به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان؛  یکی از پدیده­ های مناطق خشک و نیمه خشک و یا مناطق هم‌جوار با این مناطق  پدیده گرد و خاک است در سالهای اخیر، وقوع پدیده توفان گرد و غبار در منطقه خاورمیانه در حال افزایش است.

کشور ایران به علت قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، به ­­طور مداوم در معرض سیستم­ های گرد و غبار محلی و سینوپتیکی متعدد است .

خاورمیانه بیشترین تولید گرد و غبار را دارد

خاورمیانه یکی از پنج منطقه جهان است که بیشترین تولید گردو غبار را دارد و بر اساس تعریف سازمان هواشناسی جهانی وقوع گرد و غبار از نظر میزان دید افقی به چهار طبقه گرد و غبار ضعیف با دید کمتر از 10 کیلومتر، گرد و غبار متوسط با دید بین 1 تا 10 کیلومتر، توفان شدید با دید بین 200 تا 1000 متر و توفان خیلی شدید با دید کمتر از 200 متر تقسیم بندی می شود عوامل و عناصر زیادی در به وجود آمدن این پدیده نقش دارند که مهم ترین آن وزش بادهای شدید و ناگهانی ، خشک شدن بستر های آبی و رودخانه ها و فرسایش شدید از نظر مطالعه پدیده گرد و غبار دو گروه از محققان کارهای تحقیقاتی را انجام می دهند.

در کشورهای ژاپن و چین با استفاده از بازه زمانی (1972-2004) غبار، اطلاعات ایستگاه‌های هواشناسی و شاخص پیوند از دور (SOI) اقدام به بررسی رخداد­های گرد و غبارشد  که نتایج حاکی از یک روند کاهشی معنی دار در تعداد روزهای همراه با غبار در بیابان گبی است.

هرچند در سال‌های آخر دوره مورد مطالعه روند افزایشی در ژاپن مشاهده شد. در این منطقه هجوم هوای قطبی نقش مهمی در تشکیل غبار دارد. نکته مهم اینکه در این منطقه مسیر انتقال غبار در فازهای النینو و لانینا تغییر می کند از دیگر مطالعات صورت گرفته در خارج کشور نیز می توان به نتایج تحقیقات (9-12) اشاره کرد.

در داخل کشور نیز مطالعات مختلفی به بررسی وضعیت گرد و غبار پرداخته­ اند. به­ عنوان مثال در استان کردستان با استفاده از تصاویر ماهواره ای به برآورد میزان گرد و غبار پرداختند. نتایج نشان داد که میزان نوع بدون گرد و غبار و گرد و غبار متوسط به طور کلی روندی کاهشی و گرد و غبار ضعیف و شدید روندی افزایشی داشته­ اند. به ­طوری­ که گرد و غبار شدید بیشترین روند افزایشی را به خود اختصاص داده است.

در سال های اخیر در ایران نیز شاهد تشدید پدیده گرد و غبار هستیم به خصوص در استان خوزستان که این تبدیل به معضل ملی شده تا جایی که هر بار راه کار از جمله مالچ پاشی برای این استان مطرح می شود.

اصفهان نیز بیش از یک دهه است که دیگر خبری از زاینده رود نیست و باتلاق بین المللی گاوخونی نیز خشک شده و مدت ها است که آلارم هشدار آن به صدا درآمده و هر از گاهی نیز مسئولان استان و نمایندگان اصفهان هشدار ورود ریزگردهای گاوخونی به اصفهان و حتی تهران را دادند اما از آنجایی که ما همواره منتظر می مانیم تا اتفاق بیفتد این هشدارها را جدی نگرفتیم .

یک ماه پیش وزش باد نسبتاً شدید در اصفهان موجب وقوع گرد و غبار محلی، کاهش دید افقی و ایجاد شرایط ناسالم هوا برای گروه های حساس شد.

وقوع خشکسالی در نواحی شرقی و شمالی اصفهان

مجید بیجندی مدیرکل هواشناسی استان اصفهان با اشاره به غلط بودن واژه ریزگرد اظهار داشت: با توجه به فعالیت‌های اداره کل هواشناسی در پایش مستمر وضعیت خشک‌سالی در استان، شاهد تداوم خشک‌سالی در اصفهان هستیم و میزان آن شدید و بسیار شدید بوده  و بر اساس مستندهای 84 ماه منتهی به خرداد 96 شاهد وقوع خشکسالی شدید در نواحی شرقی و شمالی استان اصفهان هستیم.

بیجندی درباره پایش رخداد وضعیت گرد و خاک در استان بیان‌کرد: روزانه دید افقی به عنوان معیاری برای وقوع پدیده گرد و خاک به صورت ساعتی از تمام ایستگاه‌های هواشناسی استان گزارش می‌شود و گزارش‌های ماهیانه وقوع پدیده گرد و خاک در تمام ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیک در سطح استان انجام می‌گیرد که میزان دید افقی به عنوان شاخص در نظر گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه در سال ۹۵ تمام استان اصفهان درگیر گرد و غبار بوده است، افزود: در این بازه زمانی تنها پنج درصد از استان درگیر این پدیده نبود این در حالی است که در سال ۹۶ در وضعیت بهتری به سر می ‌بریم هر چند اکثر استان درگیر پدیده گرد و غبار بین یک تا ۱۲ روز بوده‌اند اما شدت زیادی را نداشتیم.

بیجندی در ادامه با اشاره به اینکه شهرستان‌های شمال استان با کاهش دید افقی با توجه به پدیده گرد و غبار روبرو است، اضافه کرد: در کنار این پدیده توسعه خشکسالی نیز پدیده خطرناکی است که استان اصفهان را تهدید می‌کند.

 وی افزود: هواشناسی اقدام به نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های سنجش ذرات معلق و گازهای آلاینده‌های جوی کرده‌ و همچنین غلظت‌های اندازه‌گیری شده برای اجرای مدل‌های عددی پیش‌بینی ذرات گرد و خاک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با توجه به اینکه پساب های صنعتی  برخی از کارخانه های صنعتی به سمت با تلاق گاوخونی سرازیر می شود خشک شدن این تالاب و ورود ریزگرد های آن می تواند در آینده خطرات جدی تر و البته غیر قابل جبران برای استان اصفهان ، قم و حتی تهران داشته باشد و باید از گرد غبار گذشته درس گرفت و به سرعت به دنبال راه حلی برای مرتفع کردن این موضوع باشیم.

گزارش از سیدامیرمهدی ساب چیان

انتهای پیام/س