به گزارش گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد؛ دشت و محیط تالابی خانمیرزا در شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری، طی چند روز اخیر و برای دومین بار در ۵ سال گذشته، دچار پدیده خود سوزی، با خروج دود و بخار از زمین بویژه در مجاورت روستای سرتنگ دینار عالی شده است.
علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری، درباره این پدیده طبیعی و نادر که سبب نگرانی اهالی منطقه گردید گفت: این دود و بخار ناشی از آتش سوزی گازهای تالابی متان در لایهها و حفرههای زیرین زمین میباشد.
وی افزود: دشت خانمیرزا هم اکنون به دلیل خشکسالیهای پیایی، بهره برداریهای غیر کارشناسی و بی رویه و فرونشست زمین، این پدیده را برای دومین بار تجربه میکند.
محمدی مقدم اضافه کرد: پس از تجربه خودسوری و آتش سوزی زیرزمینی تالاب پریشان در استان فارس در سال ۱۳۹۱، دشت خانمیرزا هم در ماههای آبان و آذر همان سال، برای اولین بار با این پدیده مواجه شد که بارش برف از ادامه آن جلوگیری کرد.
وی اظهار داشت: مواد آلی انباشته شده در لایههای زیرین، سبب تشکیل تورب یا زغال سنگ نارس شده است که با ترکیب گاز متان، قابلیت بالای اشتعال پیدا میکند و پدیده مذکور، نتیجه این آتش سوزی است که به صورت بخار و دود در سطح زمین مشاهده میشود.
محمدی مقدم یادآور شد: بر اساس نشانهها و بقایای موجود، تمامی دشت خانمیرزا در سالهای پیش از دهه ۶۰، به صورت تالاب بود و طبق عکسهای هوایی سال ۱۳۴۰، مساحت آن به دو هزار هکتار میرسید، اما طبق عکسهای سال ۱۳۸۰، این مساحت به کمتر از ۸۰۰ هکتار، آن هم نه محیط تالابی، بلکه مرغزارهای خشک رسید.
وی گفت: در این تالاب همچنین پرندگان مهاجر سیبری نیز وجود داشته که گویای شرایط محیطی مطلوب خانمیرزا در آن زمان است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه این منطقه تالابی از اوایل دهه ۶۰ به علت آشنا نبودن اهالی با اهمیت تالاب، زهکشی و به شکل قابل ملاحظهای خشکانده شد و آب آن برای کشاورزی مورد استفاده قرار گرفت ادامه داد: این تالاب هم اکنون در پی خشکسالی، بهره برداری بی رویه از آبهای زیرزمینی با حفر حدود یک هزار حلقه چاه مجاز و غیر مجاز، و نهایتاً کاهش سطح آبهای زیرزمینی و فرونشست قابل توجه زمین، به طور کامل نابود شده است و هیچ گونه اثری از آن محیط وجود ندارد.
محمدی مقدم افزود: این تعداد چاه کشاورزی، سالانه حدود ۱۳۷ میلیون متر مکعب از حجم آبهای زیرزمینی منطقه خانمیرزا را برای آبیاری اراضی کشاورزی تخلیه میکند.
وی خاطرنشان کرد: دشت خانمیرزا از بزرگترین پهنههای وسیع و مسطح و در عین حال یکی از دشتهای بحرانی استان چهارمحال و بختیاری به شمار میرود که در سالهای اخیر تغییرات بسیار گستردهای در بخشهای کاربری اراضی، کیفیت و کمیت آبهای زیرزمینی داشته و هم اکنون غلظت املاح و آلودگی آب آن، به شدت بالا رفته است.
محمدی مقدم با اشاره به میانگین چهار میلیمتری فرونشست زمین در دشتهای دنیا اضافه کرد: دشت خانمیرزا تا کنون ۷۶۰ میلیمتر نشست و ۲۵ متر افت سطح آبهای زیرزمینی داشته است.
وی گفت: مهار موقت و کوتاه مدت این بحران زیست محیطی، نیازمند آبیاری و نفوذ آب در عمق زمین برای خنک و مرطوب کردن لایههای زیرین دشت با آبرسانی سیار و آب چشمه بالادست، و مقابله و مهار بلند مدت آن، نیازمند انجام مطالعات جامع بوم شناختی و اکولوژیکی منطقه و ارائه و اعمال راهکارهای کارشناسی برای کاهش بهره برداری و صرفه جویی در مصرف منابع آبی از جمله شیوههای نوین کشاورزی و هدایت روان آبهای سطحی در فصل بارش و ایجاد زمینههای بازگشت شرایط سفرههای آب زیرزمینی منطقه به وضعیت طبیعی است.
محمدی مقدم هشدار داد: در صورت مهار نشدن این آتش سوزی تالابی، احتمال بروز مشکلاتی مانند طولانی شدن و گسترش آن در منطقه و روستاهای اطراف و بروز آسیبها و خطرات زیست محیطی وجود دارد.
وی با بیان اینکه پدیده خودسوزی در واقع نوعی اعتراض تالاب به نحوه برخورد با آن محسوب میشود تأکید کرد: مهار این پدیده طبیعی، همکاری و مساعدت سریع، جدی و مسئولانه مردم، مدیران و دست اندرکاران اجرایی و نهادهای امدادی استان و منطقه با تشکیل کمیتهها و کارگروههای کارشناسی و اجرایی را میطلبد.
به گفته محمدی مقدم؛ با توجه به خشکسالیهای دهه اخیر در چهارمحال و بختیاری، احتمال وقوع خودسوزی دشت شهرکرد نیز وجود دارد.
بر اساس این گزارش؛ این پدیده که شبها سبب گداخته شدن و قرمز رنگی خاک منطقه در نزدیکی روستای سرتنگ دینار عالی میشود، باعث نگرانی و ترس شدید اهالی شده است.
حرارت بخار و دود خروجی از دهانه چند حفره در اطراف روستا، به حدی است که نمیتوان دست را در معرض آن قرار داد.
حتی میزان گرما در چند سانتیمتری عمق خاک، باعث سوختن و آتش گرفتن علوفههای خشک میشود.
روستای «سرتنگ دینار عالی» از توابع بخش خانمیرزا، در فاصله ۲۳ کیلومتری مرکز شهرستان لردگان قرار دارد.
لردگان، از شهرستانهای ۹ گانه چهارمحال و بختیاری میباشد که مرکز آن (شهر لردگان) در فاصله ۱۶۰ کیلومتری شهرکرد (مرکز استان) واقع گردیده است.
انتهای پیام/ن
دشت خانمیرزا دچار خودسوزی شد