گزارش/
همه‌پرسی جدایی کردستان عراق طرح آمریکایی صهیونیستی/ جواب «آری» که گران تمام خواهد شد
همه‌پرسی که هم اکنون کردها به منظور جدایی از عراقآن را برگزار کردند، در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود.
به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجه گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، حیدر العبادی نخست وزیر عراق در آخرین نشست خبری خود که در مقر نخست‌وزیری در بغداد برگزار شد، گفت: همه‌پرسی جدایی کردستان عراق بیش از اندازه خطرناک است و مشکلات جدیدی را به بار خواهد آورد. منافع کردهای عراق در جدایی و خروج از وحدت عراق نیست و هرگونه اقدام جدیدی باید در چارچوب قانون اساسی عراق که به منزله منشور ملی همه عراقی‌هاست، صورت بگیرد و همه‌پرسی جدایی کردها از اساس غیر قانونی است.
مسعود بارزانی، رئیس شورای امنیت اقلیم کردستان عراق در سخنانی اعلام کرد: شهروندان اقلیم دیگر خود را شهروند عراق نمی‌دانند و برای گرفتن حق تعیین سرنوشت و جدایی اقلیم کردستان بسیار جدی هستند. وی گفت که اگر از من حمایت صورت گیرد، به زودی اعلام استقلال خواهم کرد، این موضوع بیانگر واقعیات پنهانی است که اکنون به زبان آورده شده است؛ ادامه پروژه‌های از قبل مدیریت شده و هماهنگ با مجریان آن.
کردستان عراق یک منطقه خودمختار در بخش شمالی کشور عراق است. این اقلیم از شرق با ایران از شمال با ترکیه و از غرب با سوریه هم‌مرز و مرکز آن اربیل است. واحد پول رایج در منطقه کردستان عراق، دینار عراق است و زبان‌های رسمی در این منطقه زبان کردی و زبان عربی است. در منطقه کردستان عراق افزون بر کردها، اقلیت‌های آشوری، ترکمن، عرب، کلدانی، ارمنی و غیره نیز زندگی می‌کنند. سرشماری رسمی از تعداد جمعیت این منطقه در دست نیست؛ اما آخرین برآوردهای حکومت محلی جمعیت این منطقه را حدود 7 میلیون نفر تخمین می‌زند.
پس از آنکه ارتش عراق اواسط ماه ژوئن سال ۲۰۱۴ به دنبال حملات گسترده داعش از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند. بارزانی در آن روزها تأکید کرد: پیشمرگه‌های کرد از مناطقی که اکنون تحت کنترل آنهاست خارج نخواهند شد. پیش‌تر نیز بارزانی با ادعای این مساله که کرکوک جزء منطقه کردستان عراق است گفته بود که «اقلیم کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد.»
وی در مصاحبه‌ای گفت: «معلوم است که عراق دارد از هم می‌پاشد، وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد و به زودی کردستان مستقل در راه است.»
شواهد نشان می‌دهد اراده‌ای کاملاً جدی در حزب دموکرات عراق وجود دارد تا جدایی کامل شود. چه از سوی مسعود بارزانی، رهبر حزب و رئیس اقلیم کردستان و چه پسر وی مسرور بارزانی رئیس شورای امنیت اقلیم کردستان، این اراده به‌صورت جدی وجود دارد که به قول خودشان حق تعیین سرنوشت و استقلال برای منطقه کردستان عراق ایجاد شود و آنها مدیریت این مساله را برعهده بگیرند.
کردها در ادامه روند قدرت‌گیری‌های خود اینک به مرحله‌ای رسیده‌اند که مساله جدایی از عراق را به‌طور جدی مطرح کرده‌اند. باید اشاره کرد که قدرت‌گیری کُردها در عراق ناشی از چهار رویداد تاریخی در سه دهه اخیر هستند.
1.جنگ خلیج فارس که با حمله آمریکا به عراق و آزادی کویت همراه شد. در این کش و قوس، کُردها توانستند طبق قطعنامه 688 شورای امنیت از قبل منطقه پرواز ممنوع در شمال این کشور، نوعی حکومت خودمختار تشکیل دهند.
2.حمله آمریکا به عراق در سال 2003 و ساقط کردن نظام بعثی. در این زمان کُردها سازمان‌یافته‌ترین گروه در داخل عراق بودند و توانستند وضعیت پیشین خود را به یک دولت فدرالی در داخل عراق جدید ارتقا دهند.
3.انقلاب‌های عربی در سال 2011 سومین عاملی بود که باعث شد قدرت منطقه‌ای کردها دو چندان شود.
4.ظهور داعش هم چهارمین عاملی بوده است که باعث تقویت و ارتقای جایگاه کردها چه در داخل عراق و چه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی شده است.
متخصصان ماهی گرفتن از آب گل‌آلود در راهند
موضع آمریکا در مقابل جدایی اقلیم کردستان عراق یک وضعیت دوگانه است. یک روی موضع آمریکا مواضع رسمی دولت این کشور است که همیشه بر آن تأکید می‌کنند و از یکپارچگی عراق حمایت کرده و دولت حیدرالعبادی را به‌عنوان نماد این یکپارچگی می‌شناسند و از کردها می‌خواهند تا به حفظ آن کمک کنند. اما روی دیگر موضع آمریکا را می‌توان شنیدن صداهای متفاوت در این کشور قلمداد کرد که بعضاً تحلیل‌شان این است که عراق عملاً دچار فروپاشی و تجزیه شده است.
عملکرد آمریکایی‌ها هم به‌طور مستقیم و غیرمستقیم روی اعتمادبه‌نفس کردها برای در پیش گرفتن خواست جدایی‌طلبانه موثر بوده است، کمک‌های نظامی و مشاوره‌ای و تقویت نیروهای پیشمرگه به‌عنوان یکی از اهرم‌های جدی کردها برای موازنه با بغداد در فردای پس از داعش، باعث تقویت حرکت گریز از مرکز کردها شده و خواهد شد. در کل به نظر می‌رسد آمریکا مخالفت عملی با اعلام جدایی کامل اقلیم کردستان نکند و حتی ممکن است بنا به دلایل مختلف ژئوپلتیکی اقلیم مستقل کردستان را وارد ناتو کند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از جدایی کردهای عراق در جهت ایجاد امکان همکاری‌های گسترده‌تر با نیروهای میانه‌‌رو!!! در منطقه که البته ما آنها را تروریست‌های تکفیری می‌دانیم حمایت کرد. نتانیاهو کردها را ملت مبارزی خواند که تعهدات سیاسی خود را اثبات کرده‌اند و ارزش کشوری مستقل را دارند. اسرائیل از دهه 1960 روابط تجاری، اطلاعاتی و نظامی محتاطانه‌ای با کردها برای توازن قوای خود با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده است.
رجب طیب اردوغان با اشاره به جدایی اقلیم کردستان گفت: اظهارات مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق در خصوص کشوری مستقل برای کردها را باید به عنوان مسئله درجه اول داخلی کشور عراق مورد بررسی قرار داد. اگر کشور عراق مایل است مشکلات خود را در مواجه با اقلیم کردستان در درون خود با اعطای جدایی حل و فصل کند، این مشکل داخلی عراق محسوب می‌شود و به ترکیه ربطی ندارد. ولی اگر اقدامات داخل عراق و اقلیم کردستان به نحوی باشد که مرزهای ما را تحت تأثیر قرار دهد، در این صورت بخشی از حاکمیت ملی ما محسوب شده و ما در این خصوص به هیچ عنوان اجازه دخالت و تأثیر آن در کشورمان را نخواهیم داد. ترکیه نیز در این چند سال نشان داده که مرزهای کشورش را مانند 500 سال قبل و زمان امپراطوری عثمانی ترسیم می‌کند و امروز نیز با دست پس می‌زند و با پا پیش می‌کشد.
قطعا ترکیه می‌کوشد از طریق روابط نزدیکی که با حزب دموکرات به‌طور خاص و اقلیم کردستان به‌طور عام دارد، از توان و پتانسیل آنان برای مهار، کنترل و مدیریت کردهای متمایل به پ.ک.ک و چپ‌گراها استفاده کند. مساله مهم دیگر برای ترکیه، وجود نفت و گاز قابل توجه در کردستان عراق است، امری که ترکیه می‌کوشد به بهترین نحو ممکن در راستای دستیابی به اهداف اقتصادی و صنعتی‌اش از آن بهره برداری کند.
سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به مسئله جدایی کردستان عراق ادامه داد: بلای امروز دنیا نداشتن رهبری مقتدر و یا تبعیت نکردن از رهبران موجود است، جدایی کردستان نباید رخ بدهد، زیرا به ضرر ملت عراق و منطقه است. تبعیت از رهبری واحد، امنیت ابدی به کشور می‌دهد.
عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر گفته است: همه‌پرسی که هم اکنون کردها به منظور جدایی از عراقآن را برگزار کردند، در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود که از دولت کردستان شروع و بعد از آن به مناطق کردنشین سوریه و دیگر مناطق اردن که در آن زندگی می‌کنند، کشیده می‌شود. چنین رفراندومی باعث آغاز فروپاشی «فاجعه‌آمیز» عراق و تبدیل آن به کشورهای کوچک می‌شود.
ماریا زاخاروا سخنگوی وزارت خارجه روسیه، تصریح کرد: اظهارات سران اقلیم کردستان عراق در خصوص برگزاری همه‌پرسی به منظور تعیین سرنوشت این اقلیم توجه ما را جلب کرد. روسیه حامی وحدت اراضی عراق و احترام به حقوق بشر و رعایت حقوق قانونی همه طوایف و گروه‌های ملی عراق بدون هیچ شروطی است و کُردها نیز بزرگترین این گروه‌ها به شمار می‌آیند.
آلمان با ابراز نگرانی از برگزاری همه‌پرسی برای جدایی از عراق، این اقدام را موجب دامن زدن به بحران در منطقه برشمرد و نسبت به آن هشدار داد. در همین ارتباط زیگمار گابریل وزیر خارجه آلمان، اذعان داشت: ما فقط می‌توانیم در مورد اتخاذ اقدامات یک‌جانبه هشدار دهیم، زیرا وحدت عراق با خطر بزرگی روبه رو است.
جمهوری اسلامی ایران نیز بارها تأکید کرده است که این کشور هرگز اجازه تجزیه عراق را نمی‌دهد و این موضوع را به صراحت به دولت اقلیم کردستان اعلام کرده است. وزارت خارجه کشورمان اعلام کرده است: ایران جلوی تحقق رویاهای نتانیاهو را خواهد گرفت. کشورمان با دوستانه توصیف کردن روابط ایران و رهبران کردستان عراق، این رهبران را به خویشتن‌داری فراخوانده است و تأکید آنان بر برگزاری همه‌پرسی را شتابزده می‌داند.
پیامدهای جدایی کردستان
1.تأثیر بر حرکت‌های قومی در ترکیه، سوریه و ایران و البته در کل منطقه و متعاقب آن افزایش مطالبات و خواسته‌های کُردها در کشورهای مختلف
2.تسری هرچه بیشتر منطقه‌ای تقابل و رقابت شیعی - سنی
3.تشدید رقابت میان گروه‌های رقیب کُردی در عراق، ترکیه و سوریه
4.ایجاد حوزه‌ای جدید در اقلیم کردستان، برای تسری رقابت‌های خاورمیانه‌ای بین شرق و غرب
5.احتمال وقوع شورش در داخل خود اقلیم از سوی دیگر اقلیت‌های حاضر در کردستان اعم از ترکمن، عرب، شیعه و سنی
6.تنش جدی میان کُردها و دولت مرکزی عراق؛ اگر اعلام جدایی از سوی کردها سریع و غیرتدریجی باشد، احتمال درگیری نظامی هم بین طرفین افزایش خواهد یافت.
7.تشدید تنش شیعی- سنی در داخل خود عراق، پس از جدایی اقلیم کردستان از عراق عربی.
8.تبدیل شدن کردستان به یک کشور دوست و متحد آمریکا، که این امر می‌تواند در بلند مدت حتی به روابط استراتژیک نیز منجر شود.
هر چه به پایان عملیات موصل و بیرون راندن داعش از عراق نزدیک‌تر شدیم، تمایلات اقلیم کردستان برای به دست آوردن کشوری مستقل بیشتر شد. با در نظر گرفتن تمام موارد، هرچند مسعود بارزانی نشان داده که از هر موقعیتی جهت رسیدن اقلیم کردستان به خودمختاری و جدایی استفاده خواهد کرد، بسیاری اعتقاد دارند که مباحثی مانند مخالفت آمریکا با جدایی کردهای عراق، جنگ تمام‌عیار با داعش، سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی، حساسیت‌های همسایگانی مانند ایران، سوریه و ترکیه، اختلافات داخلی و فقدان اجماع بین گروه‌های سیاسی در اقلیم، شرایط را بسیار آشفته کرده و زمان کنونی برای جدایی اقلیم زود بوده و شرایط و اوضاع داخلی اقلیم کردستان عراق پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است.
گزارش از حمیدرضا قربانی
انتهای پیام/
