به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،شهین پزشکی پژوهشگر حوزه هنرهای سنتی درباره جایگاه هنرها و رودوزی‌های سنتی در تزیین حسینیه‌ها و تکایا، اظهار کرد: در زمان گذشته، پارچه‌هایی که به عَلَم‌ها و کُتل‌ها به‌عنوان نمادهای مقدس بسته می‌شد، یادآور حماسه‌های تاریخی، سیاسی و اسلامی بودند و صرفا آن چیزی نبودند که ما از مفهوم پارچه در حال حاضر در نظر داریم.

پارچه‌های قدیمی جایگاه ویژه‌ای داشتند که صفر تا صد آن دستی و با زحمت بسیاری تهیه می‌شد و در واقع، غنیمتی بود که همه آن را در اختیار نداشتند. برای مثال، یک قطعه پارچه ابریشمی که روی کُتَل وصل می‌شد، بهترین تحفه‌ای بود که به آن مظهر مقدس تقدیم می‌شد.

او با بیان این‌که پارچه‌های امروزی ماشینی شده‌اند، ادامه داد: پارچه‌های پشمی، ابریشمی، پنبه‌ای و هر جنس دیگری که در گذشته تهیه می‌شدند، با زحمت فراوانی شکل می‌گرفتند، ارزش بسیار و قیمت گرانی هم داشتند. این پارچه‌ها که از ارزش زیادی برای مردم داشتند، در مراسم‌ مختلف از جمله مراسم مذهبی پیشکش می‌شدند. به همین دلیل، فرد پیشکش‌کننده سعی می‌کرد، آن را در بالاترین قسمت عَلَم و کُتَل ببندد که به آسمان و به عبارتی، خدا نزدیک‌تر باشد و دعای آن‌ها سریع‌تر اجابت شود.

این مدرس دانشگاه گفت: هنر سوزن‌دوزی در محرم و صفر، نقش پررنگی پیدا کرد و در بسیاری از تکایا و حسینیه‌ها پرده‌های عریض و طویلی دیده می‌شود که با نام‌های خدا و ائمه معصومین (ع) تزیین شده‌ و همه‌ی آن‌ها به شیوه قلاب‌دوزی، مخمل‌دوزی و حتی تکه‌دوزی کار شده‌اند. علاوه بر این، پرچم‌های مذهبی ارزشمندی در شهرهای مختلف مثل مشهد، تهران و تبریز وجود دارند که از دوره‌های گذشته، از جمله زندیه و قاجاریه باقی مانده‌اند که همه‌ی آن‌ها با دست دوخته شده و شکوه و عظمت اسم مبارک خدا و ائمه معصومین (ع) را که مورد احترام هستند، به‌نمایش می‌گذارند.

پزشکی با بیان این‌که هنرهای سنتی همچنان جایگاه خود را در تکایا و حسینیه‌های مذهبی حفظ کرده‌اند، اظهار کرد: بیشتر علم‌هایی که در تکایا وجود دارند، با قلمزنی روی فلز ساخته می‌شوند. حتی پرچم‌ها و پارچه‌هایی که در تکایا استفاده می‌شوند، مخمل‌دوزی و قلاب‌دوزی شده‌اند. امروزه ترمه‌های ماشینی هم تولید می‌شوند که درجه‌بندی متفاوتی دارند و همچنان از آن‌ها در مراسم مختلف مذهبی استفاده می‌شود که باز هم در فرهنگ پیشین ما ریشه دارد؛ اما چون شکل زندگی تغییر کرده، نمی‌توان انتظار داشت پارچه‌ها به شیوه گذشته تولید شوند، ولی همچنان جایگاه خود را به همان شیوه سنتی حفظ کرده است.

او قلاب‌دوزی، مخمل‌دوزی، تکه‌دوزی و معرق پارچه را از رایج‌ترین هنرهای کاربردی گذشته در مراسم مذهبی دانست و بیان کرد: قلاب‌دوزی و مخمل‌دوزی‌های خراسان همچنان به زیبایی روی پارچه‌های مشکی و سبز در تکایا خودنمایی می‌کنند.

این پژوهشگر هنرهای سنتی همچنین درباره قدیمی‌ترین دوخت‌های سنتی در ایران، توضیح داد: در این زمینه، قدیمی‌ترین پارچه‌ها در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند. حدود ۱۰ سال پیش، یک پرده بسیار قدیمی را در یکی از روستاهای دوردست نیشابور دیدم که به‌نظر می‌رسید، به دوره قبل از زندیه تعلق دارد و با هنر معرق پارچه و قلاب‌دوزی روی آن کار شده بود. به‌تازگی هم یکی از پرده‌های نفیس قدیمی را که متعلق به یکی از تکیه‌های تبریز بود، برای مرمت به تهران آورده بودند که به اوایل دوره قاجار تعلق داشت.

او افزود: پرده‌های قدیمی، ارزشمند هستند و در مراسم خاص مثل تاسوعا و عاشورا استفاده می‌شوند. به همین دلیل، در مساجد و تکایای مختلف و به‌طور کلی، در مکان‌های مخصوصی از آن‌ها نگهداری می‌شود.

منبع:ایسنا

انتهای پیام/

بهترین تحفه برای تقدیم به مظهری مقدس چیست؟