در پی انتقال ریاست جنبش عدم تعهد به ونزوئلا بررسی شد؛
ایران تا چه حد از جایگاه ریاست جنبش غیرمتعهدها بهره برد؟
به عقیده کارشناسان پس از پایان ریاست ایران بر جنبش غیرمتعهدها، بهتر می‌توان میزان بهره‌برداری ایران از این جایگاه را ارزیابی کرد.
به گزارش خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، "اجلاس جنبش عدم تعهد" بزرگترین سازمان بین‌المللی بعد از سازمان ملل است
که در حال حاضر 120 كشور از آسيا، آمريكای لاتين و اروپا در این جنبش عضويت
دارند و دو سوم از اعضای سازمان ملل راهم تشکیل می‌دهند.
تولید ناخالص کشورهای عضو جنبش عدم تعهد حدود 10 هزار میلیارد دلار است که 14 درصد اقتصاد دنیا را تشکیل می‌دهد، 27 کشور از 40 کشور جنبش، تولید کننده و صادرکننده فرآورده‌های نفتی هستند که این یعنی نصف فرآورده‌های نفتی از این کشورها تولید می‌شود.
ذخایر ارزی و طلای کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد بیش از 2850میلیارد دلار برآورد شده است که بیش از 25 درصد ذخایر ارزی جهان را شامل می‌شود و اگر چین با ذخایر ارزی 3236میلیارد دلاری استثنا شود سهم ذخایر ارزی کشورهای عضو این جنبش از ذخایر جهانی بیش از 35 درصد است.
ایران در سال 1391 توانست ریاست شانزدهمین اجلاس کشورهای جنبش عدم تعهد را بر عهده بگیرد که این ریاست طی چند ورز گذشته با انتقال آن به ونزوئلا به پایان رسید که رئیس جمهور نیز برای شرکت در این مراسم در ونزوئلا حضور یافته بود.
*ایران و جنبش عدم تعهد
جمهوری اسلامی ایران نیز چند ماه بعد از پیروزی انقلاب مصادف با ششمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد توانست به طور رسمی به عضویت آن درآید. ایران در همان اجلاس با استفاده از دیپلماسی خود موافقت تعدادی از کشورها را برای بررسی تجاوزات آمریکا به ایران و دخالت نظامی شوروی در افغانستان کسب کرد و در ادامه بندهای ۱۳۹، ۱۴۰ و ۱۴۱ بیانیه پایانی ششمین اجلاس سران عدم تعهد به طور کامل به ایران اختصاص یافت که در آنها نسبت به پیروزی تاریخی مردم در سرنگون کردن رژیم شاه ابراز مسرت شده بود، همچنین در بیانیه پایانی این اجلاس از قطع روابط ایران با رژیم صهیونیستی و آفریقای جنوبی، همچنین خروج ایران از پیمان سنتو استقبال به عمل آمد.
نقش جنبش عدم تعهد در تحولات جهانی
جنبش عدم تعهد به عنوان بازوی سازمان ملل متحد اهدافی از جمله تقویت و تحکیم چندجانبه‌گرایی و ارتقای نقش کلیدی سازمان ملل، هماهنگی سیاسی کشورهای درحال توسعه برای تقویت و دفاع از منافع مشترک آنان در سیستم روابط بین‌الملل، تقویت اتحاد، انسجام، و هماهنگی میان کشورهای در حال توسعه بر مبنای ارزش‌های مشترک و اولویت‌هایی که به صورت اجماع مورد توافق قرار گرفته، دفاع از صلح و امنیت بین‌المللی و حل تمامی مناقشات بین‌المللی به وسیله ابزار صلح آمیز در تطابق با اصول و اهداف منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل، تشویق روابط دوستانه و همکاری میان تمامی ملت‌ها بر مبنای اصول حقوق بین‌الملل، به ویژه آن مواردی که الهام گرفته شده از منشور ملل متحد را دنبال می کند.
این جنبش هم چنین ارتقا و تشویق توسعه پایدار از طریق همکاری بین‌المللی و برای این منظور، هماهنگی مشترک در اجرای استراتژی‌های سیاسی که تقویت و تضمین‌کننده مشارکت کامل تمامی کشورها، فقیر و غنی، در روابط اقتصادی بین‌المللی، تحت شرایط و فرصت‌های برابر، تشویق احترام، برخورداری و حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه، برمبنای اصول جهانشمولی، عینیت، بی‌طرفی و غیرگزینشی، پرهیز از سیاسی کردن مسائل حقوق بشر، و تضمین اینکه حقوق بشر افراد و مردم از جمله حق توسعه در یک حالت برابر حفظ و تقویت می کند.
*بررسی عملکرد ریاست ایران
چگونگی و سطح استفاده جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ریاست جنبش عدم تعهد در معادلات منطقه ای و جهانی موضوعی است که توجه کارشناسان را به خود جلب کرده و نظرات مختلفی در مورد آن وجود دارد.
"مرتضی صفاری‌نطنزی" یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این زمینه معتقد است؛ متاسفانه مسائل و مشکلاتی که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های اخیر به دلیل وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها توسط مجموعه غرب داشت، نتوانست از ظرفیت بوجود آمده نهایت استفاده را ببرد زیرا بسیاری از اعضای جنبش غیرمتعهدها تحت تاثیر القائات و سیاست‌های کشورهای غربی قرار داشتند.
نماینده مردم نطنز در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن انتقاد از عدم انسجام کشورهای عضو جنبش غیرمتعهد گفت: متاسفانه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد از انسجام کافی و لازم برای تبدیل شدن به یک سازمان قوی برخوردار نیستند و بیشتر شبیه طیفی از تفکرات مختلف هستند لذا این مجموعه تاکنون به صورت یک نهضت غیرمتعهد باقی مانده است.
*ظرفیتی بین‌المللی که درست استفاده نشد
اردشیر نوریان دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ضمن اشاره به پایان ریاست دوره‌ای ایران در این جنبش اظهار داشت: ریاست جنبش عدم تعهد برای ایران یک ظرفیت بین‌المللی بود که می‌توانستیم در راستای اهداف سیاست خارجی کشور استفاده کنیم اما ما به صورت کامل و آن طور که شایسته بود نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
رئیس کمیته دفاعی کمیسیون سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: همچنان ظرفیت جنبش عدم تعهد می‌تواند به عنوان یک کارت بازی در سیاست خارجی برای ایران به کار گرفته شود و ما باید این موضوع را دنبال کنیم.
"حسن هانی‌زاده" کارشناس سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن بیان اینکه ایران در دوره ریاست 4 ساله خود بر جنبش غیرمتعهدها نتوانست به خوبی از ظرفیت‌ها استفاده کند، گفت: ایران توانست تنها یکسری تحرکات در حد صدور بیانیه داشته باشد که کافی نبود.
وی با تاکید براینکه ایران طی این چند سال بیشتر درگیر مذاکرات هسته ای بود، تصریح کرد: دولتمردان کشورمان کمتر توانستند از این موقعیت استفاده کنند و این فرصت تاریخی از دست رفت.
هانی‌زاده ضمن اشاره به اقداماتی که جمهوری اسلامی ایران می‌توانست طی دوره ریاستش بر جنبش غیرمتعهدها انجام دهد، بیان داشت: کسب کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای این جنبش، تشکیل نیروی پاسدار صلح در این جنبش به عنوان یک ظرفیت طلایی، نصب ماهواره مشترک برای غیرمتعهدها و تشکیل یک دادگاه در این جنبش برای حل اختلافات کشورهای عضو اقدامات و مسائلی بود که ایران نتوانست آن را به سرانجام برساند.
انتهای پیام/
تولید ناخالص کشورهای عضو جنبش عدم تعهد حدود 10 هزار میلیارد دلار است که 14 درصد اقتصاد دنیا را تشکیل می‌دهد، 27 کشور از 40 کشور جنبش، تولید کننده و صادرکننده فرآورده‌های نفتی هستند که این یعنی نصف فرآورده‌های نفتی از این کشورها تولید می‌شود.
ذخایر ارزی و طلای کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد بیش از 2850میلیارد دلار برآورد شده است که بیش از 25 درصد ذخایر ارزی جهان را شامل می‌شود و اگر چین با ذخایر ارزی 3236میلیارد دلاری استثنا شود سهم ذخایر ارزی کشورهای عضو این جنبش از ذخایر جهانی بیش از 35 درصد است.
ایران در سال 1391 توانست ریاست شانزدهمین اجلاس کشورهای جنبش عدم تعهد را بر عهده بگیرد که این ریاست طی چند ورز گذشته با انتقال آن به ونزوئلا به پایان رسید که رئیس جمهور نیز برای شرکت در این مراسم در ونزوئلا حضور یافته بود.
*ایران و جنبش عدم تعهد
جمهوری اسلامی ایران نیز چند ماه بعد از پیروزی انقلاب مصادف با ششمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد توانست به طور رسمی به عضویت آن درآید. ایران در همان اجلاس با استفاده از دیپلماسی خود موافقت تعدادی از کشورها را برای بررسی تجاوزات آمریکا به ایران و دخالت نظامی شوروی در افغانستان کسب کرد و در ادامه بندهای ۱۳۹، ۱۴۰ و ۱۴۱ بیانیه پایانی ششمین اجلاس سران عدم تعهد به طور کامل به ایران اختصاص یافت که در آنها نسبت به پیروزی تاریخی مردم در سرنگون کردن رژیم شاه ابراز مسرت شده بود، همچنین در بیانیه پایانی این اجلاس از قطع روابط ایران با رژیم صهیونیستی و آفریقای جنوبی، همچنین خروج ایران از پیمان سنتو استقبال به عمل آمد.
نقش جنبش عدم تعهد در تحولات جهانی
جنبش عدم تعهد به عنوان بازوی سازمان ملل متحد اهدافی از جمله تقویت و تحکیم چندجانبه‌گرایی و ارتقای نقش کلیدی سازمان ملل، هماهنگی سیاسی کشورهای درحال توسعه برای تقویت و دفاع از منافع مشترک آنان در سیستم روابط بین‌الملل، تقویت اتحاد، انسجام، و هماهنگی میان کشورهای در حال توسعه بر مبنای ارزش‌های مشترک و اولویت‌هایی که به صورت اجماع مورد توافق قرار گرفته، دفاع از صلح و امنیت بین‌المللی و حل تمامی مناقشات بین‌المللی به وسیله ابزار صلح آمیز در تطابق با اصول و اهداف منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل، تشویق روابط دوستانه و همکاری میان تمامی ملت‌ها بر مبنای اصول حقوق بین‌الملل، به ویژه آن مواردی که الهام گرفته شده از منشور ملل متحد را دنبال می کند.
این جنبش هم چنین ارتقا و تشویق توسعه پایدار از طریق همکاری بین‌المللی و برای این منظور، هماهنگی مشترک در اجرای استراتژی‌های سیاسی که تقویت و تضمین‌کننده مشارکت کامل تمامی کشورها، فقیر و غنی، در روابط اقتصادی بین‌المللی، تحت شرایط و فرصت‌های برابر، تشویق احترام، برخورداری و حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه، برمبنای اصول جهانشمولی، عینیت، بی‌طرفی و غیرگزینشی، پرهیز از سیاسی کردن مسائل حقوق بشر، و تضمین اینکه حقوق بشر افراد و مردم از جمله حق توسعه در یک حالت برابر حفظ و تقویت می کند.
*بررسی عملکرد ریاست ایران
چگونگی و سطح استفاده جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ریاست جنبش عدم تعهد در معادلات منطقه ای و جهانی موضوعی است که توجه کارشناسان را به خود جلب کرده و نظرات مختلفی در مورد آن وجود دارد.
"مرتضی صفاری‌نطنزی" یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این زمینه معتقد است؛ متاسفانه مسائل و مشکلاتی که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های اخیر به دلیل وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها توسط مجموعه غرب داشت، نتوانست از ظرفیت بوجود آمده نهایت استفاده را ببرد زیرا بسیاری از اعضای جنبش غیرمتعهدها تحت تاثیر القائات و سیاست‌های کشورهای غربی قرار داشتند.
نماینده مردم نطنز در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن انتقاد از عدم انسجام کشورهای عضو جنبش غیرمتعهد گفت: متاسفانه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد از انسجام کافی و لازم برای تبدیل شدن به یک سازمان قوی برخوردار نیستند و بیشتر شبیه طیفی از تفکرات مختلف هستند لذا این مجموعه تاکنون به صورت یک نهضت غیرمتعهد باقی مانده است.
*ظرفیتی بین‌المللی که درست استفاده نشد
اردشیر نوریان دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ضمن اشاره به پایان ریاست دوره‌ای ایران در این جنبش اظهار داشت: ریاست جنبش عدم تعهد برای ایران یک ظرفیت بین‌المللی بود که می‌توانستیم در راستای اهداف سیاست خارجی کشور استفاده کنیم اما ما به صورت کامل و آن طور که شایسته بود نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
رئیس کمیته دفاعی کمیسیون سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: همچنان ظرفیت جنبش عدم تعهد می‌تواند به عنوان یک کارت بازی در سیاست خارجی برای ایران به کار گرفته شود و ما باید این موضوع را دنبال کنیم.
"حسن هانی‌زاده" کارشناس سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن بیان اینکه ایران در دوره ریاست 4 ساله خود بر جنبش غیرمتعهدها نتوانست به خوبی از ظرفیت‌ها استفاده کند، گفت: ایران توانست تنها یکسری تحرکات در حد صدور بیانیه داشته باشد که کافی نبود.
وی با تاکید براینکه ایران طی این چند سال بیشتر درگیر مذاکرات هسته ای بود، تصریح کرد: دولتمردان کشورمان کمتر توانستند از این موقعیت استفاده کنند و این فرصت تاریخی از دست رفت.
هانی‌زاده ضمن اشاره به اقداماتی که جمهوری اسلامی ایران می‌توانست طی دوره ریاستش بر جنبش غیرمتعهدها انجام دهد، بیان داشت: کسب کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای این جنبش، تشکیل نیروی پاسدار صلح در این جنبش به عنوان یک ظرفیت طلایی، نصب ماهواره مشترک برای غیرمتعهدها و تشکیل یک دادگاه در این جنبش برای حل اختلافات کشورهای عضو اقدامات و مسائلی بود که ایران نتوانست آن را به سرانجام برساند.
انتهای پیام/
