آمریکا در برجام به دنبال چیست؟
سایه روشن‌های یادداشت خداحافظی آقای وزیر
جان کری در آخرین روزهای کاری خود، در یادداشتی، توافق هسته‌ای را دستاوردی بزرگ برای دولت اوباما برشمرد.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از "رادیو فرانسه"، جان کری روز پنجشنبه(۶ ژانویه) در حالی که کمتر از دو هفته به پایان دوران وزارتش در دولت باراک اوباما باقی مانده، در نامه‌ای با عنوان «یادداشت خروج از کابینه»، توافق هسته‌ای با ایران را «حذف یک خطر امنیتی بدون شلیک حتی یک گلوله» توصیف کرد.
وزیر امور خارجه دولت اوباما که بارها از توافق هسته‌ای با ایران، با عنوان دستاورد بزرگ دولت آمریکا و متحدانش یاد کرده بود، بار دیگر در یادداشت روزهای پایانی وزارتش، برنامه جامع اقدام مشترک را نشان‌دهنده قدرت دیپلماسی برای رسیدگی به یک مسئله بین‌المللی می‌داند و در عین حال می‌گوید: هنوز تنش میان دو کشور وجود دارد و باید فشار بر ایران حفظ شود تا در برخی سیاست‌های دولت ایران در زمینه برنامه موشکی، حقوق بشر، دخالت در امور کشورهای همسایه و حمایت از تروریسم و... تحولی ایجاد شود.
کری می‌نویسد: در پی دو سال مذاکره با شرکت طرف اروپایی، آمریکا، چین، روسیه، آلمان و فرانسه، نهایتاً ایران متقاعد شد که با موافقتنامه‌ای که به شکلی قابل راستی‌آزمایی، همه راه‌های دست یابی به تولید سلاح اتمی را می‌بندد، موافقت کند.
وی در ادامه یادداشت خداحافظی از کابینه، با اشاره به اینکه ایران در حال حاضر با مواد اولیه‌ای که در اختیار دارد، قادر به ساخت سلاح هسته‌ای نیست، مدعی شده است: ما به طور شفاف به ایران یادآوری کرده‌ایم در صورتی که تهران سیاست‌های تنش‌آلود خود را تغییر دهد، آمریکا پذیرای آینده‌ای متفاوت برای ایران خواهد بود.
فشار بر ایران، محور وحدت آمریکاییها
اما آنچه که مخالفان و موافقان برجام در آمریکا متفق‌القول بر آن تاکید دارند و به نوعی وجه اشتراک آن‌ها محسوب میشود، ضرورت ادامه فشارها و تحریم‌ها بر ایران است؛ فشاری که بهانه‌اش بحث هسته‌ای و مصادیقش، تحریم‌های پولی و بانکی، موشکی و خرید هواپیما و... است.
با روی کار آمدن دونالد ترامپ، فضا برای منتقدان توافق هسته‌ای با ایران بازتر شده است. در همین راستا روزنامه آمریکایی "وال استریت ژورنال" در گزارشی آورده است: مخالفان توافق هسته‌ای در هر دو حزب آمریکا بر این باورند که این توافق به دلیل توجه صرف به برنامه هسته‌ای ایران و نادیده گرفتن عملکرد این کشور در منطقه، کاستی‌هایی دارد که باید به فکر جبران آن بود.
"وال‌استریت ژورنال" در ادامه روش‌هایی را پیشنهاد می‌کند که ترامپ برای اعمال فشار به ایران بتواند از آن‌ها استفاده کند. منتقدان توافق در این گزارش، نخستین گام را به گردن پنتاگون میاندازند و می‌گویند ترامپ باید به پنتاگون دستور دهد تا طرح‌های احتمالی برای استفاده از فشار و حربه تحریم علیه ایران را تشدید کند.
در گام بعدی ترامپ نباید اقدامات ایران را در خلیج فارس تحمل کند. آن‌ها تقویت ائتلاف ضدّ ایرانی در منطقه و خنثی‌کردن توان موشک‌های بالستیک این کشور را به عنوان سومین و چهارمین راهکار برای اعمال فشار به ایران اعلام می‌کنند و در آخر هم، ممانعت از ادامه نفوذ ایران در پایتخت‌های عراق و سوریه را به عنوان پنجمین راهکار مطرح می‌کنند.
بعد از تمدید قانون تحریم‌های 10 ساله علیه ایران در کنگره آمریکا(موسوم به قانون ایسا)، این بار، یکی دیگر از مخالفان دموکرات توافق هسته‌ای یعنی "السی هستینگز"، طرحی ارائه کرده که بر اساس آن، به رئیس‌جمهور ایالات متحده برای استفاده از اقدام نظامی علیه ایران اختیار قانونی می‌دهد. در همین راستا، "دین هلر" نماینده جمهوری‌خواه ایالت نوادا نیز خواهان اعمال تحریم جدید علیه ایران به دلیل برنامه موشکی بالستیک این کشور است.
برجام؛ ظرفیتی برای اعمال فشار بر ایران
"فواد ایزدی" استاد دانشگاه و کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان پیرامون اظهار رضایت جان کری از توافق هسته‌ای با ایران، به این نکته اشاره کرد که از نظر آمریکاییها این یک توافق خیلی خوب است چراکه آن‌ها توانسته‌اند یکی از اهرم‌های مهم قدرت جمهوری اسلامی ایران را در اختیار بگیرند و در مقابل، هزینه‌ای هم به ایران پرداخت نکنند.
وی افزود: موافقت با برجام از سوی آمریکایی ها موضوع عجیبی نیست چراکه در این توافق، ایران محدودیت‌هایی را پذیرفت که در مجموع تاکنون در اقتصاد ایران نیز تأثیر چندانی نداشته است.
این کارشناس مسائل آمریکا با تأکید بر اینکه آمریکاییها نگران صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیستند، تصریح کرد: آن‌ها از ابتدا هم می‌دانستند که جمهوری اسلامی به دنبال ساخت بمب اتم نیست بلکه نگران پیشرفت علمی در ایران هستند.
وی افزود: توانمندی‌های حاصل از پیشرفت هسته‌ای ایران، شرایطی را برای آمریکاییها ایجاد می‌کند که آن‌ها دیگر قادر به اعمال فشار بر جمهوری اسلامی نباشند؛ بنابراین با هر عاملی که باعث قدرتمند شدن ایران شود، مخالفت می‌کنند و برنامه هسته‌ای، تنها بهانه‌ای بود برای فشار بیشتر به ایران.
ایزدی در انتها با تأکید بر آنکه توافق هسته‌ای با ایران، امتیازاتی مثل بازرسی از حوزه‌های مختلف را برای آمریکاییها فراهم ساخته است و گرفتن اینگونه امتیازات از ایران، برای آیالات متحده و اسرائیل خوشایند است، تصریح کرد: دولت جدید آمریکا در نهایت متوجه خواهد شد که برجام، توافق خوبی برای آمریکایی‌هاست لذا آن را پاره نخواهند کرد اما در عوض، از ظرفیت‌های برجام برای اعمال فشار بیشتر بر ایران استفاده خواهند کرد.
برجام، سرمایه استراتژیک آمریکا!
همچنین در همین راستا، "محمدحسن قدیری ابیانه" کارشناس سیاست خارجی و سفیر اسبق ایران در مکزیک و استرالیا، در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه آمریکاییها تحت عنوان توافق هسته‌ای، امتیازات زیادی از ایران گرفتند و تحریم‌ها نه تنها از بین نرفته بلکه افزایش نیز یافته است، افزود: صاحبنظران آمریکایی در نامه‌ای به ترامپ، از برجام به عنوان سرمایه استراتژیک آمریکا نام بردند؛ از همین روست که کری از این توافق به عنوان یک دستاورد بزرگ یاد می‌کند.
وی در ادامه، با اشاره به اینکه آمریکاییها فقط با فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران مخالف نیستند و اصولاً با هر پیشرفتی از سوی ایران مخالفند افزود: اگر ایران در زمینه‌های پزشکی، عمرانی پیشرفت کند، آمریکاییها نگران می‌شوند زیرا در پی به فلاکت کشیدن ایران هستند.
وی در پایان با تأکید بر اینکه آمریکا قرار نیست به تعهدات خود عمل کند و فقط ایران است که باید به تعهداتش پایبند باشد، گفت: آمریکاییها تاکنون زیانی از برجام ندیده‌اند و در قبال برجام به تعهدی عمل نخواهند کرد زیرا ضمانتی برای تعهد آن‌ها وجود ندارد.
به نظر می‌رسد با وجود تأکید مقامات کشورمان بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تأیید این موضوع در گزارش‌های بازرسان و کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مقامات آمریکایی با تکرار ادعاهای بی‌اساس، دستیابی به تسلیحات هسته‌ای از سوی ایران و فعالیت‌های هسته‌ای را دستاویزی برای اعمال فشارهای همه‌جانبه بر کشورمان قرار دادهاند.
شاید برجام در آمریکا منتقدان و موافقانی از هر دو حزب حاکم داشته باشد اما آنچه که روشن است، وحدت فکری آن‌ها در اعمال فشار و تحریم برای به زانو در آوردن نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ نظامی که از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، هرگز از آرمان‌های انقلابی و متعالی‌اش تحت هیچ شرایطی کوتاه نیامده است و بنابر همین واقعیت غیرقابل انکار، تلاش آن‌ها به هیچ نتیجه‌ای نخواهد انجامید.
از سوی دیگر، حال که زمان زیادی تا 20 ژانویه و آغاز کار رئیس جمهور منتخب آمریکا باقی نمانده است، تمامی نگاه‌های جامعه بین‌المللی به سوی مواضع دونالد ترامپ مستأجر جدید کاخ سفید و مرد غیرقابل پیش‌بینی این روزهای آمریکا است.
او که مدعی پاره کردن برجام است و توافق‌کنندگان با ایران را بارها مورد شماتت قرار داده، نشان داده است که نه تنها با سازوکارهای دنیای سیاست به کلی بیگانه است بلکه شناختی کاملی هم از ملت ایران ندارد.
گزارش از محمدصادق کلبادی
انتهای پیام/
