به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، استان گیلان یکی از سرسبزترین و زیباترین استانهای کشور است. این استان همجوار با دریای خزر و رشتهکوههای البرز است و بافت جلگهای و کوهستانی آن بستری بسیار غنی از لحاظ طبیعی است. این استان علاوه بر جاذبههای طبیعی بیشمار؛ از جمله ییلاقات، مراتع، دشتها، جنگلها، کوهستانها، دریاچهها و رودها و آبشارهای گوناگون، از غنای تاریخی بالایی نیز برخوردار است.
شهر رشت، مرکز استان گیلان، از زمان پیش از اسلام و دست كم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی كه حكومت ساسانی رو به فروپاشی میرفت، حكمرانی مستقل این دیار را گیلانشاه مینامیدند. آب و هوای رشت ازجمله آب و هوای معتدل کاسپین و شبه مدیترانهای است که دارای تابستانهای گرم و شرجی و زمستانهای سرد و مرطوب است. رشت سومین شهر گردشگرپذیر ایران است.
ساختمان شهرداری نهاد عمومی اما غیردولتی شهر رشت است. شهرداری رشت سابقهای همتراز با شهرداری تهران دارد؛ پس از شکلگیری مشروطیت در ایران با تصویب قانون بلدیه در ۱۲۸۶ خورشیدی رسما تاسیس شد و در زمره اولین بلدیههای ایران است. پیش از تصویب قانون بلدیه اداره شهر بر عهده انجمن بلدیه رشت بود. این نهاد عمومی مسئولیت اداره کلانشهر رشت را به عهده دارد.
کاخ شهرداری در اوایل سلطنت رضا شاه پهلوی (۱۳۰۴-۱۳۲۰ ه. ش) احداث شده است. به هنگام وقوع زلزله مهیب و ویرانگر منجیل در سال ۱۳۶۹ آسیب دیده بود که چندی بعد به صورت سابق بازسازی گردید.
این مدرسه، از بناهای اوایل دوره پهلوی است كه در راه رشت-انزلی قرار دارد و اولین مدرسه به شیوهی امروزی و با معماری نوین در گیلان است كه در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. مدرسه قدیمی معروف به شهید بهشتی مربوط به دوره قاجار نیز در رشت قرار دارد.
این مسجد از بناهای مذهبی زیبای شهر رشت است كه بنای اصلی آن در دوره صفویه ساخته شده است. وجه تسمیه این مسجد به محمد میرزا معروف به صفی میرزا، پسر بزرگ شاه عباس معروف است.
این محل كه قتلگاه شاهزادگان جوان و بیگناه بود، به دستور شاهعباس، شهیدیه نامگذاری شد. مسجدصفی دارای كاشیكاری و گچبریهای زیبایی است و به دلیل قدمت تاریخی اهمیت فرهنگی، هنری و جهانگردی دارد.
خانه ابریشمی از بناهای زیبای عصر قاجار و در محله صیقلان رشت واقع است. این خانه دارای دو تالار به نام های چینی خانه و تالار آیینه است. هر یک از تالارها با تزئینات پرکار آرایش یافتهاند. در تالار چینی خانه ظروفی منقوش به نقش گل و مرغ، در دوایری که با گچبریها احاطه شده، جای گرفتهاند.
از دیگر قسمتهای این بنا تالار آیینه با آینهکاریهای دقیق و ظریف است. تزئینات بیشمار سقف، گیلوییها، طاقها، طاقچهها و سردرها به همراه گچ بریهای ظرفی در اطراف پیش بخاری، این بنای مسکونی را در ردیف زیباترین منازل دوره قاجاریه قرار داده است. از آنجا که این بنا در گذشته به حاجی میرزا ابریشمی تعلق داشت، امروزه نیز با نام صاحب اولیه آن خوانده میشود.
این عمارت که در میان پارک شهر رشت (باغ محتشم) جای گرفته از بناهای زیبای شهر رشت به شمار میآید. رودخانه گوهر رود با انحنای خاصی از جنوب ساختمان و باغ عبور کرده و زیبابی محیط اطراف بنا را دو چندان میسازد. باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی در زمان محمد صادقخان اکبر سردار محتشم ملقب به سردار معتمد ساخته شد. این بنا از بیرون سه طبقه به نظر میآید.
در حالی که از داخل دارای چهار طبقه است. عمارت کلاه فرنگی مدتها محل سکونت حاکمان و فرمانداران شهر رشت بود و بارها به دست تعمیر و مرمت سپرده شد.
در سال ۱۳۷۴ این عمارت به مدیریت میراث فرهنگی گیلان واگذار شد و امروزه از آن به عنوان مرکز آموزش هنرهای سنتی استفاده میشود.بازار بزرگ رشت، بازاری قدیمی واقع در مرکز شهر رشت است و مرکز کلیه فعالیتهای بازرگانی استان گیلان به حساب میآید.
روزانه هزاران نفر از ساکنان شهرها و روستاهای استان گیلان و استانهای مجاور، برای دادوستد در این بازار حضور مییابند. بازار رشت برای گردشگران نیز همواره جذاب و دیدنی بوده است. بازار سنتی رشت شامل میدان بزرگ، میدان کوچک، چهارسوقها و کاروانسراها است. معماری کاروانسراها و طاقیهای موجود در بازار رشت یکی از جاذبههای توریستی این بازار است.
بعد از ۸۵ سال که خانه میرزا کوچک جنگلی به صورت مخروبهای درآمده بود با پیگیریهای صورت گرفته از سوی بنیاد پژوهشی فرهنگی میرزا کوچک جنگلی در سال ۱۳۸۲ از طرف شورای شهر رشت برای انجام خدمات تاریخی فرهنگی در اختیار بنیاد ذکر شده قرار گرفت. این مکان در استادسرای رشت واقع شده است.
كاروانسرای لات كه نزد اهالی به كاروانسرای شاه عباسی نیز شهرت دارد، در فاصله ۳۵ كیلومتری جنوب شهرستان رشت واقع شده است. این كاروانسرا فاقد كتیبه است.
ولی براساس متنهای تاریخی، به دستور منوچهر خان معتمدالدوله در سال ۱۲۴۶ هجری قمری ساخته شده است. این كاروانسرا حیاطی مربع شكل با هفت صفه و اتاق دارد. دروازه كاروانسرا در ضلع شرقی آن قرار دارد و مصالح آن نیز از آجر و ملات ساروج است.
در میانه جاده رشت-لاكان، در شرق روستای آقا دانا پیر، جنگل انبوه و زیبا دامن گسترده است. چشمه آب شورلاكان در دل این جنگل و در جنوب رشت قرار دارد. آب چشمه در حوضچهای باتلاقی میریزد.
دیوارههای چشمه از رسوبهای آهكی پوشیده شدهاند. آب چشمه به علت وجود نمک فراوان، شور است و به همین سبب آب شور نام گرفته است. مردم منطقه، چشمه را مقدس میدانند و در فصل تابستان برای درمان بیماریهای پوستی با آب چشمه حمام میكنند.
امامزاده هاشم در محلی به همین نام و در ۳۰ کیلومتری جنوب رشت در جاده رشت-تهران واقع است. بنا به گفته رابینو این بقعه در زمان شاهزاده منوچهر خان معتمد الدوله حاکم وقت گیلان به طور گسترده بازسازی شد.
در جریان جنگ جهانی اول و مبارزات میرزا و یارانش این بقعه آسیب فراوان دید و برای آخرین بار زلزله سال ۱۳۶۹ صدمات جدی بر آن وارد ساخت. بقعه امامزاده هاشم در سال های اخیر به طور گسترده بازسازی و مرمت شده و تاسیسات آن گسترش یافته است.
این پل در جاده رشت به صومعهسرا بر رودخانه گازروبارساخته شده و شالوده آن به دوره صفوی و قاجار بازمیگردد. پل گازروبار دارای یک دهانه اصلی و دو دهانه فرعی کوچک است.
مصالح به کار رفته در آن آجر با ملات گچ در طاقها و سنگ ساروج در پایهها است. این پل به دستور حاجی یوسف بگلوری در دوره قاجار بازسازی شد.
این موزه در پارک جنگلی سراوان و در ١٨ کیلومتری جادهی رشت-تهران قرار دارد. بازدید از این موزه فرصت مناسبی برای گردشگران است تا با فضای روستایی خطهی گیلان خو بگیرند و در مورد زندگی و رسوم مردم اطلاعاتی کسب کنند.
این موزه نمونهای کوچک اما واقعی، از نحوهی زندگی و فرهنگ سنتی روستاهای گیلان است. بخش معماری این موزه، مجموعهای است که قدمت بناهای آن به طور متوسط به ١۵٠ سال میرسد. مطالعات گسترده برای مکانیابی مناسب اجرای پروژه انجام شد. پس از بررسیهای فراوان، پارک جنگلی سراوان، به علت دارا بودن توپوگرافی مناسب و مشابه گیلان، دسترسی آسان و وجود تاسیسات زیربنایی مناسب به عنوان محل اجرای پروژه انتخاب شد.
بندر انزلی یکی از شهرهای زیبای شمال ایران که هر سال پذیرای میلیون ها توریست است، جاذبههای دیدنی زیادی دارد و در کنار کمیت، تنوع دیدنیهایش هر گردشگری را به چند روز ماندن در انزلی تشویق میکند. انزلی دومین شهر گیلان با فاصله ۴۰ کیلومتری (نیم ساعته) از رشت است و پنجمین بندر فعال اقتصادی کشور محسوب میشود.
تالاب انزلی به باور کارشناسان محیط زیست یکی از بزرگترین و جالبترین تالابهای دنیا از نظر تنوع زیستی است و در ساحل جنوب غربی خزر و در غرب دلتای سفیدرود، در جنوب شهر انزلی واقع است.
این تالاب وسعتی حدود ۲۸۰ کیلومتر مربع دارد و عمق آن ۱/۵ تا ۲/۸ متر است و جزایر کوچک و بزرگی از آن سر بیرون آوردهاند. این تالاب در زمستان میزبان انواع پرندههای دریایی به ویژه قوهای سفید، غاز، اردک، مرغابی، چنگر و دیگر پرندگان مهاجر است. یکی از جذابیتهای بینظیر تالاب انزلی، نیلوفرهای آبی است که در سراسر تالاب به چشم میخورند.
نیزارها و لالهی دریایی نیز در حاشیه تالاب مناظری دیدنی در اختیار بازدیدکنندگان قرار میدهند. قایق سواری بر پهنه مرداب یکی از مفرحترین لحظات سفر به بندر انزلی است.
پارک بزرگی که در امتداد تالاب وجود دارد با وسعت ۳۵۰۰ متری در سال ۱۳۰۵ ساخته شده است. در شمال این بلوار دو موجشکن معروف انزلی چشماندازی زیبا ایجاد کردهاند.
در حاشیه جنوبی آن امروز غرفههای چای و قلیان در تمام مسیر وجود دارد که محل تجمع جوانان، خانوادهها و گردشگران خصوصا در شبهای تعطیل است.
در فاصله دو پل انزلی و غازیان، کاخ سلطنتی انزلی در وسعتی نزدیک به ۱۵۰۰ متر در کنار ساحل دیده میشود. این کاخ در فاصله سالهای ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۴ و پس از حادثه آتشسوزی کاخ خوشتاریا در کنار کاخ اصلی ساخته شد.
کاخ خوشتاریا متعلق به تاجری روسی بوده که برق را به ایران آورد. کاخ امروزه به موزه نظامی نیروی دریایی تبدیل شده که انواع سلاح گرم و سرد از زمان صفویه به بعد را در معرض تماشا قرار میدهد.
این کشتی تنها شناور سواحل شمالی کشور است که برای مقاصد تفریحی مورد استفاده قرار میگیرد. صرف یک وعده همراه با موسیقی و عبور روی آبهای تالاب انزلی و دریای خزر تجربهای است که ارزش امتحان کردن دارد.
از انواع کبابهای لذیذ، توصیه میشود در انزلی «ترشه کباب» را امتحان کنید که گوشت راسته گوسفند یا گوساله است و در سسی شامل گردوی چرخ کرده، رب انار، پیاز، چوچاق و جعفری برای نصف روز خوابانده شده است.
انواع ماهی شمالی با بهترین طبخ در انزلی پیدا میشود اما ماهی سوف (در فصل مناسب) ماهی سفید و اوزونبرون بهترین گزینهها هستند. بهترین بشقاب پیش غذای انزلی شامل اشپل، گردو و باقالا است. بورانی بادمجان، زیتون و سیر ترشی را در کنار غذا فراموش نکنید! کال کباب، ترشه شامی و خورش از دیگر خوراکهای خوشمزه انزلی هستند.
شنبهبازار انزلی از ۷۰ سال پیش تاکنون به شکل هفتگی در خیابان میرزا کوچک خان برگزار میشود. در این بازار که محل تجمع انزلیچیها و مردم روستاهای اطراف است، همه نوع جنسی عرضه میشود؛ از مرغ و جوجه زنده گرفته تا انواع سبزیهای محلی، انواع ترشی تا کفش و لباس و ابزار کشاورزی به فروش میرسد.
لاهیجان یکی از شهرهای دیدنی در استان گیلان است که با داشتن جاذبههای گردشگری بیشمار در صدر نقاط دیدنی کشور قرار دارد. موقعیت جغرافیایی این شهر در ناحیه کوهپایهای قرار دارد و تپه ماهورهای آن را بوتههای چای پوشاندهاند.
لاهیجان، معروف به عروس شهرهای گیلان، دارای چشماندازها و جاذبههای طبیعی بسیار زیبایی است که همجواری شهر با یکی از زیباترین کوههای منطقه (شیطان کوه) و دسترسی آسان به آن با چشماندازهای کوهپایهای شامل باغهای سرسبز چای و مزارع برنج و چشمههای متعدد آن در سطح ملی در بخش گردشگری سرآمد است.
این کوه سرسبز که در درون شهر قرار دارد، با درختان و شمشادهای کوتاه و سبز پوشیده شده است. این کوه به علت واقع شدن در داخل مجموعه شهری باعث به وجود آمدن چشماندازهای زیبایی شده و گردشگران زیادی را به سوی خود جلب میکند.
در سالهای اخیر با طراحی شهرداری لاهیجان، فضایی در بالای شیطان کوه ایجاد شده که به علت مشرف بودن به شهر به نام بام سبز شناخته میشود.
این محوطه سبز و زیبا به وسیله گذرگاهی از ورودی کوه و میان درختان به آبشار شیطان کوه متصل میشود. مجموعه بام سبز به علت جذابیت و منتهی شدن به مجموعه ارتفاعات مشرف به شهر و باغات چای، تعداد زیادی از دوستداران طبیعت را به خود جذب کرده است. تماشای روزها و شبهای لاهیجان از فراز بام سبز، از دیگر جاذبههای این مجموعه تفریحی است.
در پای شیطان کوه استخری بزرگ به وسعت ۱۷ هکتار قرار دارد که گفته میشود به دستور شاه عباس احداث شده است. استخر دارای جزیرهای زیبا است که توسط یک پل به حاشیه جنوبی آن متصل شده است.
طول حاشیهی این استخر نزدیک به دو کیلومتر بوده که در کنار بلواری زیبا قرار دارد که دورتادور استخر را احاطه کرده و از مراکز دیدنی و تفریحی مهم لاهیجان است.
این آبشار زیبا که از بدنه شیطانکوه به پای کوه سرازیر میشود، به وسیله پمپاژ آب از استخر تغذیه شده و حوضچههایی برای تخلیه و حرکت آب در پایین آن احداث شده است.
در کنار این آبشار یک راه پلکانی تا قله کوه وجود دارد که گردشگران با پشت سر گذاشتن بیش از ۷۵۰ پله که از کنار آبشار و پای کوه آغاز شده و از داخل درختان سرسبز میگذرد به قله کوه و بام سبز میرسند.
تله کابین لاهیجان از دیگر جاذبههای تفریحی است. طول این تله کابین، هزار و ۵۵۰ متر است که از بام سبز به قله تاج خروس کشیده شده و در هر ساعت یک هزار نفر را جابهجا میکند. این تله کابین دو ایستگاه و پنج دکل دارد که اختلاف آن از سطح دریا، ۳۵۰ متر است.
احداث پارک مجهز به رستوران، کافیشاپ و انواع غرفههای آلاچیق و ایجاد فضای مناسب برای گردشگران از دیگر برنامههایی است که برای احداث در ایستگاههای تله کابین در نظر گرفته شده است.
این پارک جنگلی طبیعی در خیابان شقایق (منتهی به دانشگاه آزاد اسلامی) قرار دارد و دارای تعدادی آلاچیق است که مورد توجه گردشگران است.
این پل در غرب لاهیجان در محلهی پردهسر قرار دارد و متعلق به دوره کیاییان است.
لاهیجان مهمترین مرکز کشت و تولید چای ایران به شمار میرود و کلمه چای در ایران با نام این شهر همراه است. انتقال چای ابتدا از جاده ابریشم توسط چینیها انجام میشد و به تدریج کشت و تولید آن در هندوستان رونق یافت و از راههای بازرگانی جنوب به ایران نیز وارد میشد.
برای اینکه کشت و مصرف چای در همه طبقات عمومی شود، سختیها و محدودیتهای زیادی کشیده شد تا سرانجام حاج محمد میرزا قوانلو، ملقب به کاشفالسلطنه به تشویق مظفرالدین شاه به این امر همت گمارد.
این مقبره در حال حاضر یکی از دیدنیهای شهر است که در کنار موزه تاریخ چای قرر دارد. این موزه در سال ۱۳۷۵ به همت سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۷۶۹ ثبت و تبدیل به موزه شد. این موزه از صبح ساعت ۸ تا ۶ غروب، به غیر از دوشنبهها برای بازدید عموم باز است.
مسجد جامع لاهیجان در محله میدان و در کنار بقعه چهار پادشاهان قرار دارد. این مسجد بنابر قولى، یکى از قدیمیترین مساجد لاهیجان است و به دستور کیاسلطان، محمدکیا در سال ۸۹۳ هجری قمری در مکان آتشکدههاى قدیمى بنا شده است. مسجد در سالهاى ۱۳۳۱ و ۱۳۷۰ هجری شمسی بازسازى و توسعه یافته است.
در طرف غربى مسجد، مدرسهاى متصل به مسجد قرار دارد. در این مدرسه چاهى است که میگویند امام حسن (ع) از آن چاه براى وضو ساختن آب کشیده است. مردم پول و طلا در چاه میاندازند و بر لبه آن شمع روشن میکنند.
در فاصله چند متری مسجد جامع قرار دارد . این محل ابتدا مرقد سید خرمکیا یا سید خورکیا، مقتول به سال ۶۴۷ قمری بود. چون سایر سادات کیایی را در جوار مرقد سید کیا به خاک سپردند، این محل به نام چهار پادشاهان؛ مدفن برادران سید هادی کیا یعنی سیدعلی، سیدحسن و سایر شهدایی است که در سال ۷۹۱ هجری قمری در جنگ رشت کشته شدند.
با تمام زیبایی معماری و مسیری پر از جاذبه طبیعتگردی، نشان دیگری از زیباییهای گردشگری گیلان است. این بنای تاریخی در بیرون شهر لاهیجان و در روستای شیخانور، بر سر راه لاهیجان به لنگرود و بر دامنه کوه واقع شده است.
شمالیترین نقطه شهرستان لاهیجان، به دریای خزر و سواحل امیرآباد منتهی میشود که از جذابیتهای زیادی برخوردار است.
معنی نام این روستای زیبا که چشماندازهای زیبایی دارد، لانهی گنجشک است. با گشتوگذار در جنگلهای کوهپایهای روستای چی چی نی کوتی معنای اصلی طبیعت بکر را درک خواهید کرد. طبیعتی که هنوز از گزند ما آدمیان آسیبی ندیده است و هنوز گونههای جانوری مختلف از جمله خرس قهوهای، شغال و روباه و کفتار و نوعی خوک خاکستری در این جنگلها زندگی میکنند. در ضمن تقریبا در پایان فصل بهار و آغاز فصل تابستان نوعی خاص از تمشک وحشی در بیشه زارهای این روستا میروید که قطعا طعم آن را جایی دیگر نچشیدهاید. باشد که این طبیعت بکر و زیبا پاک و بکر و زیبا باقی بماند.
این تالاب به وسعت بیش از هزار و دویست هکتار در ۴۰ کیلو متری شمال شهر لاهیجان و در کنار دریای خزر واقع شده و به دلیل نوع خاص اکوسیستم آن به دور از هر گونه آلودگی زیست محیطی بوده و دارای جاذبههای تفریحی زیادی است.
این تالاب به دلیل اقلیم مناسب، آب شیرین، پوشش گیاهی و مواد غذایی مناسب، زیستگاهی برای پرندگان و آبزیان گوناگون است. همچنین دسترسی مناسب آن نیز میتواند مورد توجه مسافرین و توریستها واقع شود.
راههای متفاوت با چشماندازهای متنوعی برای رسیدن به این تالاب وجود دارد، ولی کوتاهترین مسیر را میتوان از میدان دانشگاه آزاد به سمت روستای سوستان و این تالاب طی کرد. میدان تربیت معلم به سمت سوستان نیز مسیر مناسبی برای طی کردن این مسیر است.
به دلیل مجسمههای زیادی که در شهر وجود دارد، فومن را به عنوان شهر مجسمهها میشناسند. شهرستان فومن یکی از چهار شهرستان اولیه گیلان (پس از ایجاد مفهوم امروزی شهرستان در دوره اصلاحات پهلوی) همچون رشت و تالش و انزلی بوده است. شهرستان فومن یکی از قطبهای گردشگری ایران است. چشم اندازها، دشتها، رودخانهها و کوهستانهای بسیار زیبایی در این شهرستان قرار دارند.
اگر مسیر فومن را به سمت ماسوله در پیش بگیریم، به روستایی ییلاقی و سرسبز میرسیم که گشترودخان نام دارد. آبوهوای این منطقه معتدل و مرطوب است. یکی از جاذبههای زیبای این منطقه آبشاری زیبایی است که به آبشار دوقلو معروف است.
این آبشار با شهر فومن حدود چهارده کیلومتر فاصله دارد و اگر از محله پیرسرا حدود دو ساعت به پیادهروی در جنگل بپردازید به این آبشار زیبا میرسید. این آبشار زیبا و طبیعت فوقالعادهای که دارد مکانی شادی بخش و بسیار زیبا را برای گردشگران فراهم ساخته است.
این آبشار در مسیر فومن به ماسوله و در نزدیکی شهر تاریخی ماسوله قرار دارد. ارتفاع این آبشار حدود شش متر است و در ارتفاع ششصد و هفتاد متری از سطح دریا واقع شده است .
ریزش آب و فشار آن باعث شده تا استخری در پای این آبشار به وجود آید که بسیار تماشایی است. این آبشار به دلیل قرار گرفتن در جنگل و احاطه شدن توسط درختانی انبوه منظرهای شگفت را به وجود آورده است که نظر هر رهگذری را به خود جلب میکند. در نزدیکی این آبشار استراحتگاه و قهوهخانههایی ساخته شدهاند که مسافرین و گردشگران میتوانند با مراجعه یه این استراحتگاهها هم خستگی از تن به در کنند و هم از مناظر زیبا و بکر این منطقه بهرهمند شوند.
این روستا از توابع فومن است و قدمت تاریخی آن، به عنوان محلی برای زندگی انسانها، به قرن هشتم هجری قمری بازمیگردد. ماسوله هم نزدیک به دریاست و هم قریب هزار و پنجاه متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آبوهوای آن آمیزهای از لطافت هوای کوهستانی و رطوبت هوای دریا است. بازار ماسوله که مرکز تجارت ماسوله است، بازاری بدون سقف است با چند طبقه که منظرهی جنگل را رو به روی خود دارد؛ با دکانهای چموشدوزی، آهنگری، چاقوسازی، نانوایی، بقالی و ... .
از جاذبههای تاریخی ماسوله کهنه ماسوله است که در محلی بالاتر از محل کنونی روستا قرار دارد. کهنه ماسوله روی تپهای قرار دارد و آثار پایه دیوارهای بناهای سنگی روی آن قابل رویت است. ماسوله دارای معماری زیبا و منحصر به فردی است. محوطه جلوی خانهها و پشت بامها هر دو به عنوان پیادهرو استفاده میشوند. خیابانهای کوچک و پلههای بسیار به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمیدهند. معماری ماسوله در یک جمله توصیف میشود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است. ساختمانها معمولا از دو طبقه تجاوز نمیکنند.
گیلان در دوران قدیم به دو منطقهی بی یه پس (Beeye Pas) و بی یه پیش تقسیم میشد. فومن تا سال ۹۵۱ خورشیدی مرکز گیلان بی یه پس یا گیلان غربی به شمار میرفت. انتخاب فومن به عنوان مرکز حکومت، حکمرانان را بر آن داشت تا قلعهی مستحکمی برای دفاع از حوزهی استحفاظی خود بسازند، تا هم محل استقرار حکومتیان باشد و هم کاربرد نظامی داشته باشد.
قلعه رودخان نمونهی برجستهی یک قلعهی کوهستانی است. قلعههای کوهستانی معمولا در بالاترین نقطهی کوه ساخته میشدند. اگر میخواهید یک قلعهی نسبتا استوار را که سعی در مرمت آن صورت پذیرفته ببینید، توصیه میکنیم از سفر به قلعه رودخان غافل نشوید.
ساحل چمخاله لنگرود با شرایط زیبا و دلپذیر خود در دنیا کمنظیر است؛ چرا که گفته میشود در دنیا دو شهر ساحلی به شکل دلتا وجود دارد که این حالت آب و هوای دلپذیر را پدید میآورد و لنگرود یکی از این دو شهر است.
چَمخاله، منطقهای ساحلی بسیار زیبا و منحصربهفرد در استان گیلان است که در حدود ۱۰ کیلومتری شرق لنگرود، ۲۰ کیلومتری شرق لاهیجان و ۳۹ کیلومتری غرب رودسر قرار دارد. چمخاله دارای یکی از بهترین سواحل ماسهای است که همه ساله در فصلهای بهار و تابستان پذیرای جمع کثیری از مسافران و توریستها است.
یکی از نقاط دیدنی استان گیلان و شهرستان تالش پارک جنگلی گیسوم است. مسیر زیبا و دیدنی در میان درختان سر به فلک کشیده تونلی جنگلی را ایجاد کرده که دل هر بینندهای را با خود میبرد.
در جنوب گیسوم، رضوانشهر به فاصله ۱۴ کیلومتر و در شمال شهر هشتپر (تالش) با فاصله حدود ۲۰ کیلومتر قرار دارد. جاده گیسوم تونلی جنگلی را با نسیم خنک کوهستانهای تالش در هم آمیخته تا تن و جان هر رهگذری را آرامش بخشد و روحش را آسایش دهد. گیسوم جایی است که جنگل و دریا به هم و سحر طبیعت به اوج خود میرسد. مغازههای مختلف و ساحل زیبای آن برای شنا نیز جذابیت آن را دو چندان کرده است.
طرح پارک جنگلی سفیدآب رودسر با اهداف توسعه صنعت توریسم در استان و استفادههای تفرجی و تفریحی و حفاظت و حمایت از جنگل تهیه و طراحی شده است. این پارک، منطقهای با وسعت ۳۹۴۳ هکتار است که قسمت اعظم آن کوهستانی و میانبند است. در ادامه به جاذبههای توریستی این منطقه اشاره میکنیم.
جاده ارتباطی تا مرکز طرح و وجود آب معدنی سجیران، فضای سرسبز، مراتع و جنگل روح پرور و نزدیکی آن به مراکز خدماتی اداری از قبیل شورای اسلامی و پاسگاه و… از جمله مهمترین جاذبههای گردشگری این منطقه است. همچنین وجود رودخانه پلرود به طول ۶۵ کیلومتر و درختان تنومند توسکا، ممرز و گردو و… و آواز دلنشین پرندگان خوش خوان جلوه نشاط آوری به منطقه داده است.
وجود ایستگاه اسب سواری، دوچرخه سواری، کاخ رضاخان، مسجد محمودامیربنده متعلق به دوره قاجاریه در امیربنده کلاچای از دیگر جاذبه های توریستی پارک جنگلی سفیدآب است.
استان گیلان یکی از محبوبترین استانهای کشور برای گردشگران، چه داخلی و چه خارجی است. سوغات این استان نیز بسیار معروف و شناخته شده هستند و از انواع صنایع دستی مانند حصیربافی و نمدمالی گرفته تا نانها و شیرینیهای محلی را شامل میشوند.سوغات
این شیرینی سنتی گیلانی، که تهیهی آن برای افطار در ماه مبارک رمضان مرسوم است، سابقهی زیادی دارد و در برخی مناطق، رشتهریزی (اصطلاح محلی برای پخت این شیرینی) شغل خانوادگی است. مواد اصلی تشکیلدهندهی این شیرینی، شیر، آرد برنج، مغز گردو، هل، دارچین و شکر است.
برای تهیهی رشتههای این شیرینی، ابزار مخصوصی وجود دارد که به شانهی رشتهریزی معروف است. شانهی رشتهریزی، قیفی از جنس برنج است که ۶ لولهی باریک و منظم دارد.
برای سرخ کردن رشتهها نیز از سینی مسی استفاده میشود و هرچه خلوص بالاتری داشته باشد، در کیفیت شیرینی هم مؤثر است. پخت رشته خشکار چندین مرحله دارد؛ آماده کردن رشتهها، قرار دادن خشکار (محتویات داخلی شامل هل و گردوی خرد شده) لای رشتهها، سرخ کردن و قرار دادن در شربت تهیه شده از آب و شکر به همراه دارچین.
این شیرینی چرب و بسیار شیرین که معمولا در کنار چای مصرف میشود، در محلهای عرضه به دو صورت، قابل خریداری است؛ داغ و آمادهی مصرف و به شکل خام یعنی رشتههایی که درونشان را پر کردهاند. اگر رشته خشکار را خام خریداری کنید، باید مراحل سرخ کردن و شربت دادن را در منزل انجام دهید.
باقلوا نوعی شیرینی است که در تهیهی خمیر آن از شیر و زردهی تخممرغ استفاده میشود و لایهای میانی دارد که از خردشدهی برخی مغزها مانند گردو، بادام و پسته، طعمدهندههای طبیعی و پودر قند تشکیل شده است. این نوع شیرینی را پس از پختن به شربت مخصوصی آغشته میکنند. در استان گیلان، با توجه به فراوانی گل یاس برخلاف باقلوای رایج که مغز به کاررفته در آن، با هل معطر میشود، بادام مورد استفاده در باقلوا را با گل یاس معطر میکنند.
بادام پوست گرفته را پس از این که به خوبی خشک شد، در ظرفی دربدار میریزند و مقداری گل یاس روی آن قرار میدهند. روز بعد، یاسهای پلاسیده را با گلهای تازه تعویض میکنند. این کار تا زمانی که بادام، عطر یاس بگیرد، ادامه دارد. بادام معطر به همراه پودر قند چرخ شده، در باقلوا استفاده میشود.
حلوای محلی استان گیلان است که مورد توجه مسافران قرار دارد. نوع مرغوب این حلوا که زنان روستایی در دیگهای مسی سفید کرده میپزند، بسیار خوشرنگ است. برای تهیهی این حلوا ابتدا مقداری «به» پوستگرفته و خردشده را به همراه آب و مقداری شکر میپزند تا آب آن کاملا جمع شود. سپس بههای پخته را میکوبند و به همراه شکر و روغن حیوانی تفت میدهند. در انتهای تفت دادن، خلال بادام و هل کوبیده را نیز مخلوط میکنند. زمانی که حلوا به شکل تودهای منسجم درآمد و از ظرف جدا شد، آن را پهن کرده، با پودر پسته تزیین میکنند و به شکل لوزی برش میزنند.
پخت این نان محلی برای روز سیزدهبدر در بسیاری از مناطق استان گیلان مرسوم است و در برخی از شهرستانها مانند آستانهی اشرفیه، رواج بیشتری دارد. خمیر این نان، با استفاده از کدوی پخته، مخلوط آرد گندم و آرد برنج، پودر تخم خرفه و مقداری نمک تهیه میشود و برای آماده شدن به ورز دادن زیادی نیاز دارد.
این نان محلی روی «گمچ» پخته میشود. گمچ نوعی ظرف سفالی است که آن را وارونه روی آتش میگذارند و بر پشت آن، نان میپزند.
از نانهای سنتی گیلان است که به نام خاستگاهش، روستای تاریخی تمیجان از توابع رودسر، نامگذاری شده است. خمیر این نان که آماده کردن آن روش مخصوصی دارد، از آرد برنج تهیه میشود. نان تمیجان، بیضیشکل و باریک است و روی تابهای چدنی به نام ساچ پخته میشود.
پخت این نان در مناطق روستایی استان، در برخی ایام رواج بیشتری دارد. در روزهای عید برای پذیرایی از مهمانان پخته میشود و معمولا به همراه حلواشکری مصرف میشود. در اولین شب جمعهی ماه رجب که به شب آرزوها مشهور است، قبل از غروب آفتاب، این نان را میپزند و همراه کمی حلوا یا تعدادی خرما بین همسایهها و خویشاوندان پخش میکنند. این نان محلی شیرین، در بازارهای هفتگی شهرهای مختلف استان، عرضه میشود.
این پنیر از محصولات لبنی مورد علاقهی مردم گیلان است که مسافران و گردشگران نیز از آن استقبال میکنند. این پنیر زرد و پرچرب، در میان انواع پنیرهایی که در ایران تولید میشود از نظر طعم بینظیر است و با بهترین پنیرهای کشور فرانسه رقابت میکند. برای تهیهی این پنیر، از شیر گوسفند تازه دوشیدهشدهای استفاده میکنند که هنوز گرم است و خامهی آن را نگرفتهاند. یکی دیگر از مراحل تولید این پنیر که نقش مهمی در کیفیت و طعم آن دارد، عملآوری آن در پوست گوسفند است.
تولید پنیر سیاهمزگی به روش سنتی در منطقهی سیاهمزگی از توابع شهرستان شفت استان گیلان رواج دارد و دامداران معمولا در شش ماههی دوم سال، این پنیر را تولید میکنند. در این نوع پنیر، هر چه مدت بیشتری از تولید آن بگذرد، کیفیت آن بهتر میشود و به همین دلیل پنیر کهنه نسبت به پنیر تازه، قیمت بیشتری دارد. پنیر سیاهمزگی، علاوه بر اینکه در مناطق تولیدکننده، قابل خریداری است در بازارهای هفتگی سایر شهرهای استان نیز عرضه میشود.
شهرستان رودبار، جنوبیترین شهرستان استان گیلان، به داشتن باغهای زیتون شهرت دارد. کشت زیتون در رودبار سابقهی زیادی دارد و در سفرنامهی ناصرخسرو به آن اشاره شده است.
شهرستان آستانهی اشرفیه با تولید ۸۰ درصد بادام زمینی کشور، قطب تولید این محصول در کشور است. شغل بسیاری از مردم در این شهرستان، کشت و فرآوری بادام زمینی است.
فصل کاشت بادام زمینی، از اوایل اردیبهشت تا نیمهی خرداد است و برداشت آن از اواسط شهریور تا اواخر مهر انجام میشود. بادام زمینی آستانهی اشرفیه، مرغوبترین نوع بادام زمینی در کشور و داشتن دانههای درشت و طعم خوب، از ویژگیهای آن است.
از صنایع دستی بومی و اصیل استان گیلان است که در بیشتر مناطق استان رواج دارد. الیافی که برای بافت حصیر در استان گیلان استفاده میشود از «کلوش» (ساقهی برنج) یا از ساقهی نیها و گیاهان خودرویی که در کنار مردابها و مناطق مرطوب رشد میکنند، تهیه میشود.
البته رونق حصیربافی در استان، باعث شده تا برای تهیهی الیاف حصیربافی، قسمتی از مزارع استان به کاشت گیاه کنف، اختصاص پیدا کند.
از آنجایی که کشاورزان گیلانی در روزهایی که کار کشاورزی سبکتر است، به حصیربافی مشغول هستند و زنان روستایی نیز در بیشتر روزهای سال، حصیربافی میکنند، این هنر از نظر تعداد شاغلین در بین مشاغل خانگی، رتبهی سوم را در استان دارد.
در استان گیلان، زیراندازهای حصیری طرحدار و ساده با استفاده از دستگاه حصیربافی که شبیه دار زمینی است بافته میشوند و بافت انواع ظروف و کلاه حصیری با دست انجام میشود. در سالهای اخیر، صنایع دستی زیرمجموعهی حصیربافی مانند مرواربافی و بامبوبافی نیز در استان گیلان رونق گرفته است.
از رودوزیهای سنتی ایران است که با نام قلابدوزی رشتی نیز شناخته میشود و روشی برای تزیین پارچه با نخهای ابریشمی است. قدمت این هنر در استان به درستی مشخص نیست ولی با توجه به اسناد تاریخی، همزمان با رونق بافت پارچههای ابریشمی در طبرستان و گیلان، رشتیدوزی نیز رواج داشته است.
در گذشته بهترین نوع ابریشم ایران در گیلان تولید میشده و همین مطلب، دلیل رواج رشتیدوزی بوده است. نمونههایی از پارچههای قدیمی که با رشتیدوزی تزیین شدهاند، در موزهی آستان قدس رضوی نگهداری میشود و این هنر گیلانی در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی ثبت شده است.
رشتیدوزی معمولا روی پارچهی ماهوت انجام میشود که نوعی پارچهی پشمی ضخیم و پرزدار است و بافت ظریفی دارد. رشتیدوزی به سه روش ساده، برجسته و معرق دوخته میشود و ابزار ویژهای دارد. نوک قلاب مخصوص آن که دستهاش چوبی است، منحنی نیست و بریدگی دارد و به گیرهی چوبی آن، جریده میگویند.
در گذشته علاوه بر تزیین لباس و لوازم پارچهای منازل با رشتیدوزی، از این روش برای تزیین روکش مزار بزرگان نیز استفاده میشد. مسافران در سفر به استان گیلان میتوانند علاوه بر پرده، زیرانداز، سجاده، لباس و کلاه، رومیزی و روتختی تزیینشده با رشتیدوزی، پاپوشهای زنانهای را که رویهی آنها به این روش تزیین شده، خریداری کنند.
نمدمالی روش تولید نمد است و نمد، زیراندازی سنتی است که با پشم تولید میشود. نمدمالی، قدیمیترین روش تولید زیرانداز و از دشوارترین صنایع دستی است.
از آنجایی که نمد، زیرانداز مناسبی برای مناطق مرطوب و بارانی است، تهیهی نمد از پشم بهارهی گوسفند، در مناطق روستایی اطراف دریای خزر، سابقهی زیادی دارد.
در نمدمالی، عمل بافتن انجام نمیشود و با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت در محیط قلیایی، شرایط در هم تنیده شدن الیاف پشمی را مهیا میکند.
نمد، غیر از زیرانداز استفادههای دیگری نیز داشته و دارد. در گذشته، کلاه و لباس نمدی رواج داشته است و امروزه کاربرد تزیینی نیز دارد.
گفتنی است با سفر به این استان سرسبز روح و روان خود را آرام کنید.
انتهای پیام/ز