به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمد سالاری عضو شورای شهر تهران در پنجاه و دومین جلسه شورای شهر تهران که امروز(یکشنبه) برگزار شد، با اشاره به وجود وزارت راه، مسکن و شهرسازی‌ اظهار کرد: فعالیت نماینده رئیس جمهور در امور نوسازی بافت فرسوده شبهه‌دار است و بیانگر وجود اختلافاتی‌ در پشت پرده است.

سالاری با اشاره به طرح مسکن امید در نوسازی بافت فرسوده گفت: تأمین مسکن و اشتغالزایی‌ تنها اهداف این طرح هستند که با اجرای آن تنها شوکی به ساخت مسکن وارد می‌شود و بنگاه‌ها مشغول می‌شوند.

عضو شورای شهر تهران با اشاره به 2 نوع رویکرد ترکیه در نوسازی بافت فرسوده تصریح کرد: رویکرد ترکیه‌ در نوسازی بافت فرسوده آنکارا، نوسازی مقتدرانه بود یعنی مداخله مستقیم‌ دولت که این طرح با شکست‌ روبرو شد و شاهد کوچ مردم از آنجا بودیم.

وی افزود: باززنده‌سازی‌ فیزیکی‌ با رویکرد اصالت‌بخشی‌ طرح نوسازی بافت فرسوده ترکیه‌ در استانبول‌ بود که موفقیت‌آمیز بود و مورد استقبال قرار گرفت.

سالاری‌ تأکید کرد: با اجرای طرح دولت‌ برای نوسازی بافت فرسوده تجربه‌ آنکارا تکرار می‌شود.

وی با بیان اینکه مردم در محور اصلی تصمیمات‌ مربوط به نوسازی‌ بافت فرسوده هستند، گفت: دولت و بخش خصوصی در این امر مراتب پایین‌تری دارند. نقش دولت در این امر سیاست‌گذاری، تسهیل‌گری، نظارت و حمایت‌کننده است.

عضو شورای شهر تهران از تشکیل‌ ستاد ملی بازآفرینی‌ در شهر تهران خبر داد و گفت: برخلاف‌ سایر مناطق‌ که استاندار رئیس این ستاد است، در تهران شهردار رئیس ستاد ملی بازآفرینی است.

سالاری افزود: در برنامه ششم‌ نوسازی یک هزار و 334 محله‌ از 2 هزار و 700 محله در دستور کار است؛ برای این امر 123 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

وی با بیان اینکه اقتصاد بحث مهمی در نوسازی بافت‌ فرسوده است، تصریح کرد: باید محله‌سازی جایگزین‌ پروژه‌های مقیاس‌ بزرگتر‌ شود.

عضو شورای شهر تهران در پایان با تأکید بر اینکه شورای شهر باید پاسخگوی مردم باشد، گفت: باید درباره نوسازی بافت‌ فرسوده جلسه‌ای با تمام ذی‌نفعان تشکیل شود.

سالاری با بیان اینکه یکی از مطالبات جدی افکارعمومی این است که حاکمیت، دولت و مدیریت شهری اعم از شورا و شهرداری در فرآیند ایمن سازی شهر ورود پیدا کنند که مهم‌ترین حوزه ایمن سازی نیز احیاء و نوسازی بافت‌های فرسوده است.

وی ادامه داد: آمار‌ها نشان می‌دهد که متاسفانه در کل کشور حدود ۶۱ هزار هکتار سکونتگاه غیر رسمی، ۵۵ هزار هکتار بافت فرسوده میانی درون شهری و ۲۴ هزار هکتار بافت تاریخی واجد ارزش موجود در بافت‌های فرسوده وجود دارد، البته این آمار به جز احتساب حاشیه نشین‌ها و محدوده‌هایی از حاشیه‌های شهر است که هر روزه در اطراف شهر‌های بزرگ شکل می‌گیرد و اساس بافت ناکارآمد محسوب می‌شوند. مطالعات و بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که تعداد حاشیه نشینان در کشور در سال ۸۲، ۶ میلیون نفر بوده که این عدد در سال ۹۵ به ۱۱ میلیون نفر رسیده است.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با اشاره به تصویب سند بازآفرینی شهری در دولت طی سال‌های اخیر گفت: اکنون ستاد‌های بازآفرینی شهری در تمامی استان‌ها شکل گرفته است، اما لازمه عملیاتی شدن این سند این است که شیوه و الگوی مداخله در احیاء و نوسازی بافت‌های فرسوده مشخص شود و نهایتا این الگو و شیوه مورد اجماع تمامی ذینفعان و کنشگران اعم از دولت، نهاد‌های عمومی، تشکل‌های مردم نهاد و توسعه گران بخش خصوصی و به ویژه مردم قرار بگیرد.

وی ادامه داد: شیوه مداخله بازآفرینی شهری تا حد زیادی مورد قبول بدنه کارشناسی کشور قرار گرفته است، اما دغدغه و نگرانی جدی ما به عنوان شورای شهر تهران این است که برای اجرای سند بازآفرینی شهری باید برنامه‌های عملیاتی و اجرایی تدوین شده و ملاک عمل قرار گیرد.

سالاری ادامه داد: در اینجا خود دولت، هم زمین عرضه می‌کند و هم با مشارکت بخش خصوصی و یا راسا نسبت به ساخت و ساز و بارگذاری اقدام می‌کند. این مدل در دوران مدیریت‌های شهری گذشته تهران در محلاتی مانند اتابک و خوب بخت با یک تغییرات جزئی عملیاتی شده است، اما هیچکدام از آن‌ها موفق نبوده اند، چراکه با این شیوه اهالی ساکن در بافت‌های فرسوده را از محلات خود کوچ دادند و دیگر بازنگشتند.

عضو شورای شهر تهران افزود: در رویکرد مداخله حمایتی و پشتیبانی، دولت همچنین می‌تواند در توسعه خدمات مورد نیاز ساکنان اعم از واگذاری رایگان و ارزان شبکه انشعابات مختلف و احداث پروژه‌های محرک توسعه و یا در ایجاد زیرساخت‌های شهری مانند کانال‌های تاسیسات شهری، شبکه معابر و ارائه سایر بسته‌های حمایتی و تشویقی از جمله پرداخت وام‌های طولانی مدت و کم بهره و نیز ارائه خدمات فنی و مهندسی و ارتقای دانش عمومی و نهادینه سازی این مدل و شیوه در سطح جامعه اقدام کند.

سالاری با اشاره به نقش شهرداری‌ها در این مدل گفت: شهرداری‌ها نیز در کنار دولت به عنوان نهاد‌های عمومی اقداماتی نظیر دولت مانند ارائه بسته‌های تشویقی، ایجاد نهاد‌های تسهیلگر مانند دفاتر نوسازان و حذف بروکراسی‌ها از فرآیند صدور مجوز‌ها و پروانه‌ها و تصمیم گیری‌های سریع و تغییر مدیریت عملیاتی کردن طرح نوسازی و بهسازی بافت‌ها را با محوریت مردم و بخش خصوصی به عهده می‌گیرند.

وی ادامه داد: در این مدل کنشگر اصلی خود مردم محلات و سرمایه گذاران بخش خصوصی و توسعه گران هستند، چراکه با بسترسازی‌های لازم و حمایتی از سوی دولت و نهاد‌های عمومی، می‌توانند نسبت به سرمایه گذاری اقدام کنند و این اقدام هم توجیه اقتصادی برایشان دارد و هم درگیر بروکراسی‌های طولانی نمی‌شوند، لذا موجب ایجاد نهضت احیاء و نوسازی بافت‌های فرسوده می‌شود. البته در این مدل دولت و شهرداری‌ها می‌توانند برخی از املاک و اراضی ذخیره را که در محدوده بافت‌های فرسوده وجود دارد به تامین بخشی از سرانه‌های ۷ گانه تخصیص دهد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با اشاره به رویکرد دولت و شخص رئیس جمهور در احیاء و نوسازی بافت‌های فرسوده گفت: اینکه دولت و شخص رئیس جمهور موضوع احیاء و نوسازی بافت‌های فرسوده را در اولویت خود قرار داده اند را باید به فال نیک گرفت و این رویکرد یک وضعیت تاریخی به حساب می‌آید، اما نگرانی‌هایی در این خصوص وجود دارد، چراکه بنظر می‌رسد دولت برای احیاء ونوسازی بافت‌های فرسوده مدل مداخله مقتدرانه و یا ورود مستقیم را مد نظر قرار داده است و تصمیم دارد در یکسری زمین‌های بزرگ مقیاسی که در محدوده و یا مجاور بافت‌های فرسوده قرار گرفته اند اقدام به بارگذاری و ساخت و ساز کند و وقتی پرسیده می‌شود که این اقدام چه ارتباطی با موضوع نوسازی بافت‌های فرسوده دارد، اعلام می‌شود که قرار است ساکنان بافت‌های فرسوده به آنجا منتقل شوند و بعدا بافت‌های فرسوده نوسازی شود.

این عضو شورای شهر تهران ضمن انتقاد از این مدل دلایل مخالفت خود با آن را اینگونه توضیح داد: اولا تجربیات جهانی در استفاده از این مدل موفق نبوده، چراکه اساسا معلوم نیست که ساکنان بافت‌های فرسوده به ساختمان‌هایی که دولت احداث کرده بروند و بعد از نوسازی بخواهند به محل خود برگردند و اینکه اساسا ابعاد تحقق پذیری جایگزینی ساکنان بافت فرسوده در ساختمان‌های احداث شده و سپس برگرداندن آن‌ها به محلات نوسازی شده با ابهامات جدی مواجه است و نهایتا به فرض اینکه خواسته دولت محقق شود در هر صورت با نوسازی بافت‌های فرسوده و ساخت و ساز‌های جدید میزان سرانه‌های خدماتی این محلات به شدت کاهش پیدا می‌کند.

سالاری با انتقاد از اینکه در مدل ورود مستقیم دولت تا حد زیادی طرح بازآفرینی شهری که اکنون مورد وفاق نسبی کنشگران این حوزه است، کنار گذاشته شده است، بیان کرد: نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که با وجود وزارتخانه عریض و طویلی مثل وزارت راه و شهرسازی و وجود معاونت‌های تخصصی در آن و همچنین حضور کارشناسان بدنه این وزارت، مدیریت و راهبری این پروژه مهم به اشخاص دیگری که مسئولیتی در وزارت راه و شهرسازی ندارند واگذار شده است و سوالی که در اینجا پیش می‌آید این است که در اینجا وظایف وزارت راه و شهرسازی چیست؟ آیا اینگونه راهبری این طرح مهم منجر به ناهماهنگی نمی‌شود؟

وی افزود: مطالعات نشان می‌دهد، یکی از مهم‌ترین الزامات تحقق سند بازآفرینی شهری ایجاد هماهنگی بین تمامی کنشگران و نهاد‌ها است. تصمیمی که در این خصوص گرفته شده و راهبری آن به اشخاص دیگری به جز وزارتخانه تخصصی سپرده شده است، اساسا بر خلاف رویکرد ایجاد هماهنگی یکپارچه است، لذا دولت باید قبل از هر گونه ورود به احیا و نوسازی بافت‌های فرسوده با رویکرد بارگذاری در زمین‌های محدوده این بافت‌ها از تمامی ابعاد این مدل رونمایی کند و طی جلساتی، شورای شهر تهران که در مقیاس شهر قانونگذار و ناظر است را اقناع کند و بعد از اجماع بین نهاد‌های تصمیم گیر و اطمینان از تحقق پذیری احیاء و نوسازی و بهسازی واقعی بافت‌های فرسوده نسبت به اجرای طرج اقدام کند.

صحبت‌های سالاری در پنجاه و دومین جلسه شورای شهر تهران