شکل قبر و آیین تدفین مردگان در تمدن‌های مختلف جهان بر اساس فلسفه مرگ و جهان‌بینی این تمدن‌ها شکل گرفته است؛ تمدن‌هایی که برخی از آن‌ها سوزاندن مردگان را ضامن شادی ارواح آن‌ها می‌دانستند و برخی از آن‌ها مومیایی کردنشان را؛ اما در کشورمان نیز تمدن‌های مختلف عیلامی پارسی و مادها هریک شیوه و آیین خاصی در فرم و محتوای بدرقه امواتشان به دنیای مردگان داشتند.

یکی از بقایای به جا مانده از این آیین و مراسم،‌ «گوردخمه‌»های عجیبی است که هنوز در شمال استان خوزستان قابل روئیتند؛ گورهایی چندین تُنی که با ظرافت خاصی تراشیده شده و خانه امنی برای اموات در جهان مردگان مهیا می‌ساخته است. گورهایی سنگی با ابعادی عجیب و بزرگ...

این سنگ‌های عظیم چند هزار ساله که هنوز بقایای رها شده تعدادی از آن‌ها در شمال خوزستان باقی است، نشان می‌دهد که خانه مردگان نزد عیلامی‌ها، از چنان ارزش و مقامی برخوردار بوده که حاضر بودند برای مهیا کردن ساز و برگ سفر مردگان، مدت‌ها زمان گذاشته و خانه‌ای به این زیبایی و شکوه برای اجساد فراهم کنند؛ خانه ای ساخته شده از سنگی عظیم و یک تکه که تک دریچه‌ کوچکی در آن تعبیه شده؛ سنگی بزرگ، که درونش به صورت ماهرانه و هنرمندانه‌ای تراشیده شده تا جا برای جسد، همراهان و مایحتاج سفر به دنیای مردگان را مهیا کند.

در داخل این گوردخمه‌ها، فضایی برای خواباندن اجساد و نگهداری خوراکی‌‌ها و نوشیدنی‌های مختلف تعبیه شده و نکته جالب در ساخت آن‌ها، تراشیدن ماهرانه فضای داخلی سنگ‌های چند تُنی از درون دریچه کوچک تعبیه شده بر دیواره آن‌ها است که با توجه به ابزار و ادوات ابتدایی و یک تکه بودن سنگ این گوردخمه‌ها، نیازمند زمان و صرف انرژی بسیاری بوده است.

به گفته برخی‌ها، عیلامی‌ها، افراد پیر و از کار افتاده خود را به همراه غذا و نوشیدنی در داخل این گوردخمه‌ها رها می‌کردند و دریچه آن را مسدود می‌کردند که البته با توجه به شیوه زندگی عیلامی‌ها، بسیاری از کارشناسان این فرضیه را مردود می‌دانند.

منبع: تسنیم