گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان - ۱۱۰ سال از مشرطه می‌گذرد. اما خانه شیخ فضل‌الله نوری‌ در خیابان بهشت، درحال تخریب است؛ درِ خانه را که با کلنگ به سختی باز شده بود، دوباره گِل گرفته بودند. از بیرون خانه هم معلوم بود که ویرانه‌‌تر از قبل شده. حتی بخش‌هایی از سقف آن کاملا فرو ریخته و قاب چوبی پنجره‌های آن از جا در آمده.

دو سال پیش زمانی که درِ بسته خانه آیت الله شیخ فضل الله نوری در خیابان بهشت در برنامه تهران‌گردی احمد مسجد جامعی، رییس وقت شورای شهر و با حضور مدیر میراث فرهنگی تهران و نمایندگان شهرداری باز شد، مسئولان قول دادند که این خانه ثبت ملی، سپس خریداری و به مناسبت حضور پررنگ این آیت الله در جنبش تنباکو و مشروطه حفظ شود.


حالا زمان زیادی از آن روز گذشته، به مناسبت 110 سالگی صدور فرمان مشروطیت، به سراغ خانه آیت الله شیخ فضل‌الله نوری رفتیم تا ببینیم چقدر این قول‌ها عملی شده اما آنچه دیدیم، غم‌انگیزتر از دو سال پیش بود. درِ خانه را که با کلنگ به سختی باز شده بود، دوباره گِل گرفته بودند.

از بیرون خانه هم معلوم بود که ویرانه‌‌تر از قبل شده. حتی بخش‌هایی از سقف آن کاملا فرو ریخته و قاب چوبی پنجره‌های آن از جا در آمده. در حالی که دو سال پیش زمانی بازدید خبرنگاران از این خانه، هنوز معماری دوره قاجاریه آن حفظ شده و در و پنجره‌ها و حوض آن سالم بود.



«اینجا هنوز هم دست صنف کفاش‌هاست. قرار بود که این صنف پس از خریداری این خانه آن را بکوبد و تبدیل به حسینیه کند. خوشبختانه به دلیل اینکه صنف کفاش‌ها با مشکل بی‌پولی برخورد کرده، خانه را رها کردند و فعلا کاری به کارش ندارند.»

یکی از همسایه‌ها می‌گوید. پیرمردی خوش صحبت که نگران هویت محله‌اش است و از اینکه این خانه روز به روز ویران‌تر می‌شود، دلخور.

«با اینکه دیگه این محله مثل قدیم‌ها نیست. تنها همین خانه بود که دل به آن بسته بودیم که آن هم ویران‌تر از همیشه شده. هیچ کس به دادش نمی‌رسد. چند سال پیش مسئولان آمدند و گفتند اینجا را مرمت و بازسازی می‌کنیم، خانه مشروطه می‌کنیم و از این حرف‌ها... افسوس هیچ اتفاقی نیافتد.»


گفته‌های این پیرمرد همسایه حکایت از آن دارد که اگر صنف کفاشان اراده می‌کردند، قطعا این خانه تا امروز خراب شده بود. مسئولان میراث فرهنگی اما همچنان در مورد خانه‌های تاریخی سکوت می‌کنند.

تماس‌های مکرر به «رجبعلی خسروآبادی»، مدیرمیراث فرهنگی تهران، هم بی‌ثمر می‌ماند. در حالی که وقتی او، مدیر این اداره شد، قول داده بود، بناهای تاریخی تهران که هنوز ثبت نشدند را به دادشان برسد و به فهرست آثار تاریخی اضافه کند، به ویژه خانه شیخ فضل‌الله نوری که در حضور همه خبرنگاران قول قرار گرفتن آن را در زمره آثار ثبت شده ایران داد.

به نظر می‌رسد این قول‌ها چنان خالی از اعتبار شده است که می‌توان آن‌ها را تنها وعده‌های توخالی به شمار آورد. چون در طی این دو سال حتی سنگ از روی سنگ برداشته نشده و هیچ اقدامی برای صیانت از این خانه صورت نگرفته است.

مسئله اینجاست؛ در مورد ویرانی خانه ملکه توران که چند وقت پیش رخ داد، مسئولان میراث فرهنگی این خانه را در حین ویرانی ثبت اضطراری کردند که چندان هم به کار این خانه ارزشمند با معماری منحصر به فرد معاصر نیامد و در نهایت کمیته امداد آن را با بیل مکانیکی تکه تکه فرو ریخت. حال باید پرسید که باز هم این سرنوشت برای خانه شیخ فضل الله نوری و سایر خانه‌های تاریخی قرار است دوباره تکرار می‌شود؟


آنچه امروز شاهد آن هستیم این است که خانه آیت الله در خیابان بهشت، کوچه شیخ فضل الله نوری در کنار مسجد شیخ فضل الله نوری، در حال از بین رفتن است.

نه تنها این خانه بلکه خانه آیت‌الله بهبهانی که او هم از بزرگان مشروطه بوده و در نزدیکی این خانه شیخ قرار دارد، نیز در حال ویرانی کامل است. اگرچه بخش‌های بسیاری از خانه آیت الله بهبهانی پیشتر تبدیل به پاساژ شده و تنها نام او در حد یک تابلو آبی کوچک شهرداری روی دیوارها به جا مانده اما هنوز امکان زنده کردن بخش باقی مانده وجود دارد که البته به نظر چندان در دستور کار مسئولان مربوطه نیست.

در کتاب تاریخ مشروطه واقعه ترور شیخ فضل‌الله نوری که در روز ۱۹ دی‌ماه ۱۲۸۷ اتفاق افتاد چنین روایت شده است: «جمعه‌شب بود و شیخ از دیدن کسی به خانه برمی‌گشت که هنگام پیاده شدن از درشکه توسط شخصی که بعد معلوم شد کریم دواتگر است به وسیله ششلولی هدف قرار گرفت. گلوله‌ها به همراهان شیخ اصابت کرد و شیخ مجروح شد ولی جان سالم به در برد.»


ماجراهای بعدی که این خانه را به شدت مهم می‌کند، محاصره خانه شیخ و سپس اعدامش در میدان توپخانه است، زمانی که جسد را تحویل خانواده شیخ دادند. خانواده شیخ فضل الله نوری مراسم غسل و کفن را در خانه انجام دادند و در قبرستان به طور نمادین قبرى براى او درست کردند ولى جنازه شیخ شهید را در یک اتاق کوچک دفن کردند و درهای آن اتاق را تیغه کردند و مراسمی ظاهری گرفتند.

مردم کم‌کم فهمیدند که جنازه شیخ فضل الله نوری در خانه او دفن است، از صبح تا شب پشت دیوار خانه فاتحه می‌خواندند و می‌رفتند و این جریان که به گوش بدخواهان و مأمورین رسید سر و صدا بلند شد از این جهت تصمیم گرفتند که جسد شیخ شهید را به قم انتقال بدهند؛ پس از ۱۸ ماه قبر را شکافتند و سپس جسد شیخ فضل اللّه نورى را در صحن بزرگ حضرت معصومه ‏(س) به خاک سپردند.

منبع: خبرآنلاین

انتهای پیام/