ICBM ها می توانند از انواع جاده ای و متحرک، زیردریایی، ریل قطار و یا سیلوی غلات باشند. ICBM های متحرک سخت ترین نوع این موشک ها محسوب می شوند که شناسایی و انهدام لانچر آنها بسیار دشوار است.

در حال حاضر بهترین ICBM در جهان کدام است؟ کدام یک از انواع این موشک های بالستیک قاره پیما، بهترین نوع آن محسوب می شوند و چرا؟

فاکتورهای مهمی که در لیست ده موردی زیر در همه موارد دیده شده اند عبارتند از قدرت تخریب و برد موشک، تعداد MIRV ها، دقت نقطه زنی، نوع لانچر و استقرار، فناوری های جدید به کار رفته در آن که قادر به فریب سیستم های رهگیری دشمن می شوند.

این آنالیز بر اساس ویژگی های هر موشک بالستیک تا به امروز تهیه شده است و اصولا تمامی موشک های بالستیک حاضر در لیست موجود، از قدرت تخریب بالا تا حد محو کردن یک کشور برخوردارند. در واقع این لیست شامل، موشک هایی که هنوز رونمایی نشده اند و یا به صورت عملیاتی از آنها استفاده نشده است، نمی باشد.

موشک های بالستیک تریدنت D5 یا تریدنت 2 از نوع استقرار بر روی زیردریاییی هستند. این مدل در واقع نسخه پیشرفته تر تریدنت C4 محسوب می شود که نسبت به آن از قدرت تخریب بیشتر و برد و دقت بیشتری برخوردار است.این موشک بالستیک برای اولین بار در سال 1990 آزمایش شد.از این موشک در ارتش ایالات متحده و انگلستان استفاده می شود.موشک بالستیک 2 توسط 14 زیردریایی در کلاس اوهایو حمل می شود و در نیروی دریایی انگلستان نیز بر روی 4 زیر دریایی کلاس ون گارد سوار شده است.

 

برد این موشک با سلاح هسته ای 7800 کیلومتر و بدون کلاهک هسته ای 12000 کیلومتر است.بنابراین با اینکه این موشک قوی ترین مورد این لیست محسوب نمی شود اما باید گفت که تقریبا هیچ هدفی در دنیا نیست که این موشک قادر به شکار آن از راه دور نباشد.

هر موشک تریدنت 2 در ارتش امریکا قادر است14 کلاهک هسته ای باوزن 475 کیلوتن را حمل کند. برای حرکت سریع تر و اجتناب از اصابت موشک های دشمن به آن معمولا از 8 کلاهک بر روی آن استفاده می شود و بر روی آن از جنگ افزارهای دیگری نیز برای مقابله با موشک هایی که به سمتش می آید استفاده شده است. این جنگ افزارها مستقل عمل می کنند و به عنوان مثال می توان گفت، جنگ افزارهای سوار شده بر روی این موشک در انگلستان هب طور کلی با آنچه در آمریکا به کار می رود متفاوت است و موشک های بالستیک انگلیسی طوری پیکر بندی شده اند که قادر به حمل 12 نوع از انواع جنگ افزار بر روی خود هستند.

تریدنت 2 یک موشک بالستیک بسیار دقیق به شمار می رود.دقت هدف زنی این موشک حدود 90 متر است. بدین معنا که حداکثر با فاصله 90 متری از هدف، ممکن است فرود آید. در طول مسیر تا رسیدن به هدف، از سیستم هدایت داخلی و البته آپدیت های لحظه به لحظه GPS استفاده می شود.

تریدنت 2 نه تنها از دقت و برد خیره کننده ای برخوردار است بلکه قدرت تخریب بالایی نیز دارد. از دیگر مزایای این موشک می توان به استقرار ان بر روی زیردریایی اشاره کرد چرا که بدون هیچ شکی همگان می دانند که نیروی دریایی آمریکا قدرت زیادی در دریاهای جهان دارد و هر هدفی در هر نقطه از جهان برای انهادام توسط این موشک بسیار آسان است. سیستم به کار رفته در این موشک طوری است که زیردریایی های که آن را حمل می کنند را نیز غیرقابل رهگیری می کند و همین مسئله این نوع از موشک های بالستیک را بسیار خطرناک و کشنده جلوه می دهد.

 

در مقایسه می توان گفت که نوعی از موشک های بالستیک که در سیلوهای غلات مستقر می شوند به سادگی قابل شناسایی و انهدام توسط دشمن هستند. بنابراین، موشک های بالستیکی که بر روی زیردریایی سوار هستند از قدرت مانور بالایی برخوردارند و کشوری که مورد حمله قرار گرفته است، در همان ساعات اول احتمالا با اصابت یکی از این موشک ها به خاکش تسلیم خواهد شد. طبق اعلام ارتش امریکا، این کشور قصد دارد تا سال 2042 نسخه پیشرفته تری از تریدنت 2 را رونمایی کند.

 

موشک بالستیک R-36 روسی برای اولین بار در سال 1971 تست شد. این موشک در خانواده R-36M ارتقا یافت و در غرب به موشک شیطان SS-18 معروف است.56 نمونه از این موشک برای اولین بار در سال 1977 آزمایش

شدند که بعدها با اپشن های مختلفی به روزرسانی گردید که آخرین نسخه از این موشک ها موسوم به ویودا 36M2 است که برای اولین بار در سال 1988 آزمایش شد.

 

موشک شیطان SS-18 در واقع جزو موشک های بالستیک قدرتمند محسوب می شود و این مورد به واسطه سرعت بالای این موشک نسبت به وزن آن است.  در این زمینه می توان گفت که روسیه از دیرباز از غرب در تولید موتورهای قدرتمند موشک های بالستیک جلوتر بوده است. برد این موشک قدرتمند 11000 کیلومتر است و قادر به حمل 10 MIRV با خود است که می توانند 40 هدف مختلف را منهدم کنند. رهگیری این موشک توسط ناوگان دفاعی دشمن بسیار سخت است. نرخ خطای این موشک حدود 220 متر است که جنگ افزار دقیقی محسوب نمی شود اما قدرت تخریب بالای آن، این مورد را پوشش می دهد. برخی منابع می گونید که این موشک با MIRV های خود قادر به انهدام کامل سه ایالت بزرگ امریکا به نام های مریلند،ورمونت، رود آیلندز است.

این موشک بالستیک از نوع استقرار در سیلوهای غلات است که در مناطق مختلف روسیه به طور مخفی مستقر شده اند.سیلوهایی که این تجهیزات و لانچر موشک در آنها مستقر شده اند در برابر انفجارهای هسته ای مقاوم هستند و حتی اگر مکان این لانچرها نیز شناسایی شود اما با انفجار، هیچ آسیبی به لانچر نخواهد رسید و به همین علت این موشک بالستیک در مقام دوم این لیست قرار دارد اگرچه از نظر قدرت تخریب این موشک بسیار قوی تر از تریدنت 2 محسوب می شود.

با این حال تعداد موشک های شیطان SS-18 با توجه به قدیمی شدن فناوری به کاررفته در آنها رو به کاهش است. و در حال حاضر مجموعاً 58 عدد از این موشک ها در روسیه مستقر شده اند.

موشک یارس RS-24 یک موشک بالستیک قاره پیمای روسی جدید به شمار می رود.  در غرب آن را SS-29 می نامند. این موشک در واقع نسخه پیشرفته تر RS-12M Toplo-M است.این موشک در دو مدل مبتی بر لانچر سیلو و لانچر جاده ای طراحی شده است. ساخت این موشک در سال 2010 از سوی ارتش روسیه تایید شد و در همان سال نیز مورد آزمایش قرار گرفت.تا سال 2016، ارتش روسیه 63 مورد از نوع متحرک و 10 مورد از نوع لانچر سیلوی آن را در اختیار داشته است.

  

این موشک قرار است اولین گزینه ارتش روسیه در جنگ افزارهای روی زمین در جنگ با دشمنان به شمار رود.استفاده از سوخت جامد در این موشک بالستیک مشابه نمونه توپول M است.برد موشک یارس حدو 12000 کیلومتر است و بزرگترین تفاوت آن با نمونه قبلی این است که یارس قادر به حمل حداقل 6 جنگ افزار مستقل بر روی خود است که وزنی حدود 100 تا 300 کیلوتن دارند.برخی منابع نیز معتقدند این موشک قادر به حمل 10 جنگ افزار مستقل بر روی خود است و احتمالا این تخمین به خاطر استفاده موشک های نسل قبل توپول M از 10 جنگ افزار نشئت گرفته است. خطای نقطه زنی این موشک بین 150 تا 200 متر است.

موشک یارس قادر است از موشک های دشمن فرار کند. این موشک قادر است در طول مسیر خود تا اصابت به هدف از طعمه های زمینی و هوایی برای فریب رادارهای دشمن استفاده کند. شانس موفقیت این موشک برای فرار از رادارها و موشک های دشمن 60-65 درصد تخمین زده شده است.

نمونه متحرک این موشک بر روی یک ماشین جنگی با 16 چرخ سوار می شود که بسیار شبیه لانچر توپول M می باشد.از لحاظ ظاهر هر دو موشک بسیار شبیه هم هستند اما قدرت یارس بیشتر از توپول M است.لانچر متحرک این موشک قادر است تا 500 کیلومتر حرکت کند.در مواقع اضطرار و برای اجتناب از انهدام آن توسط دشمن، این موشک از لانچر پرتاب می شود و هدایت آن از راه دور صورت می گیرد. در مورد قدرت تخریب این موشک بالستیک گفته می شود،  قدرت تخریب آن در حد انهدام کامل یک کشور اروپایی کوچک است. بنابراین شناسایی چنین موشک بالستیکی با لانچر متحرک برای دشمنان بسیار سخت به نظر می رسد. با این حال شانس زنده ماندن افرادی که در محل اصابت این موشک برای بار اول زندگی میکنند بسیار بالا است.

نمونه های مبتنی بر لانچر مستقر در سیلوهای این موشک  از ICBM های قدیمی روسی استفاده می کنند و با تمامی جنگ افزارهای قدیمی روسی سازگار هستند. یک لانچر معمولی از نوع سیلوی این موشک حدود 10 موشک یارس را در خود جای داده است.

 

مینوتمن3 نوعی موشک بالستیک است که به لحاظ تعداد جزو پرشمارترین موشک های موجود در آمریکا محسوب می شود.این موشک برای اولین بار در سال 1970 استفاده شد. در زمان رونمایی از این موشک، از ان به عنوان اولین موشک بالستیکی که قابلیت حمل کلاهک هسته ای را دارد یاد می شد. بر خلاف سن بالای این موشک اما همچنان نیز جزو موشک های بالستیک پرقدرت جهان محسوب می شود.برنامه های به روزرسانی زیادی برای ارتقای اثرگذاری بیشتر این موشک بر روی آن صورت گرفته است. طبق اعلام ارتش آمریکا از مینوتمن 3  تنها تا سال 2030 در ارتش این کشور استفاده خواهد شد.

 

این موشک نیز از نوع لانچر سیلویی به شمار می رود. با حذف  پیسمیکر LGM-118 از ارتش امریکا در سال 2005، مینوتمن 3 تنها موشک بالستیک زمینی امریکا و یکی از مهمترین آنها محسوب می شود.

در حال حاضر، 450 نمونه از این نوع موشک بالستیک در آمریکا وجود دارد و 50-75 نمونه دیگر نیز به طور رزرو نگهداری می شوند.این تعداد موشک بالستیک در جهان یک رکورد محسوب می شود. وظیفه نگهداری از این موشک ها بر عهده نیروی هوایی امریکا می باشد.سیلوهایی که لانچر مینوتمن 3 در آنها قرار دارند در تمامی نقاط امریکا وجود دارند و بیشتر نزدیک پایگاه های هوایی امریکا که در وایومینگ،داکوتای شمالی،مونتانا هستند، حضور دارند. تمامی این موقعیت های جغرافیایی مشخص هستند و همه جای استقرار این تجهیزات را می دانند.

برد این موشک نزدیک 13000 کیلومتر است. از سیستم هدایت داخلی در این موشک استفاده شده است و خطای نقطه زنی این موشک 200 متر است که به به روزرسانی جدیدی که بر روی آن صورت گرفته است، این خطا به 120 متر کاهش پیدا کرده است.این موشک بالستیک قادر به حمل 3 جنگ افزار مستقل دیگر با خود است که هر یکی از این جنگ افزارها قادرند یک کلاهک هسته ای باشند که قدرت تخریبی بین 300 تا 500 kT دارند.

 

موشک مینوتمن 3 بسیار سریع و چابک است و بیشترین مسافت را در بین تمامی موشک های بالستیک جهان طی می کند. اگرچه ممکن است بهترین موشک جهان نباشد اما قابلیت های بالایی در خود دارد. با این حال ارتش امریکا ترجیح داده است که تعداد زیادی از این موشک های بالستیک میان رده را به کار گیرد.

 

لاینر 2.1 در واقع اخرین نمونه از موشک های بالستیک روسی با لانچر مستقر بر روی زیردریایی محسوب می شود.این مدل در واقع نسخه به روزشده موشک سینه وا U2 است.  در واقع با به روزرسانی های انجام شده بر روی موشک سینه وا شاهد استاندارد شدن آن در مدل جدید هستیم.

 

این موشک بالستکی روسی وقتی کلاهک هسته ای حمل می کند قادر به طی مسافت 8300 کیلومتر است و بدون کلاهک هسته ای نیز 12000 کیلومتر طی می کند.  هر موشک قادر است 12 کلاهک هسته ای رده پایین حمل کند.قدرت تخریب این موشک بین 100 تا 300 کیلوتن اعلام شده است. مورد عجیب در مورد این موشک این است که قادر به حمل انواع کلاهک هسته ای بر روی یک موشک است.

 

این موشک نیز از طعمه های مختلف برای فریب رادارهای دشمن استفاده می کند و به سختی می توان ان را رهگیری کرد و با سیستم به کار رفته در آن به سادگی می تواند بر سیستم دفاع موشکی دشمن غلبه کند. برای در امان ماندن از موشک هایی که برای انهدام آن از سوی دشمن پرتاب می شوند، این موشک قادر است از طعمه های فریبنده بیشتر به جای کلاهک هسته ای استفاده کند.

تا پایان سال 2016، 6 زیردریایی کلاس دلتا با این موشک های بالستیک تجیهز شده اند که در خدمت نیروی دریایی روسیه هستند. لانچر این موشک با اولین پرتاب از بین نمی رود.

بر طبق برنامه از قبل اعلام شده زیردریایی های دلتای روسیه تا سال 2030 در نیروی دریایی این کشور حضور دارند.

 

 

موشک بالستیک فرانسوی M51 یکی از انواع موشک ها با لانچر زیردریایی است.طراحی این موشک از سال 1992 اغاز شد و در سال 2010 اولین پرتاب آزمایشی آن صورت گرفت. این موشک ها توسط زیردریایی های کلاس لاتریومفنت فرانسه حمل می شوند. فرانسه در حال حاضر 4 زیردریایی از این کلاس در نیروی دریایی خود دارد.

  

برد این موشک 8000 کیلومتر است و قادر است بدون کلاهک تا 10000 کیلومتر نیز پرتاب شود. با چنین بردی فرانسه قادر به نابودی بخش های زیادی از چین و روسیه و یا حتی امریکا با پرتاب این موشک ها از اسکله های اختصاصی خود است. هر موشک قادر به حمل 6 تا 10 جنگ افزار مستقل است که قدرت تخریبی برابر با 107 کیلوتن داردند. این موشک ها از سیستم های ضدرهگیری برای فریب رادارهای دشمن برخوردار هستند. با این حال باید گفت که نسخه جدید تر این موشک ها که در سال 2015 از آن رونمایی شدف قدرت تخریب بیشتری معادل با 150 کیلوتن داشتند.

بر طبق برنامه ریزی قبلی، این موشک های بالستیک فرانسوی از سیستم ناوبری ماهواره ای گالیله استفاده خواهند کرد. بنابراین دقت این موشک ها احتمالا به اندازه همتایان خود نخواهد بود و خطای نقطه زنی این موشک ها حدود 200 متر اعلام شده است.

فرانسه در حال حاضر 4 زیردریایی در کلاس لا تریموفنت دارد که در هریک از آنها 16 موشک بالستیک سوار شده است. بنابراین 64 موشک بالستیک از نوع m51 در نیروی دریایی فرانسه آماده پرتاب هستند.  با اعلام وضعیت اضطراری این زیردریایی ها به اقیانوس اطلس می روند و در وضعیت غیرقابل رهگیری قرار می گیرند.

نسخه جدیدتر M51 یعنی M51.3 در حال ساخت است.اما زمان رونمایی از آن زودتر از سال 2025 نخواهد بود.

 

این موشک بالستیک قاره پیماف ساخت کشور چین است.این مدل در واقعه نسخه بهبود یافته مدل قدیمی DF-31 محسوب می شود. نام این موشک در غرب CSS-10 Mod2 است. این موشک در سال 2007 برای اولین بار آزمایش شد و تخمین زده می شد که تا سال 2009 حدود 30 مدل از آن به صورت عملیاتی در ارتش چین به کار گرفته شوند که پس از گذشت چند سال این عدد افزایش یافت.

 

برد این موشک نزدیک 11200 کیلومتر است و چین قادر است با آن بخش هایی از امریکا و اروپا را هدف قرار دهد. این موشک قادر به حمل سه کلاهک هسته ای با قدرت تخریب 20،90،150 کیلوتن است و از سیستم فریب رادارهای دشمن نیز در آن استفاده شده است.

سیستم راهبری DF-31A از نوع آسترو اینترشال داخلی است که با ماهواره بیدو چین پشتیبانی می شود. خطای نقطه زنی این موشک 100 متر است که به نوعی موشکی دقیق در انهدام اهداف محسوب می شود.

بر طبق گزارشات، این موشک با لانچرهایی از نوع سیلو و متحرک کار می کند. لانچر متحرک این موشک یک تریلر است که خود به عنوان بخشی از لانچر نیز ایفای نقش می کند. این تریلر، ساخت شرکت هانیانگ است و از 16 چرخ در آن استفاده شده است. با این مشخصات، لانچر این موشک قادر به طی مسافت های طولانی و عبور از مسیرهای صعب العبور و دشوار است. با اعلام وضعیت اضطراریف موشک بالستیک از لانچر پرتاب می شود و هدایت آن در اسمان از راه دور انجام می پذیرد. شناسایی لانچرهای متحرک برای دشمنان بسیار سخت است و از این رو این یکی از ویژگی های مثبت این موشک محسوب می شود.

چین در حال حاضرف در حال ارتقای مجدد DF-31A و DF-31B است. این موشک های جدید سنگین تر و با قابلیت تخریب بیشتر هستند. لانچر این موشک ها از نوع 8 محوره است که به آن قابلیت عبور از مسیرهای آف رود را نیز می دهد.

 

JL-2 موشک بالستیک جدید چینی به شمار می رود که بر روی زیردریایی سوار می شود.در واقع این موشک نسخه دریایی DF-31 محسوب می شود. این موشک برای اولین بار در سال 2015 آزمایش شد و بر روی زیردریایی های کلاس جین سوار می شود. این موشک چین را برای اولین بار در وضعیتی قرار داد که در جنگ های دریایی نیز قوی عمل کند چرا که قایق های کلاس ژیا که موشک های کوتاه برد JL-1 ّر روی آنها سوار می شدند، ارزش استراتژیک کمی داشتند.

 

بر طبق برآوردها، موشک حدید JL-2 قادر به طی مسافتی بین 7400 تا 8000 کیلومتر است. این برد برای انهدام بخش هایی از اروپا، هندف روسیه و قسمت های زیادی از آمریکا کافی به نظر می رسد. این موشک از یک کلاهک با قدرت تخریب بالای 250 تا 1000 کیلوتنی استفاده می کند و در برخی نمونه های آن نیز می توان 3 تا 4 کلاهک هسته ای با قدرت 90 کیلوتن بر روی آن سوار کرد.

سیستم راهبری موشک بالستیک JL-2 از نوع آسترو اینترشال داخلی است که با ماهواره بیدو چین پشتیبانی می شود. خطای نقطه زنی این موشک 100 متر است که به نوعی موشکی دقیق در انهدام اهداف محسوب می شود.

هر زیردریایی کلاس جین قادر به حمل 12 عدد از این موشک ها است.چین تا سال 2016، چهار عدد از این نوع زیردریایی ها را  که قابلیت حمل موشک بالستیک داشتند را در اختیار داشت.

با اولین حمله دشمن، این زیردریایی ها به سرعت پایگاه خود را ترک می کنند و به سمت آبهای سرزمینی چین حرکت می کنند که توسط نیروی هوایی چین حفاظت می شوند. البته باید گفت که زیردریایی های کلاس جین چینی به اندازه همتایان غربی وروسی خود پیشرفته نیستند و چین در این زمینه همواره پیشرو و دنباله رو  فناروی کشورهایی مثل روسیه و امریکا بوده است. این زیردریایی ها به اندازه مدل های جدید روسی و آمریکایی بی صدا نیستند  و مانند زیردریایی های قدیمی روسی در کلاس دلتا 3 که ساخت دهه 70 میلادی هستند، بسیار پر سر و صدا کار می کنند.

در حال حاضر همزمان با توسعه ساخت موشک های بالستیک جدید در چین، پروسه ساخت زیردریایی های جدید نیز در چین که قادر به حمل کلاهک هسته ای باشند، دنبال می شود.

 

بوالاوا نام موشک بالستیک قاره پیمای جدید روسیه است. این موشک ها توسط زیردریایی های جدید کلاس بوری روسیه حمل می شوند. بولاوا در واقع مدل دریایی موشک بالستیک توپول M محسوب می شود. اگرچه پروسه طراحی و ساخت این موشک بسیار زمان بر شد و با تست های ناموفق بسیاری همراه شد اما سرانجام این موشک توانست تست های اولی هرا با موفقیت پشت سر بگذارد. این موشک برای اولین بار در سال 2013 معرفی شد و سرانجام در سال 2017 پس از طی 27 تست که 13 تای آنها نیز ناموفق بوده است به طور رسمی به قوای نیروی دریایی روسیه اضافه شد.

  

در واقع پروسه توسعه این موشک متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.قدرت تخریب بولوا از موشک بالستیک تریدنت D5 امریکا کمتر است و برد کمتری نیز نسبت به آن دارد و از لحاظ دقت نقطه زنی نیز در وضعیت خوبی به سر نمی برد.طی اعلام مقامات روسی، برد این موشک 9500 کیلومتر است و قادر به حمل 6 کلاهک هسته ای با قدرت تخریب 150 کیلوتن می باشد. البته این موشک قادر به حمل 10 کلاهک هسته ای در برد 4000 کیلومتری نیز می باشد.

سیستم ناوبری این موشک از طریق آسترواینرشال است که توسط سیستم ناوبری روسی گلوناس پشتیبانی می شود. خطای نقطه زنی این موشک 350 متر است که تا حدی زیاد به نظر می رسد. با این حال در این موشک نیز از سیستم فریب رادار دشمن استفاده شده است.

در اولین لحظات حمله دشمن، زیردریایی هایی که این موشک بر روی آنها قرار دارند به سرعت جایگاه های خود را ترک می کنند و از خطر اصابت موشک توسط دشمن در امان می مانند.

هر زیردریایی کلاس بوری روسیه قادر به حمل 16 عدد از این موشک های قاره پیما است. تا سال 2017، سه عدد از این نوع زیردریایی ها در ناوگان نیروی دریایی روسیه مورد استفاده قرار گرفته بود.موشک بالستیک بولوا در انواع استفاده از لانچر زیردریایی و متحرک جاده ای ساخته شده است.

از نظر تواناییف بولوا از بسیاری از موشک های بالستیک حاضر در این لیست قوی تر است اما با برخی مشکلات فنی رو به رو است که می تواند با برفع آنها به رده های بالای لیست راه یابد. بر طبق برنامه اعلام شده از سوی نیروی دریایی روسیه، از این موشک بالستیک و زیر دریایی های بوری به عنوان هسته اصلی دفاعی نیروی دریایی روسیه تا سال 2040 استفاده خواهد شد.

 

موشک بالستیک RKU2 یکی از انواعی است که با لانچری مستقر بر روی یک زیردریایی کار می کند. در غرب با نام SS-N-18 آن را می شناسند. ساخت این موشک در سال 2006 توسط ارتش روسیه تایید شد و طبق اعلام رسمی روسیه، زیردریای های دلتا 3 این کشور لانچر این موشک ها را حمل می کنند.

 

برد این موشک 9000 کیلومتر است و قادر است مناطقی از چین، اروپا،آمریکا را هدف قرار دهد. موشک R-29R قبلی اولین موشک بالستیک روسی بود که از چند نوع کلاهک هسته ای متفاوت استفاده می کرد. سیستم ناوبری این موشک از طریق آسترواینرشال است که توسط سیستم ناوبری روسی گلوناس پشتیبانی می شود.

تا سال 2017، طبق اعلام رسمی روسیه سه مورد از زیردریایی های کلاس دلتا 3 در نیروی دریایی این کشور فعال هستند. هر یک از این زیردریایی ها قادر به حمل 16 موشک بالستیک از این نوع هستند.  بنابراین 48 مورد از موشک های بالستیک RKU2 در حال حاضر بر روی زیردریایی های روسی مستقر هستند.

در مورد این موشک می توان گفت که هم موشک بالستیک و هم زیردریایی لانچر آن دیگر قدیمی به شمار می روند و تنها چند سال مدت حضور آنها در نیروی دریایی روسیه تمدید شده است چرا که زیردریایی های جدید بوری و موشک های بالستیک بولوا به مرور در حال تشکیل هسته اصلی دفاعی نیروی دریایی روسیه هستند.

منبع:برترینها

انتهای پیام/