وعده هایی که وعده ماند؛
استان های مرزی باید صادرات گرا باشند شعار شیرین تریبون ها/آژیر قرمز صادرات به صدا در آمد
در حالی که وعده" استان‌های مرزی می‌بایست صادرات گرا و صادرات محور باشند" بارها از سوی مسئولان داده شد اما در چند سال اخیر شاهد رکود تجارت در استان های مرزی شدیم.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، تجارت خارجی چهار سال قبل به عنوان یکی از محورهای توسعه اردبیل مطرح شد. در آن مقطع زمانی مدیران برنامه‌ریز یکی از دلایل عقب‌ماندگی اردبیل را بی‌توجهی به دو حوزه معدن و تجارت خارجی عنوان کردند.
تعبیر مدیران این بوده و هست که کشاورزی سنتی اردبیل و گردشگری اردبیل به عنوان محورهای توسعه استان، در سال‌های گذشته ارزش‌افزوده ایجاد نکرده و اردبیل به واسطه شیوه‌های سنتی کشاورزی و نبود صنایع تبدیلی و همچنین گردشگرانی که چادرهای مسافرتی خود را به همراه دارند و از هیچ زیرساخت گردشگری استفاده نمی‌کنند، نتوانسته به سود اقتصادی دست یابد.
این اظهارات هر چند صحیح، موجب نشده تحولی در این دو عرصه حادث شود و حداقل گردشگری اردبیل در جذب بازار کشورهای خارجی و کشاورزی اردبیل در صادرات چندان تحولی به خود ندیده است.
اما آنچه به عنوان گریز از این بن‌بست در دستور کار قرار گرفت، توسعه تجارت خارجی و بحث معادن بود که بنا شد تحولی ایجاد کند.
ارزیابی آخرین وضعیت صادرات اردبیل درست چهار سال بعد از این ادعا نشان می‌دهد، نه تنها صادرات این استان دچار رشد و توسعه نشده بلکه در برخی مواقع رکود را نیز شاهد بوده و به تعبیر مدیران با روندهای نزولی مواجه است.
این در حالی است که رئیس‌جمهور کشورمان در سومین مناظره خود تأکید کرد که استان‌های مرزی می‌بایست صادرات گرا و صادرات محور باشند.
موضوعی که بعد از برجام نیز تأکید شده و با این وجود بررسی وضعیت صادرات اردبیل نشان می‌دهد، مدیران صادرات را به تمنای شیرینی در پشت تریبون ها محدود کرده‌اند و عملاً تحرکی در این حوزه مشاهده نمی‌شود.
صادرات بخش کشاورزی محدود در سیب‌زمینی
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان، اردبیل بیشترین کاربری اراضی کشاورزی در مقایسه با مساحت خود را دارا است.
عدیل سروی تصریح کرد: این استان سالانه ۴.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی تولید می‌کند که قرار است با بهره‌برداری از شبکه پایاب خداآفرین ۱.۵ میلیون تن دیگر نیز به این میزان اضافه شود.
تنوع محصولات کشاورزی استان قابل توجه است. از سبزی جات و صیفی‌جات گرفته تا میوه‌ها و محصولات سردرختی در این استان تولید می‌شود.
خاک اردبیل به حدی برای کشاورزی مرغوبیت دارد که در سال‌های گذشته محصولات کمتر کاشته شده از جمله زعفران و پسته نیز عمل‌آوری مطلوبی در این استان داشته است.
اما مجموعه فعالیت‌های صورت گرفته آیا منجر به صادرات شده است؟ پاسخ به این سؤال با وجود پیگیری خبرنگار مهر از جهاد کشاورزی استان دریافت نشد.
در واقع آمار ارائه شده صادرات محصولات کشاورزی از سوی گمرک اردبیل، البته در سال گذشته نشان می‌دهد، بیشترین صادرات مختص به سیب‌زمینی و آن هم محدود به بازار یک یا دو کشور است.
بطوریکه در واقع این صادرات از سوی چند تاجر انجام شده و همه ساله تکرار می‌شود. در مقابل سیب‌زمینی اردبیل روی دست مانده و اینبار برای اینکه از فساد آن جلوگیری کرد، مدیران برنامه‌ریز به دنبال ایجاد انبار و سردخانه هستند؛ بدون اینکه روند صادرات تسهیل شود.
علاوه بر این هیچ یک از محصولات کشاورزی استان نتوانسته با فرآوری راهی بازار شود. برخی کارخانه‌های خرد فرآوری نیز امروز در کمال تعجب به تالار عروسی تبدیل شده‌اند.
صادرات محصولات دامی تکرار روند گذشته
بخشی از تولیدات شناخته شده اردبیل، محصولات دامی است. در واقع به حدی صنایع فلزی در این استان با ضعف و خلأ همراه است، نمی‌توان حتی در آمارهای صادراتی این حوزه عدد و رقمی قابل توجه ارائه داد.
اما در مقابل سابقه تولیدات کشاورزی و دامی این استان ایجاب می‌کند، اردبیل مسیری در بازارهای جهانی برای خود کسب کند.
این در حالی است که در خود اردبیل، اردبیلی‌ها البسه چرمی با برند سایر استان‌ها را از مغازه‌های شیک خریداری می‌کنند و در بخش محصولات دامی نیز اردبیل نتوانسته به برند و جایگاه مقبولی دست یابد.
به گفته مدیرکل دامپزشکی استان در سال گذشته بالغ بر ۵ میلیون قطعه جوجه یک‌روزه تولیدی استان به کشورهای افغانستان، ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان صادر شده است.
صادق صالحی میزان صادرات جوجه یک‌روزه را پنج میلیون و ۱۲۰ هزار و ۳۰۰ قطعه عنوان کرد و افزود: دامپزشکی استان نیز نظارت بهداشتی بر روند صادرات اعمال کرده است.
وی همچنین به صادرات تخم‌مرغ نطفه‌دار به کشورهای افغانستان، آذربایجان و عراق اشاره کرد و گفت: میزان صادرات شامل چهار میلیون و ۳۴۸ هزار و ۳۲۰ عدد است.
مدیرکل دامپزشکی استان میزان صادرات عسل را ۳۴۴ هزار و ۶۰ کیلوگرم در سال گذشته عنوان کر و افزود: عسل تولیدی استان به کشورهای امارات و عراق صادر شده است.
صالحی افزود: علاوه بر این در سال گذشته دو میلیون و ۶۶۰ هزار کیلوگرم پا و پنجه مرغ به کشور ویتنام صادر شده است.
این ارقام در مقایسه با میزان تولیدات اردبیل نشان می‌دهد، اردبیل از ظرفیت مرزی بودن خود بهره کافی ندارد.
چراکه به تعبیر رئیس جهاد کشاورزی استان، اردبیل یکی از قطب‌های کشاورزی کشور محسوب می‌شود که بخش عمده‌ای محصولات موردنیاز در این استان تولید می‌شوند.
وی با ذکر مثالی به تأمین ۱۰۰ درصدی سورگوم بذری، تأمین ۱۵ درصد از سیب‌زمینی و ۸۰ درصد از ذرت بذری اشاره کرد و افزود: علاوه بر این ۸.۷ درصد از عسل در این استان تولید می‌شود.
سروی به تأمین ۴.۵ درصد از شیر و گوشت، پنج درصد از میوه‌های سیب و آلبالو، ۸.۵ درصد از کلزا و ۴.۵ درصد از غلات نیز اشاره کرد.
صنایع‌دستی اردبیل به کام گمرکات دیگر
هر چند مدیران برنامه‌ریز به توسعه صنعت و معدن استان تأکید دارند اما بی‌شک نمی‌توان در عرض چهار سال انتظار دستاورد صادراتی در این دو حوزه داشت. بی‌شک دست‌یابی به تولید مطلوب و در ادامه صادرات فرایندی زمان‌بر است.
اما کارشناسان وضعیت صادرات محصولات تولیدی فعلی را که سابقه چند ۱۰ ساله دارد مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
بطوریکه به تعبیری در این بخش نیز اردبیل نتوانسته کارنامه‌ای موفق داشته باشد. از جمله صنایع‌دستی اردبیل که یکی از مهم‌ترین معضلات آن بازار فروش عنوان می‌شود و سال‌ها است به این معضل تأکید شده اما همچنان هیچ یک از صنایع‌دستی اردبیل سهم مقبولی در صادرات ندارند.
نبود ارزیاب در گمرک، نگاه صوری به مقوله صادرات صنایع‌دستی، حمایت نکردن از تولیدکننده و ناتوانی در تأمین نیاز بازار موجب شده صنایع‌دستی اردبیل نیز صادرات چندانی تجربه نکرده باشد.
معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی استان اردبیل گفت: بیشترین سهم صادرات صنایع‌دستی استان مربوط به دست بافته‌های تولیدی هنرمندان است.
علیرضا دباغ عبداللهی در تشریح وضعیت صادرات صنایع‌دستی در سال گذشته اضافه کرد: سال گذشته ۵۰۰ هزار دلار صادرات صنایع‌دستی از استان انجام شد.
وی افزود: انواع گلیم و ورنی، انواع جاجیم، انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی و محصولات تلفیقی عمده محصولات صادراتی صنایع‌دستی استان هستند.
معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی استان بیشترین میزان صادرات را به کشورهای آسیای میانه، کشورهای عربی و حوزه خلیج‌فارس و برخی کشورهای اروپایی نظیر انگلیس و آلمان عنوان کرد.
به گفته دباغ عبداللهی به دلیل نبود ارزیاب صنایع‌دستی در گمرک اردبیل بخش قابل‌توجهی از صنایع‌دستی اردبیل از گمرکات استان‌های دیگر صادر می‌شود.
وی با تأکید به قابلیت‌های صنایع‌دستی اردبیل برای حضور در بازارهای جهانی اضافه کرد: لازم است تمهیداتی برای توسعه صادرات صنایع‌دستی استان اندیشیده شود.
آمارهای نزولی مطرح نمی‌شود
به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سال گذشته ۵۶ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار صادرات انجام شده است.
سید حامد عاملی گفت: سهم عمده آن شامل سیب‌زمینی، مصنوعات پلاستیکی، لاستیک و پروپیلن است.
وی با تأکید به ضرورت تنوع‌بخشی به محصولات صادرات افزود: بازارهای هدف صادراتی نیز در سال گذشته شامل کشورهای همسایه آذربایجان و عراق بود.
رئیس صنعت، معدن و تجارت استان میزان واردات استان طی سال گذشته را نیز ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار عنوان کرد و افزود: عمده محصولات وارداتی شامل کاغذ دکور خام، قالب تایر و کنجاله پنبه دانه است.
این اظهارات در حالی طرح می‌شود، که گمرک اردبیل به مدت بیش از یک سال ارتباط خود با اصحاب رسانه را قطع کرده و آماری در خصوص وضعیت صادرات و واردات ارائه نمی‌شود.
از سویی دی‌ماه سال گذشته دبیر اتاق بازرگانی استان اردبیل با اشاره به کاهش ۵۰ درصدی صادرات اردبیل از وضعیت صادرات ابراز نگرانی کرد.
حسین وثوقی از کاهش ۵۰ درصدی صادرات استان در ۹ ماهه سال گذشته به نسبت مدت مشابه سال ۹۴ خبر داد و گفت: علاوه بر این ارزش صادرات استان نیز در مدت ذکر شده ۳۸ درصد کاهش یافته است.
وی افزود: به نظر می‌رسد صادرات استان به سمت کوچک شدن گام برداشته و لازم است با افتی که حداقل در سال‌های گذشته بی‌سابقه است، مسئولان تدبیری برای وضعیت صادرات استان بیندیشند.
دبیر اتاق بازرگانی استان عمده محصولات صادراتی را شامل سیب‌زمینی، مصنوعات پلاستیکی، شیرینی و شکلات و مصالح ساختمانی برشمرد و گفت: در واقع کاهش صادرات نیز در نتیجه کاهش صادرات این محصولات به ویژه سیب‌زمینی است.
وثوقی متذکر شد: قیمت محصولات اردبیل در بازارهای جهانی رو به افزایش است و با نصف قیمت سیب‌زمینی ما در آذربایجان سیب‌زمینی معامله می‌شود.
وی افزود: علاوه بر این کارخانه تولید مصنوعات پلاستیکی نیز در آذربایجان راه‌اندازی شده و به دلیل اینکه حتی هزینه نیروی انسانی در آذربایجان کمتر از ایران است پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده صادرات پلاستیک از اردبیل به صفر برسد.
دبیر اتاق بازرگانی استان به تکرار وضعیت مشابهی برای فرش تولیدی اردبیل اشاره کرد و افزود: متأسفانه وضعیت صادراتی استان نگران کننده است.
سیکل بسته مطالعات
همه این نگرانی که به نظر می‌رسد بیانگر سوتدبیر پیرامون صادرات اردبیل است، در وضعیتی ادامه دارد که بازارها و زمینه‌های اولویت‌دار صادراتی استان مطالعه شده است.
مطالعاتی که حداقل در سال‌های گذشته تأثیر مثبتی بر روند صادرات نداشته و تجار از اقدامات سلیقه‌ای و شتاب‌زده، قوانین من‌درآوردی، عدم ثبات در قوانین و سیاست‌های حمایتی دست‌وپاشکسته به ویژه در مشوق‌های صادراتی ابراز گله‌مندی می‌کنند.
بخش عمده‌ای از صادرات استان اردبیل از طریق گمرکات دیگر استان‌ها انجام شده و به نام آن ها ثبت می‌شوداز سویی حتی محور توسعه واقع شدن امر تجارت نیز نتوانسته اصلاح شیوه‌های تولید، تسهیل صادرات، توسعه بازار و توسعه محصولات را به دنبال داشته باشد.
مشکلات این استان مرزی موجب شده به تعبیر رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بخش عمده‌ای از صادرات استان از طریق گمرکات دیگر استان‌ها انجام شده و به نام آن ها ثبت می‌شود.
سید حامد عاملی تصریح کرد: در ۹ ماهه نخست سال گذشته ۴۲ میلیون دلار صادرات انجام شده که ۲۰ میلیون دلار از آن شامل صادرات محصولات صنعتی است.
وی افزود: تنها یک سوم از صادرات نزدیک به ۲۰ محصول صنعتی استان از گمرک اردبیل انجام شده و مابقی از طریق گمرکات سایر استان‌ها انجام می‌شود.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با تأکید به تأثیر منفی این اتفاق در ثبت میزان صادرات گمرکات استان اضافه کرد: صادرات استان اردبیل علاوه بر وضعیت ثبت در گمرکات با محدودیت کالاهای صادراتی و بازارهای هدف صادرات مواجه است.
به گفته عاملی در ۹ ماهه نخست سال گذشته صادرات استان ۳۵ درصد به نسبت مدت مشابه سال ۹۴ کاهش داشته که دلایل متعدد دخیل در آن نیازمند مطالعه و بررسی است.
وی به پتانسیل‌های استان در صادرات محصولات صنعتی و کشاورزی اشاره و تأکید کرد: توسعه صادرات امری فرابخشی است و تعامل و همکاری تمامی نهادهای دخیل را می‌طلبد.
اینکه تعامل مورد انتظار چه زمانی برقرار خواهد شد، یکی از گره‌های کور صادرات اردبیل است. به زعم کارشناسان، اردبیل یک استان مرزی با قابلیت‌های فراوان صادراتی است. قابلیتی که هنوز در هیچ جدول و آماری خود را عیان نساخته است.
منبع: مهر
انتهای پیام/ب
از شایعه تا واقعیت؛
ماجرای حرکات موزون خواننده معروف زن روی نمادی از کعبه چه بود؟+ فیلم
در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
توضیحات مدیر شبکه نسیم درمورد برنامه مهران مدیری و جناب خان
در گفت‌وگوی ویژه خبری؛
قائم‌پناه: ادامه قیمت بنزین با وضعیت فعلی ممکن نیست
