گزارش/
کلاف سردرگم برنامه ششم در راهروهای مجلس/ تکلیف لایحه پر دردسر چیست؟
نمایندگانی که برنامه ششم توسعه را برنامه نمی‌دانند، معتقدند دولت قصد دارد توپ بررسی این برنامه را به زمین مجلس بیندازد.
به گزارش خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگران جوان؛ دولت در ماه های پایانی مجلس نهم برنامه‌ای را در قالب "لایحه احکام مورد نیاز اجرای برنامه ششم توسعه " به مجلس ارائه کرد. پس از ارائه این لایحه به مجلس، حرف و حدیث های فراوانی در میان نمایندگان مجلس نهم صورت گرفت.
مهم ترین بحث های چالشی مربوط به این لایحه، این بود که تعدادی از نمایندگان کمیسیون های اقتصادی مجلس و همچنین برخی از روسای کمیسیون های تخصصی، بر این عقیده بودند که لایحه ای که دولت به نام برنامه ششم توسعه ارائه کرده است، در حد و اندازه های یک لایحه جامع و فراگیر برای پنج سال آینده کشور نیست و دولت در آن، فقط به ارائه احکام بسنده کرده و احکام نمی تواند به جای لایحه مورد بررسی و تصویب قرار گیرد.
این نمایندگان همچنین بر این عقیده بودند که پیش از این لایحه دولت در مورد "برخی احکام دائمی برنامه های توسعه کشور" در کمیسیون مربوط و سپس در صحن علنی بررسی و تصویب شده و در حقیقت این امر به نوعی پاک کردن صورت مسئله است.
مجلس بنا به وظیفه قانونی خود در راستای بررسی لوایح ارائه شده ازجانب دولت، ابتدا چهار کارگروه را برای بررسی "لایحه احکام مورد نیاز اجرای برنامه ششم توسعه" در کمیسیون تلفیق برنامه تشکیل داد و این کمیسیون، گزارش خود را برای طرح در صحن علنی به هیئت رئیسه تقدیم کرد.
سرانجام بعد از کشمکش‌های بسیار میان مجلس نهم و دولت یازدهم بر سر تصویب لایحه برنامه ششم توسعه، بالاخره مجلس نهم زیر بار تصویب این برنامه نرفت و نمایندگان مجلس اجرای قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران را با 146 رای موافق، 7 رای مخالف و 6 رای ممتنع از مجموع 198 نماینده حاضر در مجلس به تصویب رساندند، تا به این ترتیب اداره‌ی کشور یک سال دیگر منطبق با برنامه پنجم توسعه صورت گیرد.
به هر حال با تمام بحث ها و موضوعاتی که در این زمینه مطرح بود، پرونده لایحه برنامه ششم توسعه در مجلس نهم بسته نشد و این مهم به مجلس جدید واگذار شد؛ مجلسی که باید به عنوان اولین آزمون بزرگ قانونگذاری، بر نامه ششم را بررسی و تصویب می‌کرد.
سرانجام در ۱۳ تیرماه ۹۵ اولین پروژه رسمی همکاری میان مجلس دهم و دولت یازدهم کلید خورد؛ برنامه ششم توسعه تقدیم مجلس شد. برنامه‌ای که احکام آن در همان روز در دستور کار کمیسیون‌های تخصصی مجلس دهم قرار گرفت.
دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز هم‌زمان با آغاز بررسی برنامه ششم توسعه در کمیسیون‌های تخصصی و در آستانه تشکیل کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه در مجلس، گزارش کارشناسی تفصیلی خود را درباره برنامه ششم توسعه تحت عنوان " پیشنهادهایی برای نحوه مواجهه مجلس دهم با لایحه برنامه ششم توسعه" منتشر کرد.
در این گزارش با تبیین وضعیت کشور در آستانه ورود به برنامه ششم توسعه و لزوم حرکت بر مبنای برنامه، نتیجه گیری شده است که لایحه جدید در شرایط فعلی از نقاط ضعفی برخوردار بوده که راهبردهایی برای رفع این موارد نیز ارائه شده است.
از سوی دیگر پس از ارائه برنامه ششم توسعه از سوی دولت به مجلس "سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی" یکی از اعضای هیأت رئیسه مجلس دهم، اظهار داشت: قوه مجریه لایحه‌ای را تحت عنوان "اصلاحیه لایحه برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران" آن هم با امضای "محمدباقر نوبخت" رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تقدیم پارلمان کرده‌است.
وی افزود: طبق قانون لوایح ارسالی دولت به مجلس باید به امضای رئیس‌جمهور یا معاون اولش برسد، اما این لایحه به امضای محمد باقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی رسیده است.
بر همین اساس "محمد باقر نوبخت" در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی مجلسی‌ها می‌گویند لایحه برنامه ششم که به مجلس شورای اسلامی ارائه شده بر خلاف معمول با امضای شما بوده نه شخص رئیس جمهور، علت این مهم چیست، گفت: کلیات برنامه ششم به مجلس نهم تقدیم شد و با بحث و بررسی در کمیسیون تلفیق تصویب شد.
سخنگوی دولت با بیان اینکه چون فرصت تصویب این لایحه در جلسات علنی مجلس نهم نشد، به مجلس دهم رسید، اظهار داشت: دولت باید قانونا مجموعه‌ای از لوایحی که از مجلس گذشته وجود داشت را به مجلس جدید هم ارائه می‌داد که یکی از این لوایح برنامه ششم بود.
نوبخت با بیان اینکه شکل این برنامه برای سال‌های 1395 تا 1399 برای تمام حوزه‌های بخشی و فرابخشی است، گفت: ابتدا گفتیم که ما در چه موقعیتی هستیم، چه چالش‌هایی داریم، قرار است طی سال‌های 95 تا 99 چه اتفاقاتی بیفتد و در سال 99 آن جامعه مطلوب ما کجا است.
سخنگوی دولت با تاکید بر اینکه این برنامه یک نقشه راه از وضع موجود برای رسیدن به راه مطلوب است، اظهار داشت: در این برنامه مشخص کردیم که در هر یک از این حوزه‌های بخشی و فرابخشی که 30 حوزه هستند، سال به سال باید چه اهداف و راهبردهایی داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه این مجموعه را در قالب یک مجلد مفصل به عنوان سند به مجلس ارائه دادیم، تصریح کرد: برنامه‌ای که تهیه می‌کنیم ملهم از برنامه سیاست های کلی برنامه ششم که مقام معظم رهبری ابلاغ فرمودند و همچنین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. در این راستا دو کتاب قطور تهیه کردیم و نشان دادیم که این 24 بند سیاست اقتصاد مقاومتی، هر بندش را در کجای این برنامه می‌توانیم جستجو کنیم.
نوبخت با اشاره به اینکه نوآوری برنامه ششم نسبت به برنامه‌های قبلی در این بود که احکام تکراری را کنار گذاشتیم، گفت: در برنامه‌های پنجم توسعه مرتبا احکامی تکرار می‌شد، اما در برنامه ششم آن موارد را یک جا جمع کردیم و به مجلس تحت عنوان "احکام دائم" دادیم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با بیان اینکه ما الان دو نوع حکم داریم، اظهار داشت: یک حکم دائمی است که به مجلس ارائه دادیم و یک حکم نیز فقط مختص این پنج سال است که آن را هم به مجلس ارائه داده‌ایم.
سخنگوی دولت با اشاره به اینکه علاوه بر این احکام اسنادی را نیز ارائه دادیم که مشخص می‌کند از سال 95 تا 99 هر سال چه برنامه و سیاست‌هایی را دنبال خواهیم کرد، گفت: اما مجلس اعلام کرد این احکام مورد نیازی که دولت ارائه داده برای آنکه مشابه با برنامه‌های قبلی باشد، باید اهداف و منابع آن کاملا مشخص شود.
وی ادامه داد: بر این اساس به احترام مجلس ویرایش جدیدی از آن برنامه با همان الگویتم سنتی که اهداف و منابع نیز کاملا مشخص باشد، در اختیار مجلس قرار دادیم، مجلس می‌خواست همان روش سنتی و قبلی را داشته باشد، بر این اساس این ویرایش جدید طی توافقی با رئیس مجلس داشتیم، ارائه کردیم.
سخنگوی دولت افزود: بنابراین آنچه که ما تقدیم مجلس کردیم لایحه برنامه نیست چرا که آن را قبلا ارائه داده بودیم، بلکه این ویرایشی با همان سیاق و ساختاری که برنامه‌های سنتی ما دارند، است چرا که مجلس عادت دارد که همان رویه‌ای را که گذشتگان و پدرمانمان انجام می‌دادند، دنبال کند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مردم مترصد هستند که برنامه ششم باید از ابتدای امسال و شروع کار مجلس جدید اجرا می‌شد اما به تاخیر افتاد، متذکر شد: در هر صورت ما به مجلس احترام گذاشتیم و بنده به عنوان مسئول سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور آن را امضا کردم، باید گفت که چنین سخنانی راهی برای رشد کشور نخواهد بود.
یکشنبه گذشته نیز کاظم دلخوش نمایند مردم صومعه‌سرا در صحن علنی مجلس در تذکری نسبت به عدم ارائه لایحه برنامه ششم توسعه به مجلس با امضای رئیس‌جمهور گفت: لایحه به جای اینکه با امضای رئیس‌جمهور به پارلمان ارائه شود، امضای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور را در پای خود دارد.
که البته لاریجانی در پاسخ به این تذکر دلخوش که البته مورد انتقاد بسیاری از نمایندگان در صحن علنی بود، توضیح داد: لایحه‌ای که دولت به مجلس ارائه داده، همان لایحه‌ای است که در مجلس نهم اعلام وصول شد و نیازی به اعلام وصول مجدد آن در مجلس دهم نیست.
وی افزود: لایحه برنامه ششم توسعه در حال حاضر در دستور کار کمیسیون‌های تخصصی پارلمان قرار گرفته و نامفهوم نیست و نمایندگان مجلس می‌توانند در کمیسیون‌ها رأی‌گیری کرده و پیشنهادات‌شان را نیز برای اصلاح این برنامه ارائه کنند، البته ایراد مجلس به لایحه برنامه ششم توسعه این بود که اهداف کمّی و کیفی در آن مد نظر قرار نگرفته بود که دولت پیشنهاد اصلاحی را در 2 اهداف کمی و کیفی ارائه کرده است.
رئیس مجلس در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: شما می‌توانید در کمیسیون‌های تخصصی بررسی‌های خود درباره لایحه برنامه ششم توسعه را انجام دهید، اعلام شده اشکالات شکلی این لایحه نیز برطرف شود، لایحه برنامه ششم توسعه باید در مجلس شورای اسلامی با وجود نقایصی هم که دارد، مطابق سیاست‌های کلی ابلاغی مد نظر مقام معظم رهبری تا آبان یا آذرماه سال جاری به تصویب برسد، گفت: احتمالاً تا آبان‌ماه لایحه برنامه ششم توسعه در مجلس تصویب می‌شود.
وی اضافه کرد: سرعت بیشتری به تصویب لایحه برنامه ششم توسعه در مجلس بدهیم، چرا که دولت باید لایحه بودجه سال آینده 1396 را تا 15 آذر و بر اساس قانون برنامه ششم توسعه تقدیم مجلس شورای اسلامی کند، بنابراین متذکر می‌شوم که وقت زیادی وجود ندارد.
لاریجانی در پایان خاطرنشان کرد: متنی که به عنوان لایحه برنامه ششم توسعه از سوی دولت به مجلس ارائه شده، در کمیسیون‌های تخصصی در حال بررسی است و پیشنهادات نمایندگان نیز مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
پس از بیانات لاریجانی، مصطفی کواکبیان نماینده مردم تهران طی تذکری براساس ماده 136 و 137 آیین نامه خطاب به رئیس مجلس گفت: احکامی که دولت برای برنامه ششم آورده مشخص نیست آیا واقعا احکام است یا برنامه ششم؟
وی ادامه داد: اگر این احکام برنامه است که اصلا نیازی به تشکیل کمیسیون تلفیق نیست اما از هیئت رئیسه به کمیسیون‌ها دستور داده شده تا کمیسیون تلفیق تشکیل شود، حال این جای سوال دارد که برنامه ششم توسعه احکام است یا برنامه؟!
مطهری نایب رئیس دوم مجلس که در غیاب لاریجانی اداره ساعاتی از مجلس را برعهده دارد در پاسخ به تذکر وی گفت: در اصلاحیه‌ای که دولت ارائه کرده عنوان لایحه برنامه ششم قید شده است که این امر می‌تواند شامل تشکیل کمیسیون تلفیق باشد.
وی ادامه داد: امیدواریم ما زودتر اقدام کنیم تا کار کشور زمین نماند تا بتوان بودجه را براساس برنامه تنظیم کرد.
مطهری تأکید کرد: اگر بخواهیم ایرادهای بنی اسرائیلی بگیریم در آخر بودجه 96 به اسفندماه می‌افتد و باید لایحه چند دوازدهمی ارائه کنیم لذا هرچه سریعتر اصلاحات را در کمیسیون‌ها و کمیسیون تلفیق انجام دهیم.
سرانجام در سه‌شنبه 26 مرداد، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی نماینده مردم رشت در گفتوگو با خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگران جوان؛، ازتصویب کلیات لایحه برنامه ششم توسعه در کمیسیون برنامه و بودجه خبرداد و گفت: کلیات لایحه برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی در جلسه صبح امروز کمیسیون برنامه و بودجه پس از بحث و بررسی به تصویب رسید.
پس از آن محمدباقر نوبخت در همان روز در جمع خبرنگاران با اشاره به تصویب لایحه برنامه ششم توسعه در کمیسیون تلفیق مجلس گفت: این لایحه در جلسه امروز این کمیسیون با بحث و بررسی‌های بسیار با اکثریت قریب به اتفاق موافقت نمایندگان به تصویب رسید.
سخنگوی دولت با تأکید براینکه هر ایرادی که به برنامه ششم وارد باشد با توجه به بحث‌های کارشناسی انجام شده با ادله روشن توجیه خواهد شد،تصریح کرد:این لایحه با عقل جمعی کشور تدوین شده است.
وی با اشاره به اینکه در روزهای آغازین مجلس دهم مستندات برنامه ششم به نمایندگان ارائه شده است،گفت: با توجه به اینکه از قدرت کارشناسی کشور در زمینه تدوین این لایحه استفاده شده است این لایحه، لایحه ممتازی از کار درآمده است.
نوبخت با بیان اینکه دولت موظف است لایحه برنامه ششم را همسو با سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری تدوین کند، افزود: تمام اعداد و ارقام به دست آمده در برنامه ششم بر اساس مدل‌های علمی اقتصادسنجی بوده است.
وی ادامه داد: پیش بینی ما این است که برای اجرای برنامه ششم نیازمند 30 حکم هستیم،ضمن اینکه در گذشته نیز تمام احکام تکراری در برنامه‌های گذشته را یکجا به مجلس به عنوان لایحه احکام دائمی برنامه تقدیم کردیم.
نوبخت با بیان اینکه وجود احکام متعدد در برنامه ششم نشان از ضعف آن است،گفت: ما در تدوین برنامه ششم سعی کردیم احکام تکراری را دوباره لحاظ نکنیم.
سخنگوی دولت ادامه داد: در برنامه پنجم که مبنای عمل قرار گرفته هزار و 114حکم وجود دارد از این رو نوآوری‌های برنامه فعلی در این بود که به جای اینکه بخواهیم در همه مسائل ورود کنیم و مشکلات عالم بشریت را در سال‌ها 95 تا 99 حل کنیم در 4 یا 5 موضوع اساسی مورد بررسی قرار دهیم.
وی افزود: این برنامه ضمن اینکه جامع‌نگر و مسئله‌نگر است موضوعات مهم و حیاتی همچون آب و اشتغال مورد توجه واقع شده و مسائل فرابخشی آن با ذکر جزئیات تعیین شده است.
نوبخت با بیان اینکه لایحه برنامه ششم توسعه در مجلس با عقل جمعی نمایندگان مصوب خواهد شد، گفت: تاکنون کلیات این لایحه در کمیسیون تخصصی مجلس مصوب شده و امید است در جزئیات نیز نظرات تخصصی آنان را داشته باشیم.
وی باتأکید براینکه از آغاز سال 93 تدوین برنامه ششم آغاز شده است،تصریح کرد: لایحه فعلی محصول تلاش و کار شبانه‌روزی بسیاری از متخصصان است.
سخنگوی دولت با بیان اینکه یک پشتوانه علمی و تخصصی قوی درخصوص لایحه برنامه ششم توسعه دیده می‌شود،ادامه داد: از زحمات کشیده شده در طی تدوین این لایحه دفاع خواهیم کرد و از نظرات تخصصی همه عزیزان صاحب نظر نیز بهره خواهیم گرفت.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، نکته قابل توجه اینکه برنامه ششم توسعه با توجه به شرایط فعلی کشور، افق آینده و راهبردهای در نظر گرفته شده ازجانب مقام معظم رهبری در بخش های مختلف به ویژه حوزه اقتصاد مقاومتی، باید به صورت دقیق و کارشناسی شده مورد توجه قرار گیرد و عنایت دولت در وهله اول به عنوان ارائه کننده لایحه همچنین دیدگاه نمایندگان به عنوان قانونگذار در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. وکلای ملت باید درس ها و تجربه های مجلس نهم را در حرکت رو به جلو مد نظر قرار دهند تا شاهد رشد اقتصادی کشور در این برهه حساس تاریخ باشیم.
گزارش از مریم السادات قوامی
انتهای پیام/
