سفر مهمند به فضا

اتحاد شوروی طی برنامه‌ای با نام اینترکاسموس، سعی در افزایش مشارکت فضانوردان از کشورهای دیگر به ویژه کشورهای بلاک شرق در برنامه اکتشافات کیهانی داشت. در سال ۱۹۸۸ اتحاد جماهیر شوروی، یک سال پیش از خروج نیروهایش از افغانستان، تصمیم میگیرد تا در چهارچوب برنامه‌ای اینترکاسموس یک افغانی را به ایستگاه فضایی میر بفرستدد.

عبدالاحد مهمند و محمد دوران از میان ۴۰۰ دواطلب توانستند تمامی آزمونها را پشت سر بگذارند و بخاطر سهم گرفتند در روند آموزشی به مسکو فرستاده شدند.

عبدالاحد مهمند و محمد دوران هر دو دوره آموزشی را موفقانه به پایان رساندند، اما کسی که باید به فضا می‌رفت، عبدالاحد بود.

عبدالاحد مهمند کیست؟

عبدالاحد مهمند در سال ۱۳۷۷ (۱۹۵۹) در ولایت غزنی در فامیل یک دهقان به دنیا آمد. مهمند تحصیلات عالی خود را در دانشگاه پلی‌تخنیک کابل و سپس در نیروی هوایی به پايان رساند. وی پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ به اتحاد جماهیر شوروی رفت و در رشته پیلوتی هواپیماهای جنگی تحصیل کرد.

مهمند در مورد دوران طفلیت خود چنین میگوید: «وقتیکه من نوجوان بودم، اکثراً به آسمان نگاه می‌کردم. هنگامیکه طیاره‌های مسافربری را می‌دیدم به این فکر می‌افتادم که چقدر شگفت‌انگیز می‌بود اگر میتوانستم پرواز کنم. پس از مدتی، این ارمان من برآورده شد».

مأموریت فضایی

عبدالاحد مهمند عضو تیم سه‌نفره مأموریت سایوز تی‌ام-۶ بود، که به تاریخ ۲۹ اگست  ۱۹۸۸ از پایگاه فضایی «بایکونور» به فضا پرتاب شدند. در این سفر ولادیمیر لیاخوف و داکتر والری پولیاکوف وی را همراهی می‌کردند.

مهمند توضیح داد: «مأموریت فضایی ما هشت شبانه روز و ۲۰ ساعت و ۲۶ دقیقه دوام داشت. در جریان این مأموریت من بخاطر تحقیقات مربوط به معادن، آب، زلزله‌شناسی از افغانستان عکاسی میکردم. تماشای زمین از فضا برای من بسیار لذت بخش بود. هیچ سیاره‌ای دیگری مثل زمین زیبا نبود. رئیس جمهور وقت، نجیب‌الله در تماس تلیفونی به من گفت که کاش او هم می‌توانست افغانستان را از فضا ببیند.»

وی افزود: «وقتیکه به ایستگاه بین‌المللی فضایی میر رسیدم و از آنجا به طرف زمین نگاه کردم این را احساس کردم که زمین خانۀ مشترک ماست و مربوط به تمام انسان‌ها می‌باشد و همه باید در روی زمین در صلح زندگی کنند.»

بازگشت به زمین

بعد از هفت شبانه‌روز مهمند راهی زمین شد. هنگام بازگشت به زمین به طور ناگهانی سیستم‌های کمپیوتری فضاپیمای سایوز از کار افتاد.

در حالیکه رهبران ماموریت در زمین تلاش می‌کردند تا سیستم‌های کمپیوتری فضاپیما را دوباره برنامه‌ریزی کنند. احد و لیاخوف به مدت ۲۴ ساعت در یک کپسول بسیار کوچک بدون غذا، آب و حتی تشناب به دور زمین می‌چرخیدند. تمام مردم جهان نگران این وضعیت بودند.

به گفته مهمند، او و لیاخوف در این ۲۴ ساعت به هم‌دیگر فکاهی میگفتند.

بعد از اینکه تمام سیستم‌های کمپیوتری فضاپیما مجددا برنامه‌ریزی شد، مهمند و لیاخوف در قزاقستان بر زمین نشستند.

مردم در میدان هوایی کابل از مهمند بسیار گرم استقبال کردند و به او لقب قهرمان ملی را دادند.

تغییر وضعیت در افغانستان بسیاری را مجبور ساخت تا وطن را ترک کنند. مهمند هم از جمله آنهاست. وی اکنون با همسرش بی‌بی گل و دو دختر و یک پسرش در آلمان زندگی می‌کند.

سفر تاریخی مهمند به کابل

عبدالاحد مهمند در ۲۵ سالگرد سفر اش به فضا راهی کابل شد. وی در جریان این سفر با حامد کرزی رئیس جمهور وقت افغانستان و سایر مقامات عالی‌رتبۀ کشور ملاقات کرد و با استقبال گرمی روبرو شد.

عبدالاحد مهمند در ملاقات با حامد کرزی پیام ۲۵ سال قبل خویش را که از فضاء برای هموطنان خود فرستاده بود، دوباره تکرار کرده گفت:

«مردم افغانستان! با همدیگر همدست شوید، از سلاح دست بردارید و مشکلات تان را از راه گفتگو و همدیگر پذیری حل نمایید تا در وطن ما بدبختی از میان برود و زمینه تعلیم و تحصیل برای فرزندان کشور مساعد شود.»

آقای مهمند متعقد است که مردم افغانستان دارای توانایی خاصی هستند، اما متاسفانه در سالهای اخیر برای آنها زمینۀ ترقی و پیشرفت مساعد نبود. وی افزود، اکنون دوران تاریک به پایان رسیده است و زمینه تعلیم و تحصیل برای فرزندان کشور مساعد شده است. امیدوار هستم که در آینده بسیار نزدیک شهروندان کشور من دوباره بتوانند راه فضا را باز کنند.

انتهای پیام/