به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، اولین موزه منطقه‌ای در استان سیستان و بلوچستان به نام موزه منطقه‌ای زاهدان در سال ۹۰ افتتاح شد در این موزه منطقه‌ای می‌توان آثاری از یافته‌های باستان شناسی کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی را مشاهده کرد که البته در زمان افتتاح این موزه، خراسان جنوبی برای غنی‌تر کردن بخش مربوط به آثار موزه‌ای خود همکاری کمتری کرده است بنابراین آثار کمی در این موزه متعلق به خراسان جنوبی وجود دارد.

برای دیدن این موزه باید رمپ یا مسیری شیب دار را طی کرد مسیری که در آن هم آثار را می‌توان دید و هم یک طبقه بالا رفت بدون اینکه یک پله طی شود، اما در مسیر برگشت برای سهولت رفت و آمد بازدید کنندگان پله کار گذاشته شده است معماری این موزه برگرفته از قلعه باستانی سب شهرستان سوران بلوچستان است.

این موزه فضایی برای برخورد دانش و ارزش، دیدن و شنیدن، فرهنگ اکنون و سنت دیروز و تعقل و تخیل انسان گذشته و حال این سرزمین است که بتواند با نمایش آثار و بقایای تاریخی و اکتشافات باستانی در مقیاسی منطقه‌ای عمل کند.

این موزه از سه قسمت تشکیل شده است که در بخش باستان شناسی اطلاعاتی شامل مشخصات سایت، محوطه باستانی شهر سوخته، کوه خواجه، دهانه غلامان، اسپیدژ، جیرفت، جنوب خراسان و سایر آثار باستانی – تاریخی منطقه جنوب شرق برای بازدید علاقه‌مندان جمع آوری شده است. از جمله اشیاء به نمایش درآمده آثار حاصل از کاوش‌های باستان شناسی در محوطه‌های باستانی مانند سفالینه ها، اشیاء فلزی، گلی، سنگی، شیشه، تابلو‌های نفیس و کتب خطی است.

در بخش مردم شناسی برای مناطق سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان موضوعاتی شامل ادبیات شفاهی، مشاهیر، فرهنگ و آداب و رسوم، لباس، خوراک، صنایع دستی و … معرفی می‌شود. در بخش همکف رمپ، بوم شناسی سیستان و بلوچستان و منطقه جنوب شرق کشور معرفی می‌شود به همین منظور ویترین‌هایی برای نمایش تاکسیدرمی از گونه‌های حیوانی و گیاهی منطقه در کنار آکواریوم بزرگی (آبزیان آب شور استان) تعبیه شده است. این بخش، جزو بخش‌های جذاب موزه برای کودکان و نوجوانان است.

از دیگر بخش‌های موزه می‌توان به کتابخانه آن اشاره کرد که شامل کتاب‌های تخصصی با موضوعات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تعداد ۵ هزار جلد است و در کنار واحد اسناد و مدارک که در برگیرنده آرشیو کاملی از عکس، اسلاید، فیلم و اقلام فرهنگی مربوط به منطقه است قرار دارد.

مهمترین یافته‌های شهر سوخته در مخزن

بخش باستان شناسی این موزه یافته‌های جالبی را پیش روی بازدید کنندگان قرار می‌دهد. وجود چشم مصنوعی یافت شده در شهرسوخته از ویژگی‌های این موزه است. این چشم مربوط به جسد زن مدفون شده در گورستان شهرسوخته از جنس قیر طبیعی که با نوعی چرب جانوری مخلوط شده، است و روی این چشم مصنوعی ریزترین مویرگ‌های داخل کره چشم توسط مفتول‌های طلایی به قطر کمتر از نیم میلی‌متر طراحی شده منتها این چشم مصنوعی در مخزن آثار نگهداری می‌شود و تنها برای نمایشگاه‌های موقت ممکن است از مخزن بیرون بیاورند.

 صفورا کلانتری مسئول موزه در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت:    این اثر به دلیل شرایط سخت نگهداری و حساس بودن، باید در دمای مخصوص نگهداری شود بنابراین امکان نمایش دائمی آن در ویترین نیست.

وی درباره نخستین جمجمه جراحی شده در این موزه که گورستان شهرسوخته به دست آمده و متعلق به یک دختر ۱۳ ساله است نیز گفت: این اثر نیز در موزه تاریخ پزشکی نگهداری می‌شود چرا که آن‌ها مجموعه‌ای از آثار مربوط به دانش پزشکی در همه دوران‌های تاریخی را در موزه گرداوری کرده بودند و این اثر هم آنجا به نمایش گذاشتند. در این موزه تنها مولاژ آن به نمایش درامده است.

کلانتری محل نگهداری از اولین انیمیشن جهان را نیز موزه ملی عنوان کرد وگفت: زمانی که این اثر کشف شده، زاهدان موزه‌ای نداشت به همین دلیل آن را به موزه ملی ایران منتقل کردند و از همان موقع در آنجا نگهداری شد.

در این موزه حتی می‌توان با برخی از تدفین‌های انجام شده در شهر سوخته نیز آشنا شد آنچنان که یک اسکلت واقعی کشف شده از شهر سوخته جانمایی شده است. معمولا بازدیدکنندگان از راهنمایان موزه می‌پرسند که چطور این اسکلت بدون محافظ و بدون ویترین به نمایش درآمده است.

 کلانتری افزود:   این اسکلت نمونه‌ای از ده مدل تدفین انجام شده در شهر سوخته است که در این جا به نمایش درآمده و ما روی این اسکلت را با موادی پوشانده ایم که مشکلی برای آن به وجود نیاید. حتی با وجود چراغی که مدام بالای سر آن روشن و خاموش می‌شود.

وجود صنایع دستی شهر‌های کرمان خراسان جنوبی و شهر‌های سیستان و بلوچستان به غنای این موزه افزوده تا کسانی که می‌خواهند با فرهنگ مردم جنوب شرق ایران آشنا شوند بدانند کدام صنعت دستی نمایانگر هنر مردم ایران است. قالیبافی، سکه‌دوزی، گلیم‌بافی، سیاه‌دوزی، سفالگری و زیورآلات از جمله صنایع دستی سیستان و بلوچستان است که در موزه زاهدان نمونه‌های فاخر و کشف شده از این صنایع دستی به خصوص از شهر سوخته به نمایش گذاشته شده است.

طبقه دوم موزه منطقه‌ای زاهدان شامل ۱۳۸ ویترین در بخش‌هایی همچون نسخ خطی و تمبر، سکه‌های تاریخی از دوران اشکانی تا پهلوی، ظروف نقره‌ای از دوران معاصر، ابزار و ادوات مورد استفاده روزمره و نیز سردیس‌هایی از مشاهیر و بزرگان در ادوار مختلف به همراه صحنه سازی‌هایی از مردم‌شناسی این استان، از قومیت‌های سیستانی و بلوچ و نمادی از یعقوب لیث صفاری، اولین شهریار یا فرماندار ایرانیو محمد وصیف سیستانی، نخستین پارسی‌گوی که نخستین شعر پارسی را در وصف یعقوب لیث سروده است در معرض دید بازدید کنندگان گذاشته شده است.

یکی از مجسمه‌هایی که در بدو ورود هر گردشگر و بازدید کننده‌ای آن را خواهد دید مجسمه‌ای از رستم ساخته استاد فارسی است که پوشش مدرن به خود گرفته و شمشیرش را غلاف کرده و به جای آن قلمی ساخته شده از پر سیمرغ در دست دارد. در کنارش نیز زال و سیمرغ با نگرانی او و قلمی که می‌خواهد به کسی تقدیم کند را نگاه می‌کنند. این مجسمه برگرفته از مجسمه فردوسی در میدان فردوسی تهران است.

موزه منطقه‌ای زاهدان اگر چه بنا و آثارش جزو فاخرترین و یکی از جاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستان به حساب می‌آید، اما شاید هنوز برای اینکه ساعت‌ها گردشگران را به خود مشغول کند جای کار دارد و هنوز می‌توان آثاری را در این موزه به نمایش گذاشت که مخصوص جنوب شرق ایران باشد.

انتهای پیام/ع