به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج؛  همیشه و همه جا مراقب طبیعت و حیات وحش هستند، فرقی نمی کند؛ تابستان است یا زمستان. تفاوتی ندارد در کویر باشند یا کوهستان. آنها قسم خورده اند؛ در هر شرایطی از طبیعت حمایت کنند و نمی گذارند اتفاق تلخی در این زمینه رقم بخورد، اما شرایط و ماهیت کار، دشوار و گاهی نیز برای آنها به بهایی بس گران تمام می شود؛ از نقص عضو گرفته تا از کار افتادگی و گاهی نیز به قیمت یک جان و از دست رفتن آن...! کمبود امکانات و منابع انسانی و گسترۀ طبیعت و قلمرو خدمت آنها، همراه با عدم جواز تیر برای آنها، دستشان را در مواجهه با تعرض به طبیعت و شکار غیر مجازِ سوداگران طبیعت و حیات وحش بسته و صد البته، چه آسان، خود در مقابل، قربانی حفاظت از طبیعت و میراث طبیعی کشور می گردند و ناباورانه، در خاک و خون می غلطند...!

محیط بانی و جنگلبانی در ایران یکی از مشاغل سخت محسوب می‌شود؛ رویارویی با شکارچیانی که برای تامین اغراض مادی خود، حریم طبیعت را مورد دست‌درازی قرار می‌دهند تنها گوشه‌ای از مشقت‌ها و دشواری‌هایی است که محیط بانان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. بنابر برخی آمار، در ۳۰ سال گذشته در ایران ۱۱۲ محیط‌‌‌‌بان و ۱۱ جنگلبان به شهادت رسیده‌اند، همچنین تعداد زیادی از محیط‌بانان و جنگل‌بانان مضروب و مجروح و دچار نقص عضو دائم شده‌اند.

استان کهگیلویه و بویراحمد دارای مناطق حفاظت شده، شکار ممنوع و پارک ملی به مساحت 312هزارهکتاراست که دارای گونه های گیاهی و جانوری مختلف هستند و 44 گونه گیاهی اندومیک در این مناطق وجود دارد. حفاظت از این همه منابع خدادی نیازمند حضور افرادآموزش دیده و کاربلد در حوزه حفظ محیط زیست و محیط بانی است.

منطقه حفاظت شده دنا از نظر تنوع گونه های گیاهی بسیار با ارزش است و با توجه به مجموعه درختان و گیاهان جنگلی ، مرتعی ، دارویی ، خوراکی و تزئینی ، سرمایه ژنتیکی با ارزشی محسوب میشود . حیات وحش این منطقه معرف تنوع زیستی جانوران کوهستان زاگرس است.در سال 1389 منطقه حفاظت شده دنا با موافقت شورای عالی یونسکو به عنوان ذخیرگاه زیست کره شناخته شد .

اسدالله هاشمی مدیر کل محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد با اشاره به فعالیت‌های سخت و طاقت‌فرسای محیط‌ بانان استان اظهار کرد: در کل استان تعداد 80 محیط‌بان از 13 درصد خاک کهگیلویه و بویراحمد حفاظت می‌کنند.

وی  افزود: 13 درصد خاک استان کهگیلویه و بویراحمد مساحتی برابر با 312 هزار هکتار را در برمی‌گیرد که نشان دهنده کار سخت محیط بانان ماست.

هاشمی به تنوع گونه‌های پرندگان کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد و گفت: این استان زیستگاه 28 نوع پرنده شکاری نیز است. 

وی تصریح کرد: در این استان 324 گونه جانوری مهره دار وجود دارد که 227 گونه از این تعداد شامل انواع پرندگان است. 

وی گفت: با توجه به تعداد 80 نفر محیط‌بان و 312 هزار هکتار عرصه‌های زیست محیطی هر یک از آن‌ها به صورت میانگین 4 هزار هکتار از عرصه‌ها را محافظت می‌کنند که 4 برابر استاندارد جهانی است.

در  کهگیلویه و بویر احمد 80 محیط‌بان در 20 پاسگاه محیط‌بانی فعالیت دارند 

هاشمی مدیرکل محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان این که باید به سمت الکترونیکی کردن حفاظت از محیط زیست قدم برداریم بیان کرد: در سفر ریاست‌جمهوری به استان 20 دوربین برای محافظت منطقه دنا در نظر گرفته شده که با نصب آن‌ها پایش آنلاین را خواهیم داشت و دیگر درگیر مسائل حاشیه‌ای نخواهیم شد

مدیرکل محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد افزود: طبق استانداردهای بین المللی هر محیط بان باید از هزار هکتار حفاظت کند ولی در این استان هر محیط بان باید کار 3 نفر را انجام دهد.

وی بیان کرد: پارک ملی دنا و مناطق دنای شرقی، خائیز و سرخ، خامین، دیل، تنگ سولک و سیوک از جمله مناطق حفاظت شده محیط زیست این استان است.

کار در شرایط سخت با کمترین امکانات و حق الزحمه

امید سجادیان فعال محیط زیست و دبیر انجمن نهضت سبز زاگرس کهگیلویه وبویراحمد در این رابطه به خبرنگار ما گفت: محیط بانی جز مشاغل سخت محسوب می شود ،کار در شرایط سخت با کمترین امکانات و حق الزحمه ، احتمال درگیری با شکارچیان، خطر مرگ و آسیب دیدگی، مساحت زیاد مناطق حفاظت همه بخشی از مشکلاتی است که محیط بانان با آن روبرو هستند، هر کدام از این مشکلات کافی است تا این شغل برای هر کسی مناسب نباشد.

وی افزود: محیط بانان با عشق و گاهی با حسرت از حیات وحشی صحبت می کنند که با بی مهری و خشونت شکارچیان و مخربین محیط زیست با وجود کنترل و حفاظت میراث ملی و طبیعی مورد حجمه و نابودی قرار مي گيرد، شکارچیانی که  ابایی از تیر اندازی به محیط بانان ندارند و به وسایل روز و سلاح های دوربردی مجهز هستند که از دور توانایی تیر اندازی به محیط بان را دارند.

سجادیان اظهار کرد: وسعت زیاد مناطق تحت پوشش سازمان محیط زیست بسیار زیاد است و تعداد محیط بانان به اندازه کافی نیست. براساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست ، حدود 11 درصد از کل مساحت ایران (1648000 کیلومتر) را مناطق چهارگانه‌ حفاظت شده تشکیل می‌ دهد که برای کنترل و حفاظت گیاهان و جانوران و منابع طبیعی آن، به استناد آمار موجود تا آذر ماه 1395، حدود سه هزار محیط ‌بان به صورت رسمی، پیمانی و قراردادی در استخدام این شغل دشوار و حساس هستند که در مقایسه با تعداد آنها در کشورهای پیشرفته، بسیار کم و حدود یک به پنج است .

 این فعال محیط زیست با بیان اینکه در ایران به دلیل تعداد کم نیروهای محیط بان، به ازای هر40 هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد در حالی که بر اساس استاندارد جهانی هر محیط بان باید چهار هزار هکتار از عرصه های طبیعی را پوشش دهد: گفت:حفاظت از این مناطق کاری دشوار و سختی است که محیط بانان به تحمل سختی های زیادی در تلاش هستن تا از کشتار حیات وحش و نابودی و تخریب محیط زیست جلوگیری کنند.

سازمان حفاظت محیط زیست به‌شدت نیازمند استخدام محیط ‌بانان تازه برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی کشور است که دراین ‌میان به ‌کارگرفتن مردم محلی به عنوان محیط‌بان می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال در روستاها و شهرهای حاشیه مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست، حفاظت منابع طبیعی را سفت و سخت‌تر کند.

محیط‌بانانی از میان مردمان محلی برای دفاع از منابع طبیعی و حیات وحشی که متعلق به خود آنهاست، چراکه تجربه ثابت کرده است مردم بومی، خود مصمم‌تر از دیگران می‌توانند از خاک و بومشان دفاع کنند و از میزان تخلفات محیط زیست بکاهند.

محافظت از جان محیط بان در محدودیت های قانونی استفاده از اسلحه

گفتنی است در سال 1386، "اسدالله تقی‌زاده" یکی از محیط‌بانان منطقه دنا، پس از آنکه با تیراندازی پنج نفر از شکارچیان مواجه شد، در صدد واکنش برآمد و با شلیک گلوله‌ای یکی از شکارچیان متجاوز را از پای درآورد. پس از این واقعه ناگوار، دادگاه کیفری برای این محیط‌بان، حکم اعدام صادر کرد و در مهرماه 1390 دیوان عالی کشور این حکم را تایید کرد. اما در سال 94 با وساطت مردم، فعالان محیط زیست کشوری و محلی و مسئولان به خصوص نماینده ولی فقیه در استان اولیای دم رضایت و محیط بان دنا اآزاد شد.

به نظر می‌رسد، ماجرای محیط‌بان "تقی زاده" به سایر محیط بانان آموخته است که حتی هنگام قرارگرفتن در خطرناک‌ترین موقعیت‌ها نیز از سلاح گرم خود استفاده نکنند تا در صورت بروز حادثه، خود را از تبعات قضایی و حقوقی برهانند.

اما آیا محیط بانان، طبق قانون مجاز به استفاده از اسلحه هستند، یا خیر؟ طبق ماده‌ 32 آيين‌نامه اجرايی قانون حفاظت و بهسازی محیط زيست، افراد گارد محيط‌ زيست‌ به‌ سلاح‌ مناسبی كه‌ نوع‌ آن‌ با موافقت‌ وزارت‌ دفاع‌ تعيين‌ می‌شود، مجهز می‌شوند. در ماده‌ 33 همین آیین‌نامه نیز آمده است: سازمان‌ مكلف‌ است‌ دوره‌های آموزشی لازم‌ برای مأمورينی كه‌ بايد در گارد محيط‌‌زيست‌ انجام‌ وظيفه‌ نمايند، دائر كند.

در سال 1391 پس از آنکه "غلامحسین خالدی" یکی دیگر از محیط‌بانان منطقه دنا پس از درگیری با شکارچیان متجاوز به حریم محیط زیست، یکی از آن‌ها را کشت، دادگاه برای او نیز حکم قصاص صادر کرد. پس از این واقعه ناگوار، وکیل مقتول مدعی شد که "محیط‌بانان ضابط دادگستری نیستند و چون ضابط نیستند نمی‌توانند از اسلحه استفاده کنند."

این در حالی است که برخلاف این ادعا، قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب سال 1346 كه بعد از انقلاب هم مورد اصلاح قرار گرفت، محیط بانان را در زمره ضابطین قضایی به شمار می‌آورد، همچنین ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری، بر ضابطه قضایی بودن محیط بانان تصریح دارد و در نهایت خالدی اسفند 94 به همت مسئولان و مردم مورد عفو قرار گرفت و آزاد شد.

بنابراین به نظر می‌رسد، از منظر قانونی، محیط‌‌بانان منعی برای بکارگیری سلاح گرم در مواقع ضروری ندارند، ولی آنچه که محیط‌بانان را در این زمینه محتاط می‌کند، ثابت کردن این موضوع در محکمه است که گریزی جز استفاده از سلاح برای این قشر زحمتکش وجود نداشته است.

از طرفی لایحه حمایت از محیط بانان در خرداد ماه امسال به مجلس ارسال و برای ارجاع به صحن علنی و کمیسیون های مربوطه در حال بررسی است . چنانچه این لایحه مغایرت با قوانین برنامه و سندچشم انداز نباشد معاونت قوانین مجلس نظرات خاص حقوقی را بر این لایحه اعمال و بعد از جمع بندی نهایی این لایحه به کمیسیون تخصصی و صحن علنی ارسال می شود.

محیط بانان و مشکلات معیشتی

علاوه بر مشکلاتی که محیط بانان در زمینه بکارگیری اسلحه هنگام انجام ماموریت محوله دارند، باید به مشکلات معیشتی این قشر زحمتکش نیز اشاره کرد؛ محیط‌بانانی که در سخت‌ترین شرایط محیطی و آب و هوایی به حفاظت و حراست از میراث گران‌بها محیط زیست می‌پردازند و درنهایت با کمترین میزان دریافتی و دستمزد مواجه می‌شوند. 

کهگیلویه و بویراحمد 16 درصد گونه‌های گیاهی و 20 درصد گونه‌های درخت و درختچه کشور را داراست. 

حدود 2 هزار گونه گیاهی در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که 450 نوع آن خوراکی و داروئی است. 

این استان دارای 324 هزار هکتار منطقه حفاظت شده و شکار ممنوع است. 

حمایت از قشر محیط بان چه در حوزه مالی و چه در زمینه خدمات و تهیه زیر ساخت ها می تواند حفاظت از محیط زیست بکر و حیات وحش نادر استان کهگیلویه وبویراحمد را در سایه امنیت رقم زد.

گزارش از مرضیه سادات غلامی

انتهای پیام/س