به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ می خواهم دیده شوم اما نمی دانم از چه راهی!، حالا بیایید بازی کنیم تا همه تو را ببینند و صدایت را بشنوند.

شما لینک بازی نهنگ آبی را در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام، توییتر، فیس بوک و تلگرام می بینید، اگر آن را نادیده بگیرید حتما از شر آن در امان هستید اما اگر آن را دانلود کردید باید تا آخر ماجرا بروید، وظایفی که به شما محول می شود و مغزتان را شستشو می دهد قدرت تصمیم گیری را خواهد گرفت، باید مراحل 50 گانه را طی کنید تا در نهایت دست به خودکشی بزنید!

حالا برخی از مراحل چالش را که عده ای را آلوده کرده و به مرگ می‌کشاند با شما مرور می کنیم:

با تیغ بر روی دست خود کلمه "f57" را حک کنید و عکس را ارسال کنید.

ساعت 4:20 صبح از خواب بلند شوید و فیلم ترسناکی که برایتان ارسال می‌شود را تماشا کنید.

روی بازوی خود 3 بار تیغ بکشید بصورتی که عمیق نباشد و عکس آن را ارسال کنید.

یک نهنگ با تیغ بر روی دست خود حک کنید و عکس آن را برای ما ارسال کنید.

لب خود را پاره کنید.

با یک نهنگ (بازیکن) قرار ملاقات دارید.

با فرد تماس گرفته شده و زمان مرگ اعلام می شود، باید آن را بپذیرید.

ساعت 4:20 صبح بلند شوید و به ریل راه آهن بروید (نزدیک‌ترین راه آهن)

قول بدهید یک نهنگ باقی بمانید.

ساعت 4:20 صبح از خواب بلند شوید، فیلم ترسناک مورد نظر را نگاه کنید، آهنگ‌هایی که برایتان فرستاده می شود را گوش کنید، یک خراش بر روی بدن خود ایجاد کنید، با یک نهنگ صحبت کنید و تا روز 49 باید همین کار را هر روز انجام دهید، نهایتاً نیز به بازیکن گفته می‌شود از ساختمان بلندی بپرد و نهنگ خود را بردارد و اینگونه دست به خودکشی میزند بدون آنکه کسی بفهمد علت کارش چیست!.

و چند روزی است که خبر رسیده دو دختر نوجوان در اصفهان از روی پل خود را به پایین پرتاب کرده و یک نفر از آنها جان باخته است، آنها قبل از مرگ علت کارشان را بازی نهنگ آبی در شبکه های اجتماعی عنوان کرده اند!!

این خبر بهت آور واکنش بسیاری از مسئولان و مردم را به دنبال داشت و شاید مهمترین آن واکنش یکی از متصدیان فضای مجازی کشور یعنی وزیر ارتباطات باشد که گفته بود پیروی از رفتارهای شیطان گونه در فضای مجازی برای شنوندگان ناراحت کننده و بهت آور بود، به عنوان حاکمیت باید مروج ابزارهای نظارت والدین بر استفاده فرزندان از فضای مجازی و همچنین ترویج کننده نحوه صحیح استفاده کودکان و نوجوان از این فضا و کمک به تولید محتوا و سرویسهای متناسب با این سنین باشیم، اتفاق تلخ امروز اگر منجر به تغییر شیوه‌های نادرست حضور کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نشود، متاسفانه مجددا قابل تکرار است.

در خصوص ابعاد این موضوع در گفتگو با روح الله مومن نسب کارشناس و پژوهشگر فضای مجازی نشستیم.

وی در ابتدا گفت: در خصوص اتفاق اخیر که نمونه های مشابهی در چند سال گذشته مانند چالش نهنگ آبی داشته و عموما هم دختران نوجوان با سن و سال کم قربانی می شوند، سردرگمی عجیبی در کشور وجود دارد برخی می گویند این یک بازی است و عده ای آنرا قبول ندارند، عده ای دیگر تفاوت چالش و بازی را متوجه نمی شوند و این سردرگمی هر روز بیشتر می شود و قربانی آن نیز نوجوانانی هستند که گاه فریاد می زنند و دیده می شوند و خوراک خبری برای رسانه ها هستند و برخی دیگر هم جانشان را از دست داده و حتی دیده هم نشدند.

اشکال کار کجاست؟

این کارشناس نشناختن فضای مجازی را عمده اشکال وارد شده به این موضوع می داند و می گوید: در حال حاضر راه های تفریح متنوع هستند، یکی از راههای تفریح سرگرمی های فیزیکی است، بازی های رایانه ای نیز چند سالی است بوجود آمده و اخیرا هم سومین بُعد سرگرمی تلاش برای دیده شدن است که از درون انها چالش هایی همچون نهنگ آبی بوجود می آید.

وی در این خصوص ادامه داد: این دیده شدن ممکن است در قالب هشتگ در شبکه های اجتماعی، انتشار عکس، سلفی های گوناگون و خطرناک، رگ زنی، خط انداختن روی دست و در نهایت چالش هایی همانند نهنگ آبی باشد که افراد را در قالب بازی و درگیر شدن با شبکه های اجتماعی تشویق به خودکشی می کند.

مومن نسب با بیان اینکه این چالش ها ویژگی ممتازی دارند و آن هم اینست که برای ساختن بازی بودجه های کلان نیاز است اما به راه انداختن چالش نیاز به هزینه ای جز داشتن گوشی همراه و اینترنت ندارند، تصریح کرد: نکته مهم اینست که این گونه چالش ها می تواند به تعداد مدارس موجود در کشور تکرار شود، در بین دانش آموزان سناریوهای مختلف نوشته شود، عضو گیری صورت گیرد، همگی تابع یکسری قوانین تعیین شده باشند و کارهایی را انجام دهند که در نهایت به خودکشتی و کشته شدن منجر شود، این گروه سنی قدرت تصمیم گیری مناسی ندارند و متاسفانه برای آنها نیز برنامه درستی در کشور وجود ندارد.

اقتصاد توجه؛ کاسبی پرسود سودجویان شبکه های اجتماعی

به گفته این پژوهشگر فضای مجازی این گونه چالش ها که در جهان نیز نمونه هایی از آنها به چشم می خورد "اقتصاد توجه" نام دارد که در آن افراد که عموما جوان و نوجوان هستند به دنبال توجه و خودنمایی بوده و عده ای با راه انداختن یک کاسبی پرسود مدل های اقتصادی را برای به چالش کشیدن افراد طراحی می کنند که مبتنی بر جلب توجه است، آنها افراد را در مسیر مصرف بیشتر اینترنت و در نهایت سودبری شرکت سفارش دهنده سوق می دهند.

وی در ادامه اظهار داشت: در چارچوب همین نگاه که هدف آن دیده شدن است افراد برای رسیدن به هدف غلط از وسیله غلط نیز استفاده کرده و تا مرز خودکشی و یا حتی کشتن افراد و فیلم گرفتن از صحنه قتل نیز پیش می روند، اینها بحران است و هر روز این بحران خطرناک تر و متنوع تر می شود.

مومن نسب تاکید کرد: مساله مهم در نداشتن برنامه برای دانش آموزان است، قبلا هم در مدارس این چالش ها وجود داشت اما نوع آن متفاوت و البته در مسیر درست و مثبت بود، از سویی دیگر متاسفانه تشکل های دانش آموزی در مدارس همسو با شرایط و تغییرات پیش آمده حرکت نکردند و برای دانش آموزانی که تمایل به دیده شدن داشتند هیچ برنامه ریزی انجام نشد.

این کارشناس افزود: مدارس به کارهای سنتی خود مشغولند و متاسفانه شبکه های اجتماعی و اینترنت شبانه، بدون کنترل و رها شده در اختیار عده ای قرار گرفت که باید مورد حمایت و تربیت قرار بگیرند اما تاسف بار است به جای خانواده این فضا آنها را تربیت کرد و حاصل تربیت شد فاجعه ای همچون چالش نهنگ آبی!

تلگرام و اینستاگرام بستر شکل گیری نهنگ آبی

مومن نسب تصریح کرد: مسئولان به دنبال این نباشند که بخواهند نهنگ آبی را فیلتر کنند، نهنگ آبی حاصل مجموعه ای از فعالیت هایی است که در بستر فضای مجازی شکل گرفته و می تواند به تعداد دانش آموزان اتفاق بیفتد، از بازی های رایانه ای که گاه مجوز ورود به آنها داده شد بدون آنکه به محتوای آن توجه شود تا اینترنت و شبکه های اجتماعی نامناسبی همچون تلگرام و اینستاگرام که پایه شکل گیری این چالش ها هستند همگی در رخداد این اتفاق سهیم خواهند بود.

به گفته وی، نوجوانان به قتل رساندن، کشتن، سقوط از ارتفاع، خشونت و .... را به صورت کاملا واقعی در فضای بازی های رایانه ای لمس و تجربه می کنند و همراه با کاراکتر اصلی بازی همه آنچه تجربه کرده اند را در فضای حقیقی به کار می گیرند و متاسفانه اتفاقی را رقم می زند که نه تنها خوشایند نیست بلکه ادامه آن بحران ساز خواهد بود.

این پژوهشگر بستر شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام و تلگرام را موجب وقوع این اتفاقات در کشور عنوان گرفت و با طرح چند سوال گفت: چرا جلو عضویت کودکان و نوجوانان تا یک حد سنی در شبکه های اجتماعی گرفته نمی شود؟، چرا اینترنت کودکان نداریم و یا همین فضایی که برای کودکان به نام اینترنت دانش آموزی تعبیه شده همچنان شبکه های اجتماعی نامناسب را پوشش می دهد؟، اگر مسئولان تلاش می کنند فرزندان خود را از آسیب های این فضا مصون بدارند باید بدانند همه نوجوانان و کودکان ایران فرزندان آنها هستند.

مومن نسب ادامه داد: چرا آموزش های مناسب و کاربردی به دانش آموزان در حوزه فضای مجازی داده نمی شود؟، چرا جایگزین های مناسب برای تفریح و دیده شدن این گروه سنی نداریم؟، آیا فضای مجازی فعلی محل مناسبی برای حضور افراد با سنین کم هست؟، برای فضای حقیقی برنامه ریزی درستی داشته ایم؟.

وی در پایان تاکید کرد: متاسفانه یکی از نکات مهم در اتفاق چالش نهنگ آبی این است که هیچ فردی نمی داند که دقیقا افراد به چه علت دست به خودکشی زده اند و این خصلت این چالش است!، اگر مسئولان امر برای این حوزه با شتاب و دغدغه مندانه برنامه ریزی نکنند و همانند کشورهای پیشرفته برای حضور گروه های سنی مختلف در شبکه های اجتماعی قوانین قابل اجرا و فرهنگ سازی نداشته باشند باید منتظر اتفاقاتی همچون چالش به راه افتاده در کشور باشیم.

و در پایان؛

رهبر معظم انقلاب که دغدغه مندانه و دلسوزانه تاکیداتی را در حوزه فضای مجازی به مسئولان دارند سال گذشته در دیدار معلمان با ایشان فرموند: این فضای مجازی امروز از فضای حقیقی زندگی ما چند برابر بزرگتر شده بعضی ها اصلا در فضای مجازی تنفس می کنند، زندگی شان آنجاست، جوانان هم با این فضا سر و کار دارند، اینجا لغزشگاه است، عده نشسته اند راهی را باز کرده اند به نام فضای مجازی، از این استفاده کنید، متنها درست استفاده کنید، برخی کشورها این فضا را طبق فرهنگ خودشان قبضه کرده اند، چرا ما این کار را نمی کنیم؟، چرا حواسمان نیست؟، چرا رها می کنیم این فضای غیر قابل کنترل و غیرمنضبط را؟

حال سوال اینجاست که این اتفاق چیزی جز نادیده گرفتن فضای مجازی و رها شدگی آن از سوی مسئولان است؟!، مردم خود قضاوت و البته مطالبه گری کنند.

انتهای پیام/

گزارش و گفتگو ار عاطفه بیات