به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان ؛ در استان زنجان آثار و ابنیه تاریخی هستند که پسوند "ترین‌ها" به آن‌ها افزوده می‌شود که بازار زنجان از جمله این آثار ارزشمند تاریخی است که به عنوان طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران نامیده می‌شود.

مجموعه‌ی بازار از گذشته‌های دور، محل مناسبی برای برخورد آراء و افکار اجتماعی بوده و همواره نقش ممتاز و برجسته‌ای در حفظ آداب و سنن ملی و مذهبی داشته است.

براساس تحقیقات انجام شده بازار زنجان در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز و در سال ۱۲۱۳ در زمان فتحعلی شاه قاجار خاتمه یافته و مساجد و سرا‌ها و گرمابه‌ها در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه شده‌است و همچنین مجموعه بازار قدیمی به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده‌است.

گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته‌ها، تعداد سرا‌ها و کاوانسرا‌های درون‌شهری در راسته‌های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان‌های گذشته و شرایط حاکم بوده‌است. این بازار که طولانی‌ترین و بزرگترین بازار ایران و جهان است.

از سوی غرب و شرق گسترده شده و بدین لحاظ بازار پائین و بازار بالا تقسیم و نامگذاری شده‌است.

سبک معماری این بنای تاریخی

تکنیک‌های معماری و سبک‌ها وشیوه‌های تزئینی دوران قاجار در راسته‌ها ، حجره‌ها، چهار سوقها، مساجد، سرا‌ها و کاروانسرا‌های درون شهری، گرمابه‌ها به شکل زیبا اجرا شده‌است. این فنون عبارتند از: کاربرد انواع طاق و قوس‌های هلالی، جناغی و ضربی، و گهواره‌ای خاصه در راسته‌های اصلی و فرعی، مزین به آجر چینی‌هایی با طرح‌های مختلف هندسی خفته، راسته، و حصیری، و بکارگیری آجر و کاشی به سبک قدیمی، و کاشی کاری به رنگ‌ها و طرح‌های قاجاری درسطوح خارجی و داخلی بناها، طاقنماها، طاق و قوس‌ها و همچنین ستون نما‌های گلدانی. اوج این سبک‌های معماری و شیوه‌ها و نو آوری‌های تزئینی در اجزاء و ارکان مساجد تاریخی زنجان مخصوصاً مسجد جامع زنجان به ظهور رسیده‌است.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان زنجان، مجموعه بازار زنجان در فهرست آثار ملی کشور ایران به به ثبت رسیده است.

معرفی راسته های بازار زنجان

راسته زرگرها، کفاشها، بزازها، سراج‌ها و چند راسته دیگر در هشت راسته بازار فعالیت می‌کنند.

از کاروانسرا‌های این مجموعه که در قدیم نقش مؤثری در عرضه کالا‌ها ایفا می‌نموده است، سرا یا کاروانسرای حاج علی قلی و سرای حاج کربلایی علی می‌توان نام برد.

مجموعه بازار زنجان ۵۶ راه ورودی اصلی و فرعی به شبکه ارتباطی کل شهر دارد و با دارا بودن حدود ۱۰۰۰ باب مغازه جایگاه فعالیت ۱۰ نوع شغل است. بازار زنجان نه تنها از لحاظ تجاری بلکه از نظر معماری نیز دارای اهمیت زیادی بوده و کاملا از سبک معماری دوره قاجاریه پیروی کرده است.

"حاج داداش" در قلب بازار زنجان

گرمابه "حاج داداش" از بنا‌های تاریخی ارزشمند در دل بازار تاریخی زنجان است که امروز صاحبان این بنا با تغییر کاربری آن، فضای مفرح و دلنشینی در قالب سفره خانه سنتی پدید آورده اند که آرامش و ذوق هنر ایرانی را نشان می‌دهد.

این بنا نیز که به سفره خانه سنتی تبدیل شده است، در قلب بازار قدیمی زنجان واقع است. این بنا حدود ۱۰۰ سال پیش بعنوان حمام احداث شد و هم‌اکنون با حفظ بافت قبلی و با انجام اندکی تغییر و تزیینات زیبای سنتی بعنوان سفره‌خانه برای پذیرایی گردشگران و اهالی شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این بنا که قدمت آن بطور تقریبی به ۱۵۰ الی ۲۰۰ سال پیش می‌رسد توسط معماری که حمام به نام او منسوب است، در وسط بازار زنجان که از دوران صفویه به بعد مرکز داد و ستد و فرهنگ بومی و محلی بوده و این مرکزیت را تاکنون حفظ کرده واقع شده است. این بنا درست مقابل مسجد آیت الله قائمی که یکی از مساجد قدیمی و مهم زنجان است واقع شده است.

از سمت شرق مجاور به سرای ملک بوده که هم اکنون میراث فرهنگی استان مشغول بازسازی و احیاء آن است و از سمت شمال به خانه‌های مسکونی محلی محدود می‌شود. از طرف غربی نیز به آزمایشگاه پرفسور حسابی و کوچه سیدلر منتهی می‌شود.

انتهای پیام/ک

گزارش از کبری اسلامی