فرش دستباف اصفهان، گنجینه هنر ایرانی

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان ،شاید قدیمی ترین فرش دستباف ایرانی متعلق به سالهای بسیار دور یعنی در دومین مرحله کاوش های باستان شناسی رومی ـ رودنگو در منطقه پازیرک کشف و به نام فرش پازیرک نامیده شد اما تاریخ دقیق این فرش ها و کشفیات دیگر این منطقه متعلق به قرن پنجم و یا اوایل قرن چهارم تشخیص داده شده است.

فرش این کهن صنعت و هنر ایرانیان که ریشه در تاریخ ، هویت و فرهنگ این مردم دارد در سال های متمادی دستخوش تغییر و دگرگونی در طرح و نقش مطابق با خلقیات و افکار و اعتقادات زمان خود شد و ارزشی دو چندان یافت و اما رفته رفته و به مرور زمان و با تشدید و تداوم رکود در اقتصاد کشور تولید فرش دستباف در سال 93 حدود 480 هزار متر مربع بوده که اکنون این وضعیت به حداقل رسیده که میتواند زنگ خطری باشد برای این هنر صنعت.

در نصف جهان این هنر بی همتا که از میان انگشتان زحمتکش هنرمندان با سلیقه بر تار و پود دارهای بی جان قالی جاری میشود و روحی تازه در کالبد آن می دمد از دوران صفویه که شاهانش به قالی و قالیبافی بسیار علاقه‌مند بودند، رونق بیشتری گرفت. کارگاههای قالی بافی دربار صفوی با استفاده از بهترین مواد اولیه همواره زیر نظر شخص شاه عباس بزرگ به کار می‌پرداختند و آثار بزرگی از آن دوران در موزه های مطرح جهان به جا مانده است.

با سقوط صفویه، قالیبافی در تمام مناطق ایران از رونق افتاد تاجایی که تنها در بعضی روستاها و شهرهای کوچک قالی بافته می شد و این روند تا انقراض دوران قاجار هم ادامه داشت. در این میان با آسیب هایی که جنگ جهانی دوم به صنعت فرش وارد کرد، صادرات به بازارهای خارجی کاهش پیدا کرد و فرش اصفهان دستخوش لطمه های جدی شد.

از ویژگی های مهم فرش های اصفهان می توان به استفاده از رنگ های طبیعی، پرزهای کوتاه، بافت ریز، استفاده از قندیل به عنوان سرترنج، استفاده از نقوش آثار باستانی و گل و برگ های ختایی، بافت با دارهای عمودی، پرداخت فرش هنگام بافت و حفظ اصالت ایرانی در طرح و نقشه اشاره کرد.

نقش های لچک و ترنج از عمده ترین طرح های فرش اصفهان است، طرح های اسلیمی که به صورت جدا از ترنج اصلی است، گلهای شاه عباسی، طرحهای سجاده ای، محرابی ستوندار، درختی، شکارگاهی، از جمله طرح های مورد استفاده در فرش اصفهان است که در اندازه‌های ذرع و چارک، ذرع و نیم، دو ذرعی، پرده‌ای و فرش‌های شش متری و گاهی بزرگ تر بافته می‌شود.

ایجاد اشتغال و کسب درآمد یکی از جنبه های مهم هنر قالی بافی است که همواره به عنوان منبع اول کسب درآمد بسیاری از مردم این مرز بوم تلقی می شود و هر نوع آسیب و رکود در این عرصه می تواند علاوه بر خدشه وارد کردن به بازار جهانی فرش ایرانی، بر تار و پود خانواده های کشورمان هم تاثیر منفی داشته باشد. در این باره گفتگویی با ریس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف استان اصفهان داشتیم که آمار جالب توجهی در این زمینه به دست آوردیم.

ریس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، گفت: حدود 11 میلیون نفراز فرش در آمد زایی دارند.

محمود دایی افزود : اصفهان ، نایین ، خمینی شهر، کاشان ، جوشقان قالی، میمه، گلپایگان و خوانسار از جمله تولیدکنندگان و فعالان عرصه صادرات فرش در این استان هستند.

در دو دهه گذشته حدود 700 هزار بافنده حرفه ای، تفننی، عشایری، روستایی و شهری در سطح استان داشتیم که این رقم در حال حاضر به 420 هزار نفر کاهش یافته است.

عضو هیات ریس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف استان اصفهان در این باره اعلام کرد: آمار فعلی تولید فرش در استان اصفهان حدود 350 هزار مترمربع است که تقریبا 12.8 درصد تولید فرش کشور به استان اصفهان اختصاص دارد.

ماهانی دلیل رکود سال های اخیر این صنعت را سیاست های اقتصادی و برنامه ریزی نشدن صحیح در تزریق کمک هایب مالی از طریق بنگتاه های دولتی و بانک ها به تولیدکنندگان اعلام کرد.

این در حالی است که عضو هیات رئیسه اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف اعلام کرد: در کشور آلمان، ایتالیا، اسپانیا و چین 13 خواهرخوانده داریم که با بهره گیری از این ظرفیت می توان راهکارهای اقتصاد مقاومتی و حرکت به سمت سیاست های راه گشا پایه های تولید فرش دستباف را قوت بخشید.

در پایان باید گفت که شهر اصفهان یکی از مناطق مهم فرشبافی ایران است و جمعیت قابل توجهی از مردم این شهر از گذشته تا امروز در مشاغل مختلف مرتبط با این تولیدات مشغول به کار هستند، بنابراین مدیران باید با شناسایی مشتریان بالقوه و توسعه بازار داخلی و خارجی در حفظ این هنر اصیل و حمایت از شاغلین این عرصه تلاش بیشتری نمایند.

گزارش ازمرضیه زاهدیان

انتهای پیام/ب