افغانستان بزرگترین منبع مهاجرت اجباری در جهان است/رشد تحصیلات زنان مهاجر در ایران

به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران، نخستین نشست «بررسی عوامل اجتماعی مهاجرت توده‌ای افغانستانی‌ها به اروپا» با حضور کارشناسان مطرح این حوزه و به همیت به همت انجمن کلکین در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

محمد جلال عباسی استاد تمام جمعیت شناسی دانشگاه تهران طی سخنانی با بیان اینکه سه دهه کشمکش داخلی و جنگ‌هایی که کشور افغانستان درگیر آن بوده باعث شده ما شاهد حضور اقوام مختلف آنها به خصوص شیعیان و به شکل ویژه هزاره‌ها در ایران باشیم، اظهارداشت:  ما دو دسته مهاجرت را در کشور افغانستان شاهد هستیم، نخست مهاجرت‌های داخلی که در اصطلاح آنان را آوارگان داخلی می‌شناسند و مهاجرین اجباری که به دلایل داخلی مجبور شدند خانه و کاشانه خود را رها کنند و به کشورهای مختلف بروند.

وی افزود: یک دهه است که ما در ایران مطالعات بر روی مهاجرت‌های افغانستانی‌ها و عوامل موثر بر مهاجرت‌های غیر متعارف اینها را شروع کرده‌ایم؛ پیش از این شرایط برای چنین مطالعاتی مهیا نبود و به مهاجرت به عنوان یک مقوله سیاسی امنیتی نگریسته می‌شد و بعد اجتماعی آن مطرح نبود. در اروپا به مهاجرین مانند یک مقوله موقت نگریسته می‌شود که به صورت مقطعی در یک زمان تحت شرایط آمده‌اند و با عوض شدن شرایط اینها به کشورشان بر می‌گردند.

دکتر عباسی با بیان اینکه  محققین از سال 2015 به خاطر گسترده شدن مهاجرت‌های اجباری و کثرت پناهندگان علاقمند به مطالعات در این زمینه شدند، تصریح کرد: ما در انجمن بین‌المللی جمعیت شناسی کتابی را با عنوان جمعیت شناسی پناهندگان و مهاجرت‌های اجباری تألیف می‌کنیم که به زبان انگلیسی است و 15 محقق بین‌المللی روی آن کار کرده‌اند که این کتاب در مرحله ویراستاری است. ما در این کتاب عوامل مهاجرت‌های غیر متعارف و پروسه تصمیم‌گیری در مورد اینگونه مهاجرت‌ها را در بین مهاجرین افغانستانی مقیم ایران را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

این استاد تمام جمعیت شناسی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه افغانستان یکی از منابع مهاجرت غیرمتعارف و اجباری است، گفت:  ایران و پاکستان دو کشوری هستند که به عنوان میزبان مهاجرین افغانستانی در سه دهه گذشته پذیرای جمعیت کثیری از این مهاجرین بوده‌اند

وی با بیان اینکه مهاجرت‌های اجباری افغانستان از سال 2012 آغاز و پیک آن 2013 بوده که تا 2015 ادامه داشته به استرالیا و اروپا بوده و ایران نیز به عنوان مسیر ترانزیت مهاجرت به اروپا و کشوری که تعداد زیادی از مهاجرین در آن حضور دارند مطرح بوده است، اضافه کرد: ما موج های مختلفی از مهاجرت به ایران داریم که برآورد آن حضور دو میلیون و 500 هزار نفر مهاجر افغانستانی در کشور ماست که 950 هزار نفر آنان پناهنده هستند که آمایش شده و کارت اقامت دارند، حدود 500 نفر مهاجرین کار هستند، و یک میلیون نفر هم مهاجرینی که بدون کار و بی‌مدرکند.

دکتر عباسی ادامه داد: وقتی به ساختار سنی مهاجرین در ایران نگاه می‌کنیم جمعیت سنی جوانی را تشکیل می‌دهند و داده‌های آماری نشان می‌دهد که 50 درصد این مهاجرین در ایران متولد شده‌اند و 70 درصد آنان در شهرها ساکن هستند.

این استاد تمام جمعیت شناسی دانشگاه تهران تاکید کرد: با مطالعاتی که در حوزه انطباق جامعه مهاجر در ایران صورت گرفته مشخص می‌شود که وضعیت تحصیلی مهاجرین افغانستانی در ایران به گونه‌ای بوده که نسل اول آنان از سطح تحصیلی پایین‌تری نسبت به نسل دوم و سوم برخوردارند. و وقتی برمبنای گروه سنی نگاه می کنیم متوجه می‌شویم که الگوی تحصیلی اینها به ایرانی‌ها نزدیک شده است که این در مردان و زنان تفاوتی ندارد.

وی بیان داشت: اگر همین الگوی تحصیلی را در افغانستان بخواهیم مطالعه کنیم تفاوت زیادی بین مردان و زنان است ولی در مورد مهاجرین افغانستانی در ایران این الگو بین زنان و مردان مهاجر زیاد متفاوت نیست و نسل دوم زنان مهاجر هم به سط سواد زنان ایرانی رسیده‌اند.

دکتر عباسی درباره تفاوت‌های شغلی در جامعه مهاجر در ایران نیز گفت: مشکلی که وجود دارد بحث انطباق شغلی با توجه به محدودیت‌هایی است که برای اشتغال و نوع شغل‌هایی که تعریف شده وجود دارد که باید انتظار چنین تفاوت‌هایی را داشته باشیم. ما وقتی بحث مشارکت کار نیروهای افغانستانی و ایرانی را نگاه می‌کنیم در مجموع مهاجرین افغانستانی زودتر وارد بازار کار می‌شوند و دیرتر از آن خارج می‌شوند که این خود نشان دهنده نیاز آنان به شغل است. اما الگوی ایرانی‌ها در این زمینه متفاوت است اینها دیرتر وارد بازار کار و زودتر هم از بازار کار خارج می‌شوند.

این استاد تمام جمعیت شناسی دانشگاه تهران در پایان به ارائه آمار در این باره پرداخت و خاطرنشان کرد: در تحقیقات خود به دنبال پاسخ به این سوالات بوده‌ایم که اولا افغان‌هایی که به کشورهایی مانند استرالیا مهاجرت می‌کنند چه ویژگی‌های استراتژیکی جمعیتی دارند، منابع اطلاعاتی آنان درباره مهاجرت به این کشور چیست؟، بر اساس چه دلایلی که استرالیا را انتخاب می‌کنند؟، چه مسیرهایی را برای رسیدن به این کشور انتخاب کرده و چه آگاهی از سیاست‌های این کشور دارند؟ که این تحقیقات روی افغانستانی‌های 18 تا 44 سال که بخشی از ویژگی‌های این نمونه که حدودا 33 درصد آن در تهران، 7 درصد در مشهد، 12 درصد اصفهان و 17 درصد آن در قم و برمبنای تمرکز شهری صورت گرفته است که نشان داد این مهاجرین سال‌هاست در ایران هستند و لذا یکی از موضوعات مهم در مهاجرت این است که افراد چقدر قصد برای رفتن دارند و چقدر به آن عمل می‌کنند.

وی گفت: آمار نشان می‌دهد بهتر بودن شرایط تحصیلی و شغلی، امکان درآمد بالا و سیاست‌هایی که باعث پذیرش مهاجرین است، امنیت و توسعه بیشتر از عواملی بوده که مهاجرین افغانستانی را علاقمند به مهاجرت به سمت استرالیا کرده است.

انتهای پیام/