به گزارش خبرنگار گروه ورزش باشگاه خبرنگاران جوان  قبل از سال های پیروزی انقلاب اسلامی رسانه ها به ویژه تلویزیون سرشار از برنامه های سطحی و مبتذل  بود که به جای آگاهی بخشی به جوانان، به قصد انحراف و به حاشیه کشاندن آن ها فعالیت می کرد. تلویزیون قصد داشت جوانان را از واقعیت های جامعه و آنچه که بر سر مردم می آید غافل  سازد.

باری روبین  تحلیل گر آمریكایی در كتاب جنگ قدرت ها در ایران می نویسد" در دوران سلطنت پهلوی در عرصه معرفی فرهنگ و تمدن غربی به مردم ایران، بدترین و مبتذل ترین  جنبه های این فرهنگ انتخاب شد كه ضربه حاصل از آن برای جامعه مذهبی و سنت گرایی ایران قابل تحمل نبود." پرواضح بود که دست بیگانگان و در راس آن ها آمریکا و انگلستان در تلویزیون ایران نقش داشت.

قبل از انقلاب تلویزیون ملی ایران هفته ای 30 ساعت برنامه پخش می کرد. کانال 8 این تلویزیون درهفته 18 ساعت  فیلم های آمریکایی مستهجن پخش می کرد. جوانان و نوجوانان نیز از مخاطبان  اصلی این فیلم ها بودند و آنچه که در فرهنگ مذهبی و شان ایرانیان وجود نداشت به راحتی در فکر و روحشان  فرو می رفت.

با ظهور انقلاب اسلامی ایران و ایجاد تلویزیون جمهوری اسلامی ایران یکی از وظایف اصلی این رسانه همگرایی رسانه ای در حوزه اجتماعی و مذهبی شد. مهم تر آن که تلویزیون ایران بعد از انقلاب با دوری جستن از دین  گریزی و نادیده  گرفتن خدا به گونه ای توجه به پروردگار و آخرت را میان مردم رواج داد. هم اكنون صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن افزون بر 130 شبكه رادیویی و تلویزیونی سراسری، برون مرزی ، استانی و اینترنتی توانسته است ضمن نشر معارف و ترویج ارزشهای متعالی اسلام، با آمادگی همه جانبه نقش فعال خود را در تقویت انسجام فرهنگی، تحكیم هویت ملی و مقابله با امواج مخرب امپراطوری رسانه ای ایفا كند.

در ادامه نگاهی خواهیم داشت به چگونگی ورود تلویزیون درایران و به ویژه فرآیند تولید و پخش برنامه ورزشی از قبل از انقلاب تاکنون.

ورود تلویزیون به ایران 

از 61 سال پیش تلاش هایی برای ورود تلویزیون به ایران انجام شد. فکر اولیه راه اندازی تلویزیون در سال 1335 در ذهن کازرونی  فارغ التحصیل رشته کارگردانی کلید خورد. اما تلاش های او به نتیجه نرسید. بعد از آن  "حبیب الله ثابت پاسال"، سرمایه دار بخش خصوصی تأسیس یک فرستنده تلویزیونی را به دولت وقت پیشنهاد داد و دولت نیز پیشنهاد او را پذیرفت و برای آنکه کار جنبه قانونی داشته باشد، مجلس شورای ملی در تیر ماه سال 1337، ماده ای با چهار تبصره به تصویب رساند که به موجب آن، اجازه داده شد فرستنده تلویزیونی در تهران زیر پوشش وزارت پست و تلگراف و تلفن ایجاد شود. نخستین فرستنده تلویزیون ایران در ساعت 5 بعد از ظهر جمعه 11 مهر ماه سال 1337، اولین برنامه خود را پخش کرد. این فرستنده که تلویزیون ایران نامیده می شد در ابتدا هر روز، ازساعت 18 تا ساعت 22 برنامه داشت. 

رادیو 20 سال پس از آن که در تمام دنیا برقرار شد، به ایران رسید. فکر اولیه ایجاد رادیو درسال 1313 به وجود آمد. روز چهارم اردیبهشت سال 1319 نخستین فرستنده رادیویی ایران در استودیوی کوچکی که اکنون در محل بی سیم به یادگار باقی است ، افتتاح شد. رادیو از نخستین روزها با حدود هشت ساعت و نیم برنامه در شبانه روز آغاز به کار کرد. اداره رادیو در بدو تاسیس به اداره کل انتشارات و تبلیغات به مدیریت دکتر عیسی صدیق اعلم ، استاد دانشگاه واگذار شد. کسانی که در رادیو مشغول کار شدند از میان فرهنگیان و هنرمندان شایسته و باذوق انتخاب و از سایر وزارتخانه ها به اداره کل انتشارات و تبلیغات منتقل می شدند. مسئول تهیه و پخش اخبار رادیو، خبرگزاری پارس بود که روزگاری آژانس پارس نام داشت (خبرگزاری ایرنا کنونی) (www.irib.ir).در ششم تیر ماه سال 1346 مجلس شورای ملی لایحه دولت درباره تشکیل سازمان تلویزیون ملی ایران را  که قبلاً به تصویب مجلس شورای ملی رسیده بود به تصویب رساند که منجر به تاسیس تلویزیون و رادیو ملی ایران در سال 1346 شد.

 با پیشکسوت رسانه؛ 15 روز در ساختمان رادیو و تلویزیون خوابیدم !

ورزش در رادیو و تلویزیون تازه تاسیس شده سهم بسیار اندکی داشته است. به گفته بزرگان و پیشکسوتان عرصه ورزش در همان ابتدا در کنار اخبار دیگر حوزه ها تنها چند خبر ورزشی خوانده می شد. ضمن آنکه امکاناتی نیز برای پخش مسابقات ورزشی وجود نداشته است. به علاوه این که نیروی متخصص و گزارشگر ورزشی نیز به معنای امروزی وجود نداشته است و فعالان عرصه رسانه با چنین مسائلی بیگانه بودند.

 مسعود اسکویی گزارشگر و گوینده رادیو است. او از ابتدای تاسیس تلویزیون و رادیو فعالیت خود را در این عرصه آغاز کرده است و کوله باری از  تجربه  بر دوش دارد. او سابقه ای 50 ساله در عرصه ورزش تلویزیون و رادیو دارد.

اسکویی درباره آن روزها می گوید: اولین گزارشگر رویدادهای ورزشی مرحوم بهمنش بودند که برای اولین بار بازی های فوتبال را ضبط  و از رادیو پخش می کردند. زیرا شرایط پخش زنده وجود نداشت. بعد ها کشتی نیز از رادیو پخش شد. محمود سعادت نیز بهمنش را همراهی می کرد.

پیشکسوت رسانه ادامه داد: قبل از تاسیس تلویزیون ملی ایران کانالی تاسیس شده بود که بر روی کانال 3 گرفته می شد. به همین دلیل به نام کانال 3 مشهور بود.  ساختمان کانال 3 در انتهای خیابان الوند قرار داشت و گویندگان در این شبکه با محدودیت فراوان اخبار ورزشی می خواندند. زمانی که تلویزیون و رادیو ملی ایران درسال 46 تاسیس شد و گروه ورزش آن شکل گرفت، شبکه 3 با تلویزیون و رادیو ملی ادغام شد.

او افزود: بعد از مدتی گزارش های ورزشی از رشته های فوتبال و کشتی به شکل مستقیم پخش شد. گزارش این رویدادها در رادیو بر عهده بهمنش و در تلویزیون بر عهده روشن زاده بود. بعد از آن رشته های دیگری نیز در تلویزیون به نمایش درآمد. من برای اولین بار رشته های سوارکاری در بخش های کورس و پرش و تنیس را گزارش کردم. به  یاد دارم مسابقات 100 هزار دلاری تنیس در باشگاه انقلاب تهران برگزار شد و تنیسورهای بزرگ جهان در آن شرکت داشتند. هر چه جلوتر می  رفتیم کار گستردگی بیشتری پیدا کرد. به طوری که مسابقات بین المللی، المپیک و جام جهانی آرژانتین را به صورت زنده از تلویزیون پخش می کردیم. مسابقات محمد علی کلی نیز بارها از تلویزیون نشان داده شد. در المپیک 1976 مونترال کانادا به دلیل اختلاف 15 ساعته با کشورمان مجبور بودیم  شب ها مسابقات را ضبط کنیم و صبح پخش کنیم. به یاد دارم برای ضبط مسابقات 15 شب در رادیو و تلویزیون خوابیدم.

پا گرفتن برنامه های ورزشی در تلویزیون و رادیو

محمد رضا منصوریان گوینده و گزارشگر ورزش است. او هم سال ها اجرا در رادیو و تلویزیون را در کارنامه کاری خود دارد.

منصوریان درباره برنامه های ورزشی که در سال های دور رادیو و تلویزیون پخش شده است گفت: آن سال ها ورزش مانند امروز گستردگی و تنوعی نداشت.  خبر به مفهوم امروز  وجود نداشت. در بخش های خبری 2 یا 3 خبر  ورزشی خوانده می شد. بخش اخبار ورزشی بخشی مجزا نبود و در دل  اخبار سیاسی قرار داشت. در ابتدا  تنها 2 کانال وجود داشت کانال یک و دو. کانال 2 در ساعات محدودی پخش داشت. برنامه ها نیز عمدتا به صورت ضبط شده و یا به شکل اسلاید بود. کانال 1 با مشقت فراوان مسابقات ورزشی را پوشش می داد و تا حدودی مسابقات زنده فوتبال را پخش می کرد.

او ادامه داد: این روند ادامه داشت تا زمانی که بازی های آسیایی 1353 در تهران برگزار شد. همزمان با افتتاح این بازی ها، شرایط پوشش مسابقات در رادیو و تلویزیون گسترده تر شد.

منصوریان ادامه داد: تا پیروزی انقلاب اسلامی، بخش تلویزیونی ورزش به دست روشن زاده و بخش ورزش رادیو در دستان بهمنش بود. کامبیز کربندی، رضا شعفی، ایرج ادیب زاده، جواد طبسی نژاد و حمید قاضی زاده افرادی بودند که در کنار بهمنش و روشن زاده فعالیت داشتند.

پیشکسوت عرصه رسانه درباره اولین مسابقه فوتبال که به طور زنده از تلویزیون پخش شده است بیان کرد: آنچه که من به یاد دارم فینال بازی های جام جهانی 1970 بین برزیل و ایتالیا بود که برزیل  4 گل به ایتالیا زد.

او درباره اولین خبرگزاری های ورزشی اظهار کرد: اولین خبرگزاری ایرنا (جمهوری اسلامی ) بوده است. قبل از انقلاب نیز خبرگزاری پارس بود که اخبار ورزشی را منعکس می کرد. به یاد دارم برای انعکاس اخبار از دستگاهی قدیمی و پیچیده به نام «تلکس» استفاده می کردیم. اما بیشتر خبرها را به صورت تلفنی می گرفتیم.

منصوریان درباره تاثیر رادیو و تلویزیون بر معرفی ورزش خاطر نشان کرد: اگر به درستی ارزش کار رسانه را بدانیم به نقش مهم، پررنگ و اثرگذار آن پی می بریم. اگر ورزش موفقیتی داشته است به دلیل دیده  شدن در رادیو و تلویزیون است.

رادیو و تلویزیون پلی برای موفقیت ورزش 

این رسانه ها هستند که قهرمانان را می سازند، الگوها را در جامعه مطرح می کنند. استفاده از فناوری ها هر روز درحال گسترش است، این روزها کمتر رویداد ورزشی معتبری را پیدا می کنید که پوشش خبری یا تلویزیونی نداشته باشد. حساسیت بالا و تقاضا برای تماشای این رویدادها سبب شده است تا شبکه های بزرگ تلویزیونی، اینترنتی و مطبوعات دنیا سرمایه گذاری عظیمی در این بخش داشته باشند. امروزه درگیری با رسانه های جمعی بعد از ساعات خواب واستراحت، انجام کار و فعالیت جایگاه سوم را در زندگی بشر دارد. بیشتر افراد رسانه ها را منبع اصلی اطلاعات و عامل تاثیرگذاری در زندگی و امور اجتماعی می دانند، بی شک دیدن رویدادهای ورزشی و همچنین اطلاع از انجام فعالیت های ورزشی جزو مواردی است که سبب می شود ورزش دوستان تمایل بیشتری به رسانه پیدا کنند. رسانه ها به ویژه تلویزیون امروزه بخشی از زندگی فیزیکی مردم را تشکیل می دهند، بیشترمردم از طریق تلویزیون، رادیو و مطبوعات با ورزش ارتباط برقرارمی کنند. باید توجه داشت توسعه ورزش گامی در راستای توسعه کشور است و ورزش به دلیل تاثیر در زندگی فردی و اجتماعی مورد توجه مردم و دولت مردان قراردارد.

 آنچه امروز به عنوان یک رسالت اجتماعی بر دوش مجریان و نویسندگان ورزشی گذاشته شده است حفظ اصالت، نقش فرهنگ، خودباوری و عدم جانب داری از گروه یا جناح خاص در نوشته ها و اجرای برنامه های ورزشی است.

مطبوعات، رادیو، تلویزیون و سایت ها می توانند در ورزش امروز جهان و ایران به عنوان یک عامل پیش برنده فرهنگی ورزشی معرفی شوند.

حال که سهم ورزش در رادیو و تلویزیون روز به روز در حال افزایش است و مردم نیز خریدار این همکاری هستند، رسالت رادیو و تلویزیون خطیرتر از گذشته شده است. وظیفه رادیو و تلویزیون است که زشتی بی اخلاقی های گاه و بی گاه موجود در ورزش را با زبان گویای خود به مردم منتقل کند و در مقابل زیبایی هایی ورزش را نیز با تمام توان به نمایش بگذارد.

 انتهای پیام/

تاریخچه رادیو و تلویزیون ملی ایران