پس از صعود بی دردسر و مقتدرانه تیم ملی فوتبال کشورمان به جام جهانی 2018 روسیه در فاصله 2 هفته مانده تا پایان بازی های مرحله مقدماتی، تفاسیر و تحلیل های گوناگونی درباره موفقیت تیم کارلوس کی روش انجام شده است، اما شاید عجیب ترین تحلیل از سوی سایت اکونومیست صورت گرفته است، این نشریه در تحلیلی ضد و نقیض ضمن اعتراف به عملکرد بی نقص تیم ملی کشورمان در بازی های مرحله مقدماتی جام جهانی ادعا کرده است، دلیل صعود آسان ایران ضعیف شدن فوتبال آسیا است.
اکونومیست می نویسد:
این نتیجه برای بازی های بی عیب و نقص ایران عالی بود. وقتی سوت پایان بازی در پیروزی 2-0 ایران مقابل ازبکستان در 12 ژوئن به صدا درآمد، رکورد میزبان در بازی های انتخابی جام جهانی، یعنی: 16 بازی، بدون حتی یک شکست، 34 گل زده، فقط سه گل خورده، و یک جایگاه تضمین شده در مسابقات سال آینده در روسیه، آنها را (پس از برزیل) به دومین تیمی تبدیل کرد که توانسته اند به جام جهانی راه یابند.
این درحالی است که در بازی خانگی قبلی، ایران در روز 28 مارس که چین را 1-0 شکست داد، جمعیت بیش از 100 هزار نفر بود.
تماشاگران بر روی دیوارهای ورزشگاه نشسته بودند و حتی مقابل بیلبورد هایی که منقش به عکس آیت الله العظمی خمینی و خامنه ای بود، تجمع کرده و به زمین بازی خیره شده بودند.
چینی ها که می خواهند به قدرتی در فوتبال تبدیل شوند، فقط می توانند با حسادت پیروزی ایران را تماشا کنند. باشگاه های سوپر لیگ چین، با تشویق رئیس جمهور این کشور، مبالغ هنگفتی را برای جذب استعدادهای خارجی صرف کرده اند. اما تیم ملی چین همچنان ضعیف است و بعد از تساوی با سوریه جنگزده در روز 13 ژوئن در انتهای گروه خود قرار دارد.
در عین حال، ایران بهترین تیم کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) است. رتبه بندی رسمی فیفا آنها را در رتبه 30 جهان و نخست قاره آسیا قرار داده است؛ درحالی که طبق رنکنیگ جهانی Elo (که رتبه بندی دقیق تری برای سنجش قدرت تیم ها است) ایران در رتبه 20 قرار دارد. آنها تنها تیم آسیایی هستند که در مسابقات انتخابی جام جهانی شکست نخورده اند و حضور آنها در تورنمنت 2018 سومین حضورشان در چهار دوره اخیر جام جهانی خواهد بود.
آیا آنها میتوانند به چینی ها الگوهایی برای چگونگی تسلط بر فوتبال قاره آسیا، ارائه دهند؟ واقعا خیر.
به نظر می رسد موفقیت ایران با وجود برخورداری از کیفیت های ملی، مربوط به خود آنها نیست. در واقع، سیمون کاپر واستفان شیمانسکی (از نویسندگان واقتصاددان اکونومیست) پس از بررسی وضعیت جمعیت، ثروت و تجربه بازیکنان دریافتند که تیم ملی در سال های 1980 تا 2001 یکی از بهترین تیم های بین المللی بوده است. کشور ایران قطعا از نظر اقتصادی نسبت به برخی از رقبای خود ضعیف تر است: سرانه تولید ناخالص داخلی ایران به اندازه نصف استرالیا، کره جنوبی یا ژاپن است. از نظرجمعیتی نیز جمعیت 80 میلیون نفری این کشور کمتر از ژاپن (127 میلیون نفری) است، و از جمعیت 52 میلیون نفری کره جنوبی خیلی زیاد نیست و نسبت به جمعیت 1.38 میلیارد نفری چین هم بسیار اندک است.
از لحاظ استعداد، اولویت ورزش ها متفاوت است: ورزشکاران با استعداد استرالیا معمولا در کریکت، راگبی یا فوتبال استرالیا فعال هستند، در حالی که ورزش های بیس بال و بسکتبال در کره جنوبی و ژاپن بسیار محبوب هستند. ایران از نظر وزنه برداری و کشتی مشهور است، اما فوتبال تنها ورزش تیمی است که در( خیابان های) شهرها به آن پرداخته می شود.
با این حال، این مزیت به نظر نمی رسد خیلی تاثیر گذار باشد. لیگ داخلی ایران ضعیف است و رتبه هفتم را در منطقه آسیا دارد، و بابت نقل و انتقال بازیکنان هزینه های اندکی در هر فصل صرف می شود. در جایی که ایران بارها چندین بازیکن را به بهترین لیگ های اروپایی صادر می کرد امروزه تقریبا به ندرت بازیکنی را صادر می کند.
یک دهه پیش، اکثر بازیکنان تیم ملی در یکی از " پنج لیگ بزرگ" - انگلیس، اسپانیا، آلمان، ایتالیا و فرانسه – بازی می کردند. این فصل تنها اشکان دژاگه 30 ساله، موفق به حضور در یکی از این رقابت معتبر شده است.
اگر چه تعداد کمی از بازیکنان ایران در لیگ های اروپایی درجه پایین تر بازی می کنند، حتی طرفداران متعصب ایرانی هم موافقند که تیم آنها فاقد بازیکنانی در سطح بالای جهانی است.
البته این امر باعث نمی شود هواداران ایرانی، آقایی تیم ملی کشورشان در قاره آسیا و صعود به جام جهانی را جشن نگیرند. با این حال، این هم نشان دهنده ضعف فوتبال آسیا است.
عربستان سعودی که قبلا یکی از 4 سهمیه مستقیم آسیا را کسب کرده هرگز یک بازیکن با تجربه ی بازی در پنج لیگ بزرگ اروپا را نداشته است تیم هایی که نمایندگانی در اروپا نداشته اند نتوانسته اند در جمع 30 تیم بالای رنکینگ ELO قرار بگیرند. عربستان سعودی در حال حاضر رتبه 54 را دارد.
علاوه بر این، کاهش یا رکود انتقال بازیکن به پنج لیگ بزرگ، روندی رایج در سراسر قاره کهن بوده است. استرالیا در جام جهانی 2006 آلمان 18 بازیکن شاغل در لیگ های برتر اروپا داشت، اما امروز تنها هفت بازیکن دارد. تعداد بازیکنان ایران از هفت بازیکن به یک بازیکن کاهش یافته است، چین از 2 بازیکن به صفر رسیده است و عربستان سعودی تا کنون چنین بازیکنی نداشته است. کره جنوبی پیشرفت اندکی داشته و از 6 بازیکن اروپایی به هشت بازیکن رسیده است. در این بین فقط ژاپن واقعا خوب پیش رفته است، و از پنج بازیکن در پنج لیگ بزرگ، در حال حاضر به 16 بازیکن رسیده است.
ضعف فوتبال آسیا در آخرین جام جهانی مشهود بود. در حالی که پنج تیم آمریکای شمالی و آفریقایی به مرحله حذفی راه یافتند، تمام چهار تیم آسیا بدون کسب حتی یک پیروزی در مجموع 12 بازی، پایین ترین رتبه را در گروه های خود به دست آوردند.
در ادامه این گزارش به وضعیت تیم های آسیایی در جام جهانی2002 کره و ژاپن اشاره شده است که در آن دوره از رقابت ها این 2 تیم به مرحله حذفی راه یافتند و حتی کره جنوبی، به لطف برخی از تصمیم گیری های مشکوک داوری به نیمه نهایی راه یافت و اولین تیم غیر اروپایی یا آمریکای جنوبی شد که به این مرحله راه یافته است.
با این حال در سال های اخیر هیچ یک از تیم های آسیایی در جام جهانی به مرحله حذفی نرسیدند. مشکل کجاست؟
قدرت برندهای باشگاه های اروپایی در آسیا نشان می دهد که اشتیاق به فوتبال در این قاره کاهش نیافته است. علت اصلی افت فوتبال آسیا، فقدان رقابت منظم تیم های برتر قاره با تیم های بزرگ است. مشکلي که همچنان ادامه خواهد داشت.
تیم های خارج از اروپا و آمریکای جنوبی فرصت کمتری برای آزمایش خود در برابر بهترین ها دارند. در 2 سال گذشته، ایران تنها 2 بازی در برابر تیمی از یکی از این 2 قاره برگزار کرده است ( مقابل مقدونیه و مونته نگرو)، ژاپن، کره جنوبی و چین هم همینطور.
تیم های آفریقایی نیز از این مشکل رنج می برند و خود را در رده های پایین رتبه بندی Elo می بینند اما آنها حداقل استعداد های زیادی را تولید می کنند: نیجریه، ساحل عاج، غنا و سنگال، همگی بین 14 تا 21 بازیکن در پنج لیگ بزرگ دارند.
در عین حال، کشورهای آمریکای شمالی هم از نزدیکی با آمریکای جنوبی بهره می برند. در رقابت های صد سالگی کوپا آمریکای سال گذشته تیم هایی از هر 2 قاره وجود داشت و شایع شده ایالات متحده و مکزیک از دعوت شدگان به این مسابقات در سال 2019 هستند.
گفته می شود ژاپن و چین هم از مدعوین احتمالی به این رقابت ها هستند. چنین فرصت هایی برای توسعه فوتبال آسیا حیاتی است. بدون این فرصت ها، قاره آسیا ممکن است 15 سال دیگر از دیگر قاره ها عقب بیفتد زیرا توسعه و تربیت استعدادهای لازم سخت خواهد بود اما بدون محک زدن منظم خود در برابر کشورهای برزیل و آلمان، به جای بحرین و اردن، این تلاش ها حتی ممکن است بی ثمر باشد.
انتهای پیام/
