به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، شهرستان مشگین شهر در دامنه کوه سبلان یکی از قطب های گردشگری استان اردبیل است که شهرت آثار تاریخی و طبیعی آن از مرزهای کشور گذشته و وجهه ای جهانی یافته است.

مشگین شهر همچنان که از نامش پیدا است از اولین مناطق شکل گیری تمدن در محدوده استان اردبیل است. تا جایی که این روزها کاوش های باستان شناسی تمدن های هفت هزارساله در این منطقه را از دل خاک بیرون می کشند.

نام قدیمی این شهر «خیاو میمند» و «وراوی بوده» اما در سال ۶۰۵ میلادی که گرجستان این بخش از ایران را تصرف کرده‌ بود، یکی از امیران گرجی به نام بیشکین، این شهر را به نام خود نام‌گذاری کرد و به مرور زمان با برگزیدن اسم مشکین بر این شهر، تاریخ آن را به سال ۱۳۱۶ ه ش یا حداکثر به دوره حکومت بیشکین گرجی رساندند در حالی که قدمت این شهر به دوره های ما قبل تاریخ و هزاره های اول قبل از میلاد مسیح می رسد.

در عین حال مشگین شهر میراث دار طبیعتی غنی و مثال زدنی است. ارتفاعات سبلان، آب های گرم معدنی، باغات میوه که عطر سیب قرمز و انگور طلایی را تداعی می کند و شیروان دره نمونه هایی از طبیعت بکر در شهری است که سال گذشته یکی از مقاصد اصلی گردشگران نوروزی اردبیل محسوب می شد.

تمدن هفت هزار ساله در پیرازمیان

منطقه باستانی و تاریخی معروف به "شهریری" با بیش از ۴۰۰ هکتار وسعت در شمال غربی روستای پیرازمیان در ۳۱ کیلومتری شرق شهرستان مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار داشته و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و "قوشا تپه" تشکیل می شود.

به عقیده باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی قدمت قلعه و معبد این منطقه باستانی به هزار و ۴۵۰ سال قبل از میلاد و منطقه "قوشا تپه" به هفت هزار سال پیش از میلاد می رسد.

قبل از هزاره اول، در دوران نوسنگی این محل مسکونی بوده و بخشی از تمدن درخشان منطقه در این نقطه متمرکز بوده است.

مقبره شیخ حیدر آرمگاه پدر شاه اسماعیل صفوی

این بنا منصوب به شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل اول بوده و از قسمت بیرون به شکل برج مدور و از قسمت درون به شکل ۱۲ ضلعی و در دو طبقه قسمت زیرین سردابه و قسمت فوقانی بصورت برج مدور با ارتفاع ۱۸.۵ متر و قطر ۱۰.۵ متر است.

 مقبره شیخ حیدر که در تاریخ ۱۳۱۱ شمسی با شماره ۱۸۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده از خارج با کاشیهای فیروزه ای رنگ مزین به آیات ۲۷، ۲۸، ۲۹ سوره فتح و همچنین لفظ جلاله الله در اشکال مختلف و با خطوط کوفی بنائی مزین شده است. و تداعی معماری عهد صفوی است.

در مورد قدمت بنا و تاریخ احداث آن اظهارات گوناگونی ابراز شده از آن جمله دونالد ویلبر معتقد است این بنا از آثار قرن هفت و هشت هجری قمری است و در دوره صفویه به تکمیل و کاشیکاری آن همت گماشته اند.

قلعه قهقهه

قلعه قهقهه در دهستان یافت از توابع بخش مرادلو و در نزدیک روستای کنچوبه و قره آغاج بوده و در فاصله ۸۰ کیلومتری شمال مشگین شهر قرار دارد. قلعه قهقهه در منطقه قره داغ و با ارتفاع تقریبی ۱۲۰۰ متر از سطح دریا، دیوارهای بلند طبیعی و در میان صخره ها واقع شده است.

دور تا دور قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکل طبیعی بوده که گویی به دست بشر صخره ها پیرایش یافته است. وقایع و حوادثی که مورخین در مورد قلعه قهقهه ذکر کرده اند بیشتر مربوط به دوران صفویه است اما این بدان معنی نیست که قلعه در دوره صفویه ساخته شده است.

طبق تحقیقات باستان شناسی استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می رسد. از سال ۱۳۸۰ با همت مدیران میراث فرهنگی استان و میراث فرهنگی در جهت احیاء و مرمت قلعه گامهای مؤثری برداشته شده که اصلاح مسیر صعود به قلعه و مرمت سر در ورودی آن از جمله این اقدامات است.

 راه ورودی این قلعه به عنوان یک قلعه نظامی از ضلع شمالی آن بوده و در دو طرف دروازه ورودی دو برج قرار دارد. عرض در ورودی ۲.۵ متر است و از جنس سنگ و آجر با طاق هلالی شکل که هنوز هم پابرجاست.

مهمترین ویژگی قلعه قهقهه زندانی کردن امیران و شاهزادگان صفوی بویژه اسماعیل میرزا فرزند شاه طهماسب یکم صفوی یا به عبارت دیگر شاه اسماعیل دوم دومین پسر ارشد شاه طهماسب یکم سلطان قزلباشها و حتی پادشاهانی از کشورهای دشمن در هنگام جنگ است.

از دیگر زندانیان مشهور دژ، خان احمد گیلانی والی گیلان بود که در سال ۹۷۵ ق بر اثر شورش دستگیر و در زندان قهقهه زندانی شد ولی چون والی گیلان بود شعری سروده و تسلیم شاه طهماسب کرد.

پارک جنگلی 

در حاشیه غربی رودخانه خیاوچای پارک جنگلی واقع شده که همواره مورد استفاده گردشگران و مسافران نوروزی و حتی شهروندان مشگین شهری در ایام تعطیلات و گشت و گذارها قرار می گیرد.

جاده ماشین رو این پارک از ورودی جاده اردبیل به مشگین آغاز شده و انتهای آن به میدان سبلان در شهر منتهی می شود. و جاده فرعی نیز از پیچ انتهایی به طبیعت بکر و زیبای «گردولی» ختم می شود.

این پارک با سه کیلومتر طول و پنج رشته نهر از مناطق دیدنی و سیاحتی مشگین شهر محسوب می شود و به ویژه  همه ساله در تعطیلات نوروزی و ۱۳ به در با خیل عظیم جمعیت گردشگران مواجه است.

کوه سبلان

 کوه سبلان  در ۲۵ کیلومتری شهرستان مشگین شهر یکی از مهمترین آثار جغرافیای استان اردبیل بوده و به طور کلی سه قله شناخته شده آن از مسافت دور نیز قابل مشاهده است. قله بزرگ آن به سلطان و دو قله دیگر آن به هرم و کسری مشهورند که در کنار هم به مانند عقابی بال گشوده بر بام شهرهای دامنه خود هستند.

 قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در ارتفاع ۴۸۱۱ متری قرار دارد، منتهی می‌شود. تمام قله‌های سبلان در همهٔ ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی هستند.

در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جانپناه، سنگی به شکل عقاب به نام قارتال (در ترکی آذربایجانی به معنی عقاب) قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده ‌است. این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به سوی شرق چرخانده‌ است.

قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالیکت آن از ارتفاع بالای سه هزار و ۶۰۰ متری قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده ‌است.

شیروان دره سی؛ زیستگاه بکر وحوش

 شیروان دره سی یا دره شیروان در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر یکی از یازده زیستگاه وحشی بوده و دره عمیق و عریضی است که بریدگی های دیواره‌های صخره‌ای، چشم انداز ویژه‌ای به این منطقه بخشیده‌است و سنگ ها در آن به صورت تندیس هایی دیده می‌شوند.

این دره از قسمت جنوب به دامنه شمالی سبلان (هرم) از شرق به جاده لاهرود -  شابیل، از غرب به هوشنگ میدانی که خود یکی از زیستگاه‌های وحشی منطقه سبلان به شمار می‌رود و از شمال به زمین های روستای قلچقلو منتهی می‌شود.

 این زیستگاه محل زندگی دائمی وحوش متعددی چون خوک، روباه، گرگ، قوچ و میش ارمنی، خرس قهوه‌ای، کبک، قمری و تعدادی پرندگان مهاجر است.

امامزاده سید سلیمان

دیگر اثر دیدنی این شهرستان امامزاده سید سلیمان است. امامزاده سید سلیمان در دهستان قره سو و در بخش مشگین شرقی و در ۲۲ کیلومتری شرق شهرستان مشگین شهر است.

مقبره سید سلیمان به سال ۱۲۴۳ هـ. ق مطابق آنچه که بر روی آجرهای بنا نوشته شده است و با توجه به شیوه معماری، در زمان قاجاریه ساخته شده ولی بنای اولیه مقبره در دوران صفویان بنیان نهاده شده است.

براساس آخرین تحقیقات انجام شده سید سلیمان از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است که در ابتدا در بلخ سکونت داشته و پس از تسلط بنی امیه، به شیراز مهاجرت کرده و بعدا به جهت شهادت پسر عمویش به نام عباس در آذربایجان و زیارت مرقد او عازم این دیار شده و بنا به خواهش اهالی در همین جا ماندگار می شود.

از تاریخ وفات هیچ اطلاع دقیقی در دست  نیست. نکته قابل توجه اینکه در موزه این مقبره تعدادی ظروف بسیار قدیمی منحصر به فرد و چندین کتاب خطی نفیس نگهداری می شود که می توان به نسخه های دست نویس شاهنامه فردوسی اشاره داشت.

آب های معدنی گرم مشگین شهر

آبگرم قینرجه در ۲۲ کیلومتری جنوب غربی شهرستان واقع شده است. چشمه اسیدی قینرجه از نوع کلرو سدیک با دمای ۸۲ درجه و دبی ۹ لیتر در ثانیه، به عنوان داغترین چشمه آبگرم ایران دارای اهمیت زیادی است.

 مجتمع آب درمانی قینرجه به فاصله ۵۰۰ متر از محل خروج آب در دو بخش زنانه و مردانه و هرکدام مجهز به استخر عمومی، استخر کودک، استخر آب سرد، جکوزی، سونای خشک، سونای بخار، رستوران عمومی، کافه سنتی، نمازخانه و سوئیت است.

 مجتمع آب درمانی شابیل در مسیر صعود به سبلان با دمای ۴۹ درجه سانتی گراد و دبی پنج لیتر در ثانیه در دو طبقه شامل بخش های مجزای زنانه و مردانه و هرکدام مجهز به استخر، سالن دوش، رستوران، سوئیت، سونا و جکوزی احداث شده است.

 آبگرم قوتور سویی، در ۲۴ کیلومتری شهر لاهرود و در ۴۹ کیلومتری مشگین شهر واقع شده است. این آب در ردیف آبهای معدنی سولفات کلیسیک و گوگرد خیلی گرم بوده که آثار اسید سولفوریک آزاد و خاصیت درمانی بسیاری برای اکثر امراض جلدی دارد.

 آبگرمهای دیگر این منطقه از جمله چشمه سه گانه ایلاندو، چشمه توش سو، چشمه آب معدنی نور کندی، آبگرم موئیل، چشمه ملک سویی و چشمه آب معدنی انزان است.

در سفر به مشگین شهر می توان از آثار دیگری از جمله کهنه قلعه، قلعه ارشق، ییلاقات عشایر دامنه سبلان و کاروانسرای قانلو بولاغ دیدن کرد.

انتهای پیام/ع