دوران پیروزی انقلاب اسلامی، دوران طلایی آزادی بیان است
ناصر فیض معتقد است: طنز در كشور ما سه دوره مهم را تجربه كرده است و دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دوران طلایی آزادی بیان است.
به گزارش حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، ناصر فیض اشاره به اینكه شعر در كشور ما یك ثروت ملی محسوب می‌شود و توجه به آن باید بیش از آن چیزی باشد كه اكنون شاهد هستیم، عنوان كرد: زبان فارسی جزو زبان‌های خوش‌آهنگ و گوش‌نواز است و از ظرفیت آن باید در حوزه خلق آثار ادبی به ویژه در حوزه شعر بهره‌برداری كنیم.
فیض با بیان اینكه طنز در ادبیات فارسی دارای پیشینه و جایگاه قابل توجهی است، گفت: این به سبب ظرفیتی است كه در زبان فارسی وجود دارد؛ به طوری كه امكان سخن گفتن كنایه‌آمیز كه از پایه‌های طنز است، در این زبان بسیار زیاد است.
وی افزود: طنز در كشور ما سه دوره مهم را تجربه كرده است. در دوران مشروطه كه نوعی آزادی بیان وجود داشت و روزنامه‌ها به طنزهای اجتماعی رو آوردند. طنز دهه ۲۰ كه پس از رفتن رضاخان و در دوره ضعف شاه با آزادی‌هایی كه در مطبوعات به وجود آمد پرداختن به طنز بیشتر شد. دوره بعدی كه دوران طلایی آزادی بیان است دوران پیروزی انقلاب اسلامی است.
وی اظهار كرد: محدوده‌هایی در حوزه شعر و ادبیات طنز در كشور ما وجود دارد كه عده‌ای نمی‌توانند در آن محدوده‌ها عرض اندام كنند گرچه من معتقدم كه یك شاعر در آن محدوده‌ها بیشتر می‌تواند خودش را نشان دهد.
فیض با اشاره به اینكه پایه و اساس طنز نوعی اعتراض است، گفت: در طنز خط قرمز داریم كه با سانسور متفاوت است. البته كار طنزپرداز نزدیك شدن به خط قرمزهاست و طنزپردازی كه به سمت خط قرمز نرود كارش دیده نمی‌شود.
این شاعر با اشاره به اینكه پایه و اساس طنز نوعی اعتراض است، گفت: لباس هنر پوشیده است؛ اگر این‌گونه به طنز نگاه كنید فارغ از ظرافت‌های شعر حافظ، آن را هم نمونه شعر طنز و اعتراض به شرایط سیاسی و اجتماعی آن روز می‌بینید.
وی با تأكید بر اینكه تقسیم‌بندی متون ادبی به طنز و جدی صحیح نیست، افزود: طنز و طنزپردازی، مقوله ای جدی است و بهتر است گفته شود متون طنز و جد؛ اینكه حافظ زبان كنایه و طنز را انتخاب می‌كند به خاطر شرایطی است كه شاعر با آن مواجه بوده است. چون امیر مبارزالدین، والی ستمگری بود، نفاق زیاد بود و تملق خریدار داشت و كسانی بودند كه هم از توبره می‌خوردند و هم از آخور! و حافظ در واكنش به اوضاع و شرایط آن زمان شعر می گفت.
فیض با اشاره به وجود خط قرمز در طنزپردازی نیز گفت: در طنز خط قرمز داریم كه با سانسور متفاوت است. طنزپرداز باید تیزهوشی داشته باشد و با احتیاط به این خط قرمزها نزدیك شود؛ من با سانسور مخالفم ولی آزادی بیان و دموكراسی ادعایی، هیچ جایی دنیا وجود ندارد.
وی اضافه كرد: اصلاً فرض محال كه بتوان همه چیز را گفت، هنرمند باز هم باید غیرمستقیم بگوید؛ چراكه هنر تكلیف می‌كند كه آنچه می‌خواهیم را مستقیم نگوییم.
فیض با تأكید بر اینكه طنزپرداز باید از مسائل پیرامونش حرف بزند، گفت: هنر طنزپرداز این است كه با حفظ احترام دیگران و قومیت‌ها و تفاوت‌های مذهبی، صلابت شعری خودش را حفظ كند. ممكن است كسی فكاهه بگوید یا مثل حافظ با شعری كه طعنه به وضعیت سیاسی و اجتماعی می‌زند شعری در درجات بالا بسراید. در هر قالبی نباید حرف اصلی شاعر زیر سؤال برود. مثلاً سعدی در جایی می‌گوید درویشی نزد پادشاهی رفت و شاه گفت چه زمانی یاد ما می‌افتی؟ و درویش گفت وقتی كه یاد خدا را فراموش كنم. بیان جسورانه‌ای كه بهانة تعرض به پادشاه نمی‌دهد.
وی افزود: اعتراض با توهین فرق دارد؛ باید به شكلی طنز بگویید كه حرفتان زیر سؤال نرود و این با تسلط به صناعات ادبی به دست می‌آید و هر چه غیر مستقیم‌تر بگویید هنرمندانه‌تر است چون مخاطب از كشف آن بخش مخفی هنر لذت می‌برد.
فیض اضافه كرد: طنز در همه دوره‌ها ابزاری بوده است برای فضاهایی كه نمی‌شد با زبان معمولی صحبت كرد و برای همین سراغ طنز می‌رفتند.
وی با توصیه به حفظ شخصیت و صلابت ادبی شاعر گفت: طنزپرداز توهین نمی‌كند؛ چون كسی كه منطق شعری دارد توهین نمی‌كند؛ توهین به این معنا كه اگر كسی را هجو كنید مظلوم واقع شود.
این شاعر طنزپرداز با بیان اینكه در چند سال اخیر شاهد فعالیت تخصصی برخی انتشارات در زمینه شعر و ادبیات هستیم، افزود: این اتفاق خوبی است و پیامد آن می‌تواند در رشد كیفی آثار چاپ شده در زمینه شعر تأثیرگذار باشد.
فیض در پایان با اشاره به موفقیت كتاب «فیض بوك» گفت: برای اینكه بتوان مخاطب پیدا كرد باید با مردم و حال و هوای زمانه هماهنگ بود. «فیض بوك» در حال حاضر مورد استقبال است و امیدوارم در روزهای آتی مخاطبان بیشتری جذب كند.
وی تأكید كرد: آثاری كه مردم دوست داشته باشند چاپ و فروش خوبی هم خواهند داشت. مثل كتاب فاضل نظری كه به نوعی پلی بین شعر كلاسیك و دنیای امروز ایرانیان است و از این رو با استقبال و فروش بیشتری هم روبه‌رو شده است.
فیض با بیان اینكه طنز در ادبیات فارسی دارای پیشینه و جایگاه قابل توجهی است، گفت: این به سبب ظرفیتی است كه در زبان فارسی وجود دارد؛ به طوری كه امكان سخن گفتن كنایه‌آمیز كه از پایه‌های طنز است، در این زبان بسیار زیاد است.
وی افزود: طنز در كشور ما سه دوره مهم را تجربه كرده است. در دوران مشروطه كه نوعی آزادی بیان وجود داشت و روزنامه‌ها به طنزهای اجتماعی رو آوردند. طنز دهه ۲۰ كه پس از رفتن رضاخان و در دوره ضعف شاه با آزادی‌هایی كه در مطبوعات به وجود آمد پرداختن به طنز بیشتر شد. دوره بعدی كه دوران طلایی آزادی بیان است دوران پیروزی انقلاب اسلامی است.
وی اظهار كرد: محدوده‌هایی در حوزه شعر و ادبیات طنز در كشور ما وجود دارد كه عده‌ای نمی‌توانند در آن محدوده‌ها عرض اندام كنند گرچه من معتقدم كه یك شاعر در آن محدوده‌ها بیشتر می‌تواند خودش را نشان دهد.
فیض با اشاره به اینكه پایه و اساس طنز نوعی اعتراض است، گفت: در طنز خط قرمز داریم كه با سانسور متفاوت است. البته كار طنزپرداز نزدیك شدن به خط قرمزهاست و طنزپردازی كه به سمت خط قرمز نرود كارش دیده نمی‌شود.
این شاعر با اشاره به اینكه پایه و اساس طنز نوعی اعتراض است، گفت: لباس هنر پوشیده است؛ اگر این‌گونه به طنز نگاه كنید فارغ از ظرافت‌های شعر حافظ، آن را هم نمونه شعر طنز و اعتراض به شرایط سیاسی و اجتماعی آن روز می‌بینید.
وی با تأكید بر اینكه تقسیم‌بندی متون ادبی به طنز و جدی صحیح نیست، افزود: طنز و طنزپردازی، مقوله ای جدی است و بهتر است گفته شود متون طنز و جد؛ اینكه حافظ زبان كنایه و طنز را انتخاب می‌كند به خاطر شرایطی است كه شاعر با آن مواجه بوده است. چون امیر مبارزالدین، والی ستمگری بود، نفاق زیاد بود و تملق خریدار داشت و كسانی بودند كه هم از توبره می‌خوردند و هم از آخور! و حافظ در واكنش به اوضاع و شرایط آن زمان شعر می گفت.
فیض با اشاره به وجود خط قرمز در طنزپردازی نیز گفت: در طنز خط قرمز داریم كه با سانسور متفاوت است. طنزپرداز باید تیزهوشی داشته باشد و با احتیاط به این خط قرمزها نزدیك شود؛ من با سانسور مخالفم ولی آزادی بیان و دموكراسی ادعایی، هیچ جایی دنیا وجود ندارد.
وی اضافه كرد: اصلاً فرض محال كه بتوان همه چیز را گفت، هنرمند باز هم باید غیرمستقیم بگوید؛ چراكه هنر تكلیف می‌كند كه آنچه می‌خواهیم را مستقیم نگوییم.
فیض با تأكید بر اینكه طنزپرداز باید از مسائل پیرامونش حرف بزند، گفت: هنر طنزپرداز این است كه با حفظ احترام دیگران و قومیت‌ها و تفاوت‌های مذهبی، صلابت شعری خودش را حفظ كند. ممكن است كسی فكاهه بگوید یا مثل حافظ با شعری كه طعنه به وضعیت سیاسی و اجتماعی می‌زند شعری در درجات بالا بسراید. در هر قالبی نباید حرف اصلی شاعر زیر سؤال برود. مثلاً سعدی در جایی می‌گوید درویشی نزد پادشاهی رفت و شاه گفت چه زمانی یاد ما می‌افتی؟ و درویش گفت وقتی كه یاد خدا را فراموش كنم. بیان جسورانه‌ای كه بهانة تعرض به پادشاه نمی‌دهد.
وی افزود: اعتراض با توهین فرق دارد؛ باید به شكلی طنز بگویید كه حرفتان زیر سؤال نرود و این با تسلط به صناعات ادبی به دست می‌آید و هر چه غیر مستقیم‌تر بگویید هنرمندانه‌تر است چون مخاطب از كشف آن بخش مخفی هنر لذت می‌برد.
فیض اضافه كرد: طنز در همه دوره‌ها ابزاری بوده است برای فضاهایی كه نمی‌شد با زبان معمولی صحبت كرد و برای همین سراغ طنز می‌رفتند.
وی با توصیه به حفظ شخصیت و صلابت ادبی شاعر گفت: طنزپرداز توهین نمی‌كند؛ چون كسی كه منطق شعری دارد توهین نمی‌كند؛ توهین به این معنا كه اگر كسی را هجو كنید مظلوم واقع شود.
این شاعر طنزپرداز با بیان اینكه در چند سال اخیر شاهد فعالیت تخصصی برخی انتشارات در زمینه شعر و ادبیات هستیم، افزود: این اتفاق خوبی است و پیامد آن می‌تواند در رشد كیفی آثار چاپ شده در زمینه شعر تأثیرگذار باشد.
فیض در پایان با اشاره به موفقیت كتاب «فیض بوك» گفت: برای اینكه بتوان مخاطب پیدا كرد باید با مردم و حال و هوای زمانه هماهنگ بود. «فیض بوك» در حال حاضر مورد استقبال است و امیدوارم در روزهای آتی مخاطبان بیشتری جذب كند.
وی تأكید كرد: آثاری كه مردم دوست داشته باشند چاپ و فروش خوبی هم خواهند داشت. مثل كتاب فاضل نظری كه به نوعی پلی بین شعر كلاسیك و دنیای امروز ایرانیان است و از این رو با استقبال و فروش بیشتری هم روبه‌رو شده است.
انتهای پیام/
