به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛  پاسخ سوالاتی که کاربران باشگاه خبرنگاران در قسمت «کلینیک آنلاین» مطرح کرده بودند، منتشر شد.

شما هم می‌توانید با مراجعه به کلینیک باشگاه خبرنگاران و طرح سوالات خود، پاسخ را از پزشکان مربوطه دریافت کنید.

سوال های شما در زمینه «پرخاشگری » را   دکتر محمد رضا خدایی روانپزشک پاسخ داد.

سوال: علل پرخاشگری،  راه‌های درمان و پیشگیری از آن چیست؟ 

جواب: بیشترین علت پرخاشگری ناکامی است؛ حتی احساس ناکامی می‌توند موجب پرخاشگری شود در حالی‌که ممکن است هیچ ناکامی‌ای وجود نداشته باشد.

علت‌های ژنتیکی، اختلال شخصیتی، علل محیطی، شرایط بد زندگی مثل بیکاری، ترافیک هم مطرح است.

اشکالات شناختی و بروز برخی خطا‌های شناختی به دلیل عدم آگاهی از شرایطی که فرد در روز با آن‌ها مواجه می‌شود هم از دیگر عوامل بروز پرخاشگری است. مصرف مواد مخدر یا روانگردان هم در ایجاد پرخاشگری موثر است. تغذیه نامناسب هم اثر دارد؛ برای مثال مصرف بیش از حد کافئین یا چربی در بروز پرخاشگری و استرس موثر هستند. 

مدیریت پرخاشگری و آموزش رفتار‌های پرخاشگرانه می‌تواند از بروز دوباره آن جلوگیری کند؛ برای مثال اگر کودک یاد بگیرد با داد زدن می‌تواند به خواسته خود برسد، پرخاشگر می‌شود.

سوال: غذای ضد پرخاشگری چیست؟

جواب: چهار نوع کم خونی شامل کمبود ویتامین B۶، B۱۲، کمبود اسیدفولیک و کمبود آهن وجود دارد. در حقیقت کمبود ویتامین‌ها در بروز پرخاشگری موثر هستند؛ مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین ها، آهن و اسید فولیک در کنترل پرخاشگری موثر است؛ البته رعایت دیگر موارد هم ضروری است.

سوال: متاسفانه به شدت پرخاشگر شده‌ام؛ مخصوصا در مواقعی که گرسنه هستم یا قند خونم پایین است؛ قدرت شنیدن صحبت‌های طرف مقابل را ندارم و دوست دارم سریع پاسخ دهم.

جواب: هر چیزی که با مغز در ارتباط است، می‌تواند در بروز پرخاشگری موثر باشد؛ ضربه مغزی، افزایش یا کاهش فشار خون نیز موثر است؛ گرسنگی و کاهش قند خون نیز در پرخاشگری افراد تاثیر زیادی دارد.

سوال: آیا کم خونی مینور باعث پرخاشگری می‌شود؟

جواب: خیر کم‌خونی مینور ارتباطی با پرخاشگری ندارد.

سوال: آیا بالا رفتن فشار خون باعث پرخاشگری می‌شود؟ 

جواب: بله، فشار بالای خون در ایجاد و افزایش پرخاشگری موثر است. 

 سوال: من هر شب عصبی می‌شوم، راه درمان چیست؟

 جواب: ممکن است به دلیل انتظاراتی باشد که ما در ذهن خود از منزل داریم؛ انتظار شرایط بهتری را در منزل داریم که محقق نشده است در این صورت شرایط را بررسی یا انتظارات خود را تغییر دهید؛ ممکن است به دلیل خستگی روزانه باشد که در این زمینه خواب کوتاه در میان روز توصیه می‌شود؛ تغذیه غیر اصولی، مصرف فست فودها هم می‌توانند در بروز پرخاشگری موثر باشند؛ برنامه غذایی خود را بررسی کنید. 

سوال:  چگونه می‌توان با جوان لجباز و پرخاشگر و درس نخوان رفتار کرد؟

جواب: سن فرزند مهم است؛ اما به طور کلی فشار و الزام برای درس خواندن نتیجه زیادی به همراه ندارد؛ برنامه ریزی تحصیلی، ایجاد انگیزی برای درس خواندن و داشتن محیطی شاداب در منزل در کاهش پرخاشگری نوجوانان موثر است.

سوال: بیشتر اوقات عصبی می‌شوم به خصوص وقتی بیرون می‌روم و می‌بینم که خیلی‌ها بیکار هستند. راه حل چیست؟

جواب: شرایط اجتماعی و محیط اطراف یکی از عوامل بروز پرخاشگری است؛ اما باید بدانید که نوع رفتار شما تنها به شخصیت خود شما لطمه می‌زند؛ حل بساری از رفتار‌های غلط در انسان به خود فرد باز می‌گردد که بتواند آن‌ها را کنترل کند.

سوال: دختری ۳۵ ساله هستم که بیشتر اوقات عصبی هستم  و حالت پرخاشگری دارم؛ 2 ظرف که به هم می‌خورد در سرم انعکاس بدی دارد؛  سردرد عصبی و کم کاری تیروییددارم.

جواب:کم کاری یا پرکاری تیروئید در بروز پرخاشگری موثر است؛ اما نباید تمام این امر را به این علت دانست؛ به خود بیشتر آرامش دهید و سعی کنید در برابر شرایط محیط سخت نگیرید؛ انجام مشاوره و درمان کم‌کاری تیروئید هم به شما توصیه می‌شود.

سوال: متاسفانه همسرم سال گذشته برادر جوانش را از دست داد؛ پسر ۸ ساله‌ای دارم؛ همسرم با هر اتفاقی شروع به دعوا و سرو صدا می‌کند و آرامش ما و پسرم را به هم می‌ریزد؛ لطفا راهنمایی کنید و اینکه من چگونه رفتار کنم؟

جواب:  رفتار های در منزل به شدت می‌تواند در بروز و افزایش پرخاشگری موثر باشد؛ راه‌های درمان و کاهش پرخاشگری در ابتدا گفته شد؛ تنها به خاطر داشته باشید که بزرگترین الگوی فرزندان، والدین هستند؛ نوع رفتارهای پدر و مادر مستقیما بر فرزند اثرگذار خواهد بود؛ سعی کنید همواره در منزل آرامش برقرار باشد.  

سوال: جوانی ۲۸ ساله دارم که ازسن ۱۱ سالگی کارکرده وبسیارپرجنب وجوش است، ولی روز‌هایی که تعطیل یا بیکار است و یا برنامه‌ای ندارد بهانه گیر و پرخاشگرمی‌شود؛ مشکل مادی هم ندارد؛ چه باید کرد؟

جواب: عواملی که در ابتدا مطرح شد به عنوان دلایل بروز پرخاشگری است؛ پرخاشگری لزوما ارتباطی با وضعیت مالی ندارد. 

پرخاشگری در کودکان 

سوال: دختر ۸ ساله دارم خیلی پرخاشگر است مدام ایراد می‌گیرد. گریه می‌کند. با مادر و برادرش دعوا می‌کند؛  با قهر کردن و کم کردن محبت و چیز‌هایی که مورد علاقه او است با او مقابله می‌کنیم؛ آیا صحیح است. در مقابل چه روش‌هایی باید انجام داد تا این رفتارش را کنار بگذارد؟

جواب: باید بدانید که کودکان با بزرگسالان متفاوت هستند و نمی‌توان رفتار کودک را با رفتار‌های بزرگسالان مقایسه کرد؛ رفتارهایتان نبایدحالت دستوری داشته باشد. همچنین باید حوصله داشته باشید. قهرکردن یا کم کردن محبت در بیشتر اوقات نتیجه معکوس خواهد داشت؛ تکالیفی را برای کودک تعریف کنید و برای کار‌هایی که از فرزند می‌خواهید انجام دهد؛ برنامه ریزی کنید و در صورتی که طبق برنامه عمل کرد به او جایزه بدهید. همچنین سعی کنید علت لجبازی و بهانه گیری کودک را از خود او بپرسید.

 سوال: من  پسری۵ ساله دارم که بعضی روز‌ها به خاطر مسائلی از قبیل: خراب شدن خانه سازی‌اش فریاد می‌زند و پرخاشگری می‌کند، اما بعضی روز‌ها هم کمتر داد می‌زند؛ یک  خواهر یک سال و نیمه هم دارد ؛ البته فعلا به توصیه روانپزشک روزی یک چهارم رسپریدون یک میلی گرم می‌خورد.

جواب: بهتر است بدانید که پرخاشگری دوره‌ای مخصوص دارد؛ ولی بیشتر حالت پرخاشگری  کودکان ممکن است به خاطر محیط اطراف باشد؛ همچنین ممکن است با آمدن خواهر کوچک‌تر احساس حقارت داشته باشد که این هم یکی از عوامل بروز پرخاشگری است؛ به این رفتار‌ها اصطلاحا مطرح شدن منفی گفته می‌شود. کودک احساس می‌کند از راه پرخاشگری، غرغر زدن و زودرنجی می‌تواند خود را مطرح کند. 

همچنین سعی کنید در بازی هایی که فرزندتان می‌کند تنوع دهید؛ خراب شدن خانه سازی در حقیت احساس ناکامی را در وی بیشتر می‌کند.
در این میان گاهی هم پدر و مادر‌ها برای برخی از مسائل با یکدیگر پرخاش می‌کنند؛ طبیعی است که کودک این برخورد‌ها را آیینه‌وار انجام خواهد داد؛ قاضی قرار دادن کودکان هم باعث پرخاشگری آن‌ها می‌شود.

مصرف دارو ممکن است به بهبود رفتار‌های وی کمک کند، اما به خاطر داشته باشید که با عملکرد نامناسب در منزل؛ دارو اثری نخواهد داشت.

 سوال: پسر 6 ساله‌ای دارم که خیلی زود عصبانی می‌شود. تکالیف خود را با کلی آزار دادن ما انجام می‌دهد؛ در برابر خواسته‌های منطقی ما مقاومت می‌کند لطفا‍ً بنده را راهنمایی کنید.

جواب: متاسفانه بعضی از ما؛  بچه‌ها را آدم‌های بزرگسالی تصور می‌کنیم که تنها از نظر ظاهری کوچک شده‌اند؛ فکر می‌کنیم که کودکان هم رشد روانی، اجتماعی و عقلی را داشته‌اند در حالی که کودکان از چنین رشدی برخوردار نیستند.
کودک تا سن هفت یا هشت سالگی خودمحور است و احساس می‌کند همه اطرافیان او باید مطیعش باشند؛ اگر دستوری به او می‌دهید یا از او خواسته‌ای دارید احساس می‌کند آزادی‌اش سلب شده است و به همین دلیل مقاومت می‌کند.
بهترین کار این‌است که برای فعالیت‌های کودک زمان بندی کنید؛ زمان تلویزیون، زمان نقاشی یا زمان درس و زمان بازی را برایش تنظیم کنید و برای اجرای این برنامه فشاری به کودک وارد نکنید.
باید بدانید که خواسته‌هایی که از نظر ما منطقی است؛ ممکن است از نظر کودک منطقی نباشد.

سوال: یک دختر ۸ ساله دارم خیلی پرخاشگر است بهانه گیری وگریه می‌کند؛ خیلی لج باز است در هر موردی  لج و گریه می‌کند. چه روش‌هایی باید انجام داد تا این رفتارش را کنار بگذارد.

جواب: باید دید که دختر شما تک فرزند است یا خیر؛ رفتار کودک را با رفتار بزرگسالان مقایسه نکنید؛ سعی کنید زمان بیشتری را در کنار او سپری کنید؛ برای فعالیت‌های کودک برنامه ریزی کنید و از او با لحنی آرام بخواهید این فعالیت‌ها را انجام دهد؛ برای انجام آن فعالیت‌ها هم زور و فشاری نباشد.
اختصاص زمانی برای بازی کردن، مسافرت حتی مسافرت‌های کوتاه مدت یک روزه یا نیم روزه هم کمک زیادی می‌کند.
بیشتر با کودک مانوس شوید و در همین زمان از وی بخواهید علت بهانه‌گیری‌ها و لج‌بازی‌هایش را به شما بگوید. 

سوال: دختری دارم ۷ ساله در منزل  با مادرش و من  پرخاشگر است  و  با مادرش بیشتر مواقع دعوا می‌کند، ولی در  محیط بیرون کم رو و خجالتی است؛ از طرفی  در  محیط مدرسه و در  کلاس کمتر یک جا می‌نشیند و معلم را  اذیت می‌کند. 

جواب: همه کودکان مشابه یکدیگر نیستند؛ بر اثر وراثت یا شرایط محیطی ممکن است کودکان با یکدیگر تفاوت‌هایی داشته باشند؛ بعضی تنوع طلب؛ برخی خجالتی و برخی دیگر پرتحرک هستند، اما همه این‌ها طبیعی است.
بعضی از کودکان همیشه خجالتی هستند؛ کودکانی که در اجتماع احساس ترس یا حقارت می‌کنند. کودک شما هم ممکن است در محیط‌های ناآشنا احساس ترس، خجالت یا دوری گزینی داشته باشد، ولی در دلش خیلی مسائل وجود دارد که بخواهد بیان کند و دوست دارد دیگران آن‌ها را بدانند.
مشابه فنری که بسته است و ناگهان باز می‌شود؛ در جا‌های که این کودکان احساس به اصطلاح خودمانی می‌کنند مثل فنری که باز شده عمل می‌کنند؛ این کودکان مثل ضبط صوت حرف‌‎‌ها را در ذهن خود ضبط می‌کنند؛ اگر در جایی به آن‌ها خجالتی بگویند؛ فورا در جایی که احساس راحتی می‌کنند آنرا بیان می‌کنند و سعی می‌کنند خجالتی به نظر نرسند.
بهتر است در این مواقع از قضاوت آن‌ها خودداری کنیم؛ به کودک گفته نشود چرا در آنجا خجالتی بودی، اما اینجا شلوغ می‌کنی؟
سعی شود توانمندی‌های کودک نشان داده شود؛ از نقاشی فرزند خود تعریف کنید؛ البته تعریف هم اندازه‌ای دارد؛ تعریف‌مکرر در کودکان خجالتی این حس را در آن‌ها ایجاد می‌کند که این تعارف مصنوعی و غیر حقیقی است.

انتهای پیام/