایش آموزش عالی به منظور رشد بهینه و هدفمند دانشگاه‌ها صورت گرفته است؛ آمایش، یک نوع متناسب سازی بوده و برای تصمیم‌گیری‌های راهبردی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است؛ آمایش آموزش عالی به منظور تشخیص درست میزان نیازمندی‌های امکانات آموزش عالی در مناطق گوناگون است؛ اساسا بحث عدالت آموزشی مسئله بسیار مهمی است، در سند فوق بالا دستی قانون اساسی در اصل ۴۸ و اصل سوم به توسعه متوازن و رفع هرگونه تبعیض‌ها اشاره شده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه گاهی ما طرح‌هایی را اجرا می‌کنیم که پژوهشی در مورد آنها نشده است، گفت: گاهی رشته‌هایی را به جایی بردیم که نیازی ندارد ولی در همان منطقه به رشته‌ای نیاز داریم که متأسفانه تدریس نمی‌شود یا رشته‌هایی داریم که فارغ‌التحصیلان مدرکش را می‌گیرند اما شغلی برایشان در آن منطقه وجود ندارد، برطرف شدن این مشکلات نیازمند پژوهش و مطالعه پیش از اجرای طرح‌هاست؛ علاوه بر پژوهش و مطالعه، توجه به میان رشته‌ها هم می‌تواند تأثیرگذار باشد؛ یک مهندس عمران باید بتواند از برق ساختمان و جوش یا بتن آن هم اطلاع داشته باشد.
مسئول پاکدست و شجاع با هر گونه باج‌خواهی مخالف است
نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه متناسب‌سازی نباید با نگاه‌های شخصی و سلیقه‌ای باشد، گفت: برخی از نمایندگان مجلس یا مقامات دولتی سعی دارند دانشگاه منطقه خود را گسترش دهند؛ البته به نظر بنده گاهی بعضی مسئولان دولتی برای اینکه از تصمیماتی که گرفتند شانه خالی کنند، می‌گویند نماینده مجلس اصرار کرده است؛ در حالی که اگر مسئولی پاکدست و شجاع باشد باید با هر گونه باج‌خواهی مخالفت کند؛ البته نمایندگان مناطق محروم کشور طبق اصل 48 قانون اساسی حق دارند امکانات مورد نیاز مناطق خود را بخواهند، بهترین مرزبانان همان مرزنشینان هستند، اگر در مرزها شرایط زندگی و تحصیل به خوبی فراهم شود، امنیت مرزها و به دنبال آن امنیت کشور حفظ خواهد شد؛ ما در استان‌ها شورای برنامه‌ریزی داریم اگر عملکرد این شورا و هیئت دولت شفاف شود، آن نماینده مجلس منطقه محروم سعی می‌کند چیزی فراتر از قانون نخواهد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا این قوانین بالادستی به خوبی اجرا نمی‌شود، گفت: ما سندهای خوبی می‌نویسیم ولی انگیزه اجرا وجود ندارد، معلوم نیست علت آن فقدان انگیزه مدیران اجرایی است یا اینکه قوانین جذابیت لازم را ندارند؛ مشاهده می‌کنیم فلان مدیر اجرایی در بازدید یک منطقه، ناگهان تصمیمی می‌گیرد که برخلاف قوانین مصوب در خصوص آن منطقه است.
جعفری به مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها و توجه آنها به طرح آمایش آموزش عالی اشاره کرد و افزود: معنای مأموریت‌گرایی باید روشن شود، یعنی دانشگاه‌ها باید هدفمند باشند در حال حاضر دانشجو درس می‌خواند که تنها درس خوانده باشد نه اینکه مشکلی را حل کند؛ برای دانشگاه باید مشخص شود که موظف به انجام چه کارهایی است؛ گلایه این است که وقتی چنین سندهای خوبی داریم چرا انجام نمی‌دهیم؟ اگر قرار است مسئولان به طور جدی به ارتقاء وضع دانشگاه‌ها بیاندیشند، توجه به طرح آمایش آموزش عالی باید در صدر اقداماتشان قرار گیرد.
جعفری در بخش دیگری از سخنان خود به لزوم فرهنگ‌سازی در نظام آموزشی اشاره کرد و افزود: ما شدیدا به فرهنگ‌سازی نیازمندیم و یکی از مواردی که می‌تواند به فرهنگ خدمت‌رسانی منجر شود، طرح‌های جهادی است، پیشنهاد می‌کنم که مشابه طرح‌های جهادی، اساتید دانشگاهی هم در همین تابستان در مناطق محروم آموزش‌های لازم را برای گسترش عدالت آموزشی داشته باشند در این صورت هم فرهنگ خدمت‌رسانی تقویت می‌شود و هم مناطق محروم مستعد‌تر می‌شوند.
وی یادآور شد: یکی از دست‌اندازها در اجرای قوانین همین مشکلات فرهنگی است، انتظار ما این است که مسئولان همه دانشگاه‌ها را بچه‌های خود ببینند و بعضی از دانشگاه‌ها را فرزند ناتنی ندانند.
انتهای پیام/
