به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی باشگاه خبرنگاران جوان؛ روز جهانی آب اولین بار در سال ۱۹۹۲، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل unced) در شهر ریودوژانیرو – برزیل رسماً مطرح شد.

در این کنفرانس از کلیه کشور‌ها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینار‌ها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.

علاوه بر کشور‌های عضو سازمان ملل، بسیاری از سازمان‌های غیردولتی NGO‌ها نیز در این روز بر اهمیت آب سالم تأکید کرده و این روز را به عنوان روز توجه عموم به مسایل حیاتی آب در نظر می‌گیرند. مشارکت آژانس‌ها و نمایندگی‌ها NGO‌ها مسائلی از قبیل: چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم را پر رنگتر می‌کند.

همچنین آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی آب تعیین می‌شود که بسیاری از مسایل را در مورد منابع آبی منعکس می‌کند. بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ را با عنوان (آب برای زندگی) معرفی کرده است. این دهه با هدف جهانی (تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب) آغاز شده است که تلاش برای استفاده از مشارکت زنان در فعالیت‌های توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل می‌شود.

از سال ۱۹۹۳، هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد. لازم به یادآوری است از سال ۱۹۹۴ تاکنون عنوان‌های ویژه روز‌های جهانی آب به این ترتیب بوده است:؛۱۹۹۴: آب و دغدغه‌های همگانی، ۱۹۹۵: آب و زنان، ۱۹۹۶:‌آب و شهر‌های تشنه، ۱۹۹۷:‌آب جهان، آیا کافیست؟ ۱۹۹۸:‌آب زیرزمینی، گنجینه پنهان، ۱۹۹۹: همه در پایین دست رودخانه‌ها زندگی می‌کنند. ۲۰۰۰: آب برای قرن ۲۱: آب برای سلامت، ۲۰۰۲: آب برای توسعه، ۲۰۰۳: آب برای آینده، ۲۰۰۴: آب و بلایا، ۲۰۰۵، آب برای زندگی، ۲۰۰۶: آب و فرهنگ، ۲۰۰۷: سازگاری با کم آبی، ۲۰۰۸: آب و سلامت، ۲۰۰۹: آب‌های مشترک فرصت‌های مشترک و ۲۰۱۰:‌آب پاک برای جهانی سالم، ۲۰۱۱: آب برای شهر‌ها پاسخی به چالش شهرنشینی، ۲۰۱۲: آب و امنیت غذایی،۲۰۱۳: آ. ب. در هر مکان برای همگان با همکاری‌های بین المللی، ۲۰۱۴ آب و انرژی، ۲۰۱۵: آب و توسعه پایدار، ۲۰۱۶: آب و مشاغل،۲۰۱۷: پساب، ۲۰۱۸: طبیعت برای آب معرفی شد.

آب جایگاهی والا دارد و آب و آبیاری در ایران پیشینه‌های فراتری از تاریخ مدرن دارد و بر خلاف بسیاری از مناطق دنیا، وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی در ایران به گونه‌ای نبوده است که آب در محل تجمع مردم، مهیا و در دسترس باشد. به این سبب ایرانیان در طول تاریخ همواره کوشیده‌اند تا آب را تأمین و در کنار خود قرار دهند. بیشتر ادیان الهی آب را اولین پدیده‌ای می‌دانند که خداوند خلق کرده است. در اعتقاد یهودیان آب ماده اولیه خلقت بوده و بدین منظور مراسم خاص آبپاسی در میان آن‌ها مرسوم بوده است. ارامنه نیز علاوه بر پذیرش هر آنچه در تورات آمده، آب را مظهر پاکی می‌دانند. در بین زرتشتیان نیز آب مورد ستایش بوده به طوری که روز دهم آبان که آبان روز نام دارد، جشن آبان‌گان نامگذاری شده است. ایرانیان قدیم در این روز در کنار چشمه و آب می‌رفتند و نیایش و سرود‌های دینی را می‌خواندند و شادی می‌کردند و برای این نعمت بزرگ که برای آشامیدنی و نظافت، رشد و نمو نباتات و رفع سایر نیاز‌هاست، شکر خدا را بجا می‌آورند.

در دین اسلام نیز احادیث بسیاری برای پیشگیری از آلوده ساختن آب در اسلام آمده است. قداست آب و حفاظت از آن، تا آنجا با فرهنگ و آیین و مذهب ایرانیان آمیخته است که حتی امروز نیز سوگند خوردن به آب در بین روستائیان مرسوم است. هیچ مراسم مذهبی و فرهنگی را نمی‌توان سراغ گرفت که در آن نشانی از آب به عنوان تبرک وجود نداشته باشد. مورخان، تمدن ایر انیان باستان را هیدرولیکی و آبی و اخلاق آن‌ها را اخلاق آبی ذکر کرده‌اند. ایرانیان همیشه با دیده احترام به آب نگریسته اند و هنوز هرجا که آبادانی است در پیوند ناگسستنی با آب است.

از تقدس آب نزد ایرانیان همین بس که میهن و زادگاه را آب و خاک می‌نامند. علیرغم توجه خاص ملل مختلف به آب، سالانه حدود ۲ میلیارد نفر در جهان به علت آلودگی آب‌ها دچار بیماری‌های مرتبط با آن می‌شوند که ایران نیز می‌تواند سهمی از این آمار داشته باشد. با توجه به رشد میزان مصرف فعلی آب و همچنین کاهش منابع آبی و عدم توفیق در ایجاد منابع آبی جدید بی شک در دهه آینده، بحرانی با شدت و تهدید جدی‌تری را در جهان شاهد خواهیم بود، کشور ما نیز از این حیث مستثنی نیست و حتی با توجه به شاخص‌هایی که ما در کشورمان داریم وضعیت نامطلوب تر و حتی بحرانی‌تر از آن چیزی است که در دنیا مطرح می‌شود. با توجه به معضلات موجود آب کشور ما فقط با حفظ و صیانت از منابع آب موجود و جلوگیری از آلودگی آن و نیز مدیریت صحیح مصرف آب می‌توانیم بحران آب در دهه‌های آینده را کمی آسانتر پست سر بگذاریم.

شعار روز جهانی آب ۲۰۱۸ «طبیعت برای آب» است. این شعار بر روی این موضوع تمرکز دارد که ما چطور می‌توانیم از طبیعت برای غلبه بر چالش‌های آبی قرن ۲۱ استفاده کنیم. تخریب زیست محیطی به همراه تغییرات اقلیمی باعث تحریک بحران‌های آبی شده که در سراسر جهان مشاهده می‌کنیم. سیلاب ها، خشکسالی‌ها و آلودگی آب همه این موارد به واسطه پوشش گیاهی، خاک، رودخانه‌ها و دریاچه‌های تخریب شده، تشدید می‌شوند.

هنگامیکه از اکوسیستم‌های خود غافل می‌شویم وضعیت تامین آب مورد نیاز برای زنده ماندن و رونق زندگی هر فرد بدتر خواهد شد.

راه حل‌های مبتنی بر طبیعت، پتانسیل حل بسیاری از چالش‌های آبی ما را دارند. ما بایستی با زیرساخت‌های «سبز» بیشتر کار کنیم و در جاهای یکه امکان دارد آن را با زیرساخت‌های «خاکستری» هماهنگ کنیم. کاشت جنگل‌های جدید، اتصال مجدد رودخانه‌ها به دشت‌های سیلابی بازگرداندن تالاب ها، چرخه آب را متعادل و سلامت و امرار معاش انسان را بهبود خواهد بخشید.

کمبود بارش امسال در ۵۰ سال اخیر بی سابقه بوده است

رضا راعی رئیس گنجینه ملی آب در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی ؛ با اشاره کاهش بارندگی در کشور اظهار کرد: وضعیت منابع آبی کشور در سال ۹۷-۹۶ نسبت به سال گذشته وضعیت چندان مناسبی ندارد، کشور چند دهه است که در خشکسالی قرار دارد و هر ساله با شرایطی سخت تر و بدتر نسبت به قبل  وارد خشکسالی می‌شود.

رئیس گنجینه ملی آب کشور با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران بیان کرد: ایران در قسمت خشک و نیمه خشک قرار دارد و خشکی جزو لاینفک طبیعت کشور است، خشکی را نمی‌توان مدیریت کرد، ولی خشکسالی را می‌توان با برنامه ریزی برای مصرف آب مدیریت کرد.

وی با اشاره به کاهش بارش در کشور تصریح کرد:در سال ۹۶ میزان بارش ۸۰ میلی متر بود که نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کاهش بارندگی و نسبت به میانگین ۵۰ سال اخیر حدود ۴۵ درصد کاهش بارش را تجربه کرده ایم، مجموع این عوامل ایجاب می‌کند که به سمت مدیریت غیرسازه‌ای آب روی بیاوریم که معادل طرح تقاضای وزرات نیرو است و  باعث می‌شود نگاه و فرهنگ ما در بحث مصرف آب تغییر یابد بدون اینکه مشکلی از لحاظ بهداشتی و کمبود آب ایجاد شود.

راعی با اشاره به طرح وزرات نیرو ابراز کرد:امسال وزرات نیرو طرحی را تحت عنوان کارگروه ملی سازگاری با کم آبی به هیأت دولت ارائه کرده است که خوشبختانه با آن موافقت  شده است، اعضای این کارگروه با حضور وزیر نیرو، جهاد کشاورزی، وزیر صنعت معدن تجارت، وزرات کشور و معاون رئیس جمهور در محیط زیست که شبیه به این کارگروه در وزرات خانه و استان‌ها در حال شکل گیری است ، با ریاست استاندار‌ها بر روی سازگاری با کم آبی و مدیریت تقاضا کار می‌کنند.

رئیس گنجینه ملی آب کشور با اشاره به تشکیل کارگروهی مشابه در وزرات نیرو اظهار کرد:در گذشته در وزرات نیرو کارگروه حفاظت از منابع آب در استان‌ها داشتیم که معادل کارگروه سازگاری با کم آبی بود که امیدوریم با برنامه وزرات نیرو در سال ۹۷ بتوانیم فرهنگ و نگاه مصرف آب در میان مردم ،صنعت کاران و کشاورزان  را تغییر دهیم و با تطبیق خود با منطقه‌ای که زندگی می‌کنیم بهینه مصرف کردن را اجرا کنیم.

وی با اشاره به طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی تصریح کرد: طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی که جزو برنامه‌های وزرات نیرو است، در تلاش است تا میزان بهره برداری از منابع آب زیرزمینی را کاهش دهد، در طرح احیای و تعادل بخشی بستن چاه‌های غیر مجاز و بدون پروانه، کم کردن میزان استفاده از چاه‌های پروانه دار، نصب کنتور‌های هوشمند برای چاه‌های کشور پیش بینی شده است که در نهایت منجر به کاهش مصرف آب‌های زیر زمینی می‌شود.

به گفته وی؛ ۶ میلیارد متر مکعب بیلان منفی استفاده از آب‌های زیرزمینی است که نشان دهنده میزان برداشت بیشتر از ظرفیت سفر‌های زیرزمینی است که آمار نگران کننده‌ای برای آب است.

وی با اشاره به نقش دولت برای اثرگذاری این طرخ تاکید کرد:امیدواریم با استفاده از طرح احیا بخشی و کمک دولت در تامین اعتبارات مالی این طرح بتوانیم بیلان منفی را کاهش دهیم.

راعی با اشاره به اینکه آب امانت آینده گان است نه میرات گذشتگان تصریح کرد:توسعه پایدار به معنای توسعه هدفمند با حفظ منابع آب برای رفاه مردم و امانت داری برای آینده گان است.

وی با اشاره به روزجهانی آب بیان کرد:دوم فروردین مصادف با ۲۲ مارس روزجهانی آب است. شعار امسال "طبیعت برای آب " است و از همه کشور‌ها می‌خواهد اقدامات خود برای حفظ ذخائر آبی را اطلاع رسانی و پیشنهاد‌های خود را در این زمینه مطرح کنند.

رئیس گنجینه ملی آب کشور با اشاره به سازگاری طبیعت برای آب در کشور تصریح کرد: در شهر یزد میزان بارش آب کمتر از ۱۰۰ میلی متر در سال است و با کشت گیاهانی که نیاز به آب کم دارند و مقاوم در مقابل خشکسالی هستند خود را با خشکسالی تطبیق داده اند.

وی با اشاره به استفاده از یخدان مویدی در یزد برای تهیه یخ در تابستان اظهار کرد:یکی دیگر از نمونه‌های تطبیق با طبیعت یخدان مویدی درکرمان است که به شکل هرمی ساخته شده و در فصل زمستان با آب بستن به آن به شکل طبیعی قالب‌های یخ آماده می‌کنند که یخ مورد نیاز مردم در تابستان تامین می‌ شود.

راعی در پایان گفت: در صورت سازگاری با محیط و برنامه ریزی بر مبنای ظرفیت‌های موجود می‌توان خشکسالی را مدیریت کرد.

گزارش از روح الله قیطاسی

انتهای پیام/